Geplaatst: 1 juni 2023
Zo’n 25% van de algemene bevolking heeft last van slaapproblemen. Dit percentage is natuurlijk al vrij hoog. Bij mensen met autisme ligt dit percentage echter nog veel hoger: tussen de 40% en 80%. Slaap en autisme kan een lastig onderwerp zijn.
Hoe slaap jij? Gaat dat goed of juist niet?
Ik leg eerst wat uit over autisme en daarna over slaap en autisme.
Autisme kan er op heel veel verschillende manier uitzien. Ruim 1% van de Nederlanders, ongeveer 200.000 mensen, heeft een autismediagnose. Daarnaast zijn er nog heel veel mensen, ongeveer 4% – 800.000, die zich herkennen in kenmerken van autisme.
Zij laten hier vaak geen onderzoek naar doen, omdat ze zich wel redden op dit moment of ze hebben het zelf niet door, dat ze kenmerken van autisme hebben. Of door de complexheid van autisme, is het bij hen niet duidelijk genoeg naar voren gekomen dat ze autisme hebben, en krijgen deze mensen geen diagnose.
Dit kan voorkomen door bijvoorbeeld het goed aan kunnen passen aan wat er verwacht wordt, waardoor er te veel aangepast wordt aan de onderzoeker en antwoorden gegeven worden waarvan men denkt dat deze verwacht worden. Dit zie je vooral vaak bij vrouwen gebeuren, waardoor vrouwen niet altijd (meteen) de juiste diagnose krijgen.
Het aantal mensen dat te maken heeft met autisme – zoals ouders, broers, zussen, partners, leraren en zorgverleners – is natuurlijk vele malen groter.
Volgens psychiater en hoogleraar autisme Wouter Staal is autisme de ‘verzamelnaam voor gedragskenmerken die duiden op een kwetsbaarheid op de volgende gebieden: sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in denken en handelen en het filteren en integreren van informatie.’
Wetenschappers wereldwijd doen al jaren intensief onderzoek naar autisme. Desondanks is nog altijd onbekend wat autisme nou precies is. Ook bestaat er geen ‘biomarker’ – zoals een bloed- of DNA-test – waarmee autisme objectief kan worden vastgesteld. De diagnose wordt dan ook nog altijd gesteld op basis van gedragskenmerken.
Toch is er ook al veel wél bekend. Bijvoorbeeld over de problemen waar mensen met autisme tegenaan kunnen lopen, maar ook over hun sterke eigenschappen. Vooral op sociaal gebied ondervinden veel mensen met autisme regelmatig problemen. Hun ‘sociale intuïtie’ lijkt minder goed – of anders – te zijn ontwikkeld.
Ook verwerken mensen met autisme informatie op een andere manier in de hersenen dan mensen zonder autisme. Dit geldt nadrukkelijk óók voor informatie die binnenkomt via de zintuigen. Veel mensen met autisme hebben te maken met sensorische over- of ondergevoeligheid.
Autisme heeft invloed op alle levensterreinen, in alle levensfasen. De mate waarin is sterk individueel bepaald en hangt vaak ook af van iemands levensfase. Met name tijdens overgangsperioden hebben mensen met autisme een relatief grote kans om vast te lopen als zij niet tijdig de juiste begeleiding krijgen.
Voorbeelden zijn de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs, van onderwijs naar stage/ werk of van thuis bij de ouder(s)/verzorger(s) wonen naar zelfstandig wonen. Maar ook levens-veranderende gebeurtenissen, zoals overlijden van een naaste, verbreken van een relatie of het krijgen van een ziekte.
Sterke punten die vaak in verband worden gebracht met autisme zijn onder andere: oog voor detail, analytisch denken, eerlijkheid, loyaliteit en technisch inzicht. Steeds vaker wordt dan ook de vraag gesteld of autisme per definitie altijd een ‘stoornis’ of ‘beperking’ is. Volgens de zogeheten neurodiversiteitsbeweging gaat het in essentie om een andere manier van zijn.
70% van de mensen met autisme kampt op enig moment in zijn leven met klachten als een stemmingsstoornis/depressie, een angst- en/of dwangstoornis, posttraumatische stress-stoornis (ptss), burn-out of een persoonlijkheidsstoornis. Bij de algemene bevolking is dit 40%.
Ook ADHD en epilepsie komen relatief vaak voor bij mensen met autisme.
Je kunt je voorstellen dat wanneer je de wereld op bepaalde vlakken heel erg intensief beleeft, zoals overprikkeling, gevoelig zijn voor stress en depressie, etc. dat dit problemen geeft bij het krijgen van voldoende slaap. Bij mensen met autisme zit ‘m dat vaak in in slaap vallen en ook in het doorslapen.
Slaapproblemen zorgen ervoor dat je overdag minder goed functioneert. Vaak voorkomende slaapproblemen zijn slapeloosheid, een verkorte nachtrust, ’s nachts wakker worden en een onregelmatig slaap-waakritme.
Slaapproblemen en slaaptekort leiden vaak tot vervelende klachten zoals: vermoeidheid, snel geïrriteerd zijn, depressies, agressie, een minder goed functionerend geheugen en verminderde productiviteit.
Daarnaast leidt slaaptekort bij mensen met autisme vaak tot verergering van autistisch gedrag, angstsymptomen, emotionele stress en gedragsproblemen. Effectieve behandeling van slaapproblemen zal dus doorwerken in het algehele functioneren van de persoon met autisme.
Uit diverse onderzoeken weten we dat het hormoon melatonine een grote rol speelt bij slaap. Het wekt slaperigheid op en handhaaft het dag- en nachtritme. De regulatie van melatonine in het lichaam blijkt genetisch bepaald.
Bij mensen met autisme werken bepaalde genen anders, waardoor er een melatoninetekort kan ontstaan. Hierdoor ontstaan vaak slaapproblemen. Uit onderzoek blijkt dat bijvoorbeeld bij kinderen met autisme én een slecht melatonine metabolisme (wat leidt tot een groter melatoninetekort), meer beperkingen lieten zien in hun spel en verbale communicatie dan kinderen met autisme en een relatief goed melatonine metabolisme.
Door toediening van extra melatonine blijkt niet alleen de slaap te verbeteren, maar verminderen tegelijkertijd ook autistische symptomen, depressieve- , en angstklachten en terugtrekgedrag.
Ook psychosociale problemen kunnen voor slaapproblemen zorgen. Vooral angstklachten, die vaak voorkomen bij mensen met autisme, leiden tot een hoger risico op slaapproblemen. Door hun autisme hebben personen met autisme meer moeite dan anderen om samenhang zien in stukjes detail-informatie, waardoor veel situaties chaotisch en beangstigend kunnen zijn. Angst en stress kunnen vervolgens weer zorgen voor slaapproblemen.
Bijvoorbeeld: veel mensen met autisme proberen hun angst te controleren door middel van rituelen en stereotype gedrag. Verstoorde rituelen rond bedtijd kunnen zorgen voor meer angst en stress, wat vervolgens weer zorgt voor inslaapproblemen, een slechte slaapkwaliteit en ’s nachts wakker worden.
En op die manier kom je in een negatieve vicieuze cirkel terecht.
Ook de ernst van het autisme lijkt gerelateerd aan slaapproblemen. Verschillende onderzoeken onder kinderen met autisme laten een relatie zien tussen de ernst van autistische symptomen en slaapproblemen. Kinderen met relatief ernstiger symptomen van autisme, bleken vaker een slaapstoornis te hebben dan kinderen die in mindere mate autisme hadden.
Dit verband kan op meerdere manieren uitgelegd worden. Aan de ene kant hebben kinderen met een ernstiger vorm van autisme meer problemen met communicatie en sociale interactie, wat kan leiden tot probleemgedrag tijdens bedtijd. Ook zijn deze kinderen vaak extra gevoelig voor prikkels uit de omgeving. Dit kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat ze angstig worden van tandenpoetsen vlak voordat ze naar bed gaan, waardoor ze minder makkelijk inslapen.
Aan de andere kant kunnen slaapproblemen en slaaptekort op hun beurt weer leiden tot voor een verergering van het autistische gedrag zorgen en dus de ernst van het autisme beïnvloeden.
Binnen het Nederlands Autisme Register (NAR) is onderzocht of slaapproblemen bij volwassenen met autisme, net als bij kinderen, gerelateerd zijn aan co-morbide angststoornissen en de ernst van het autisme.
De data-analyses zijn gedaan op de NAR-data uit 2013 en 2015. Uit de resultaten bleek dat vrouwen vaker slaapproblemen ontwikkelen dan mannen. Daarnaast lijkt het erop dat volwassenen met een co-morbide angststoornis een grotere kans hebben om slaapproblemen te ontwikkelen.
Slaapproblemen worden door deze groep vaker ervaren dan door volwassenen met autisme die geen co-morbide angststoornis hebben. Ook hebben volwassenen met een ernstigere mate van autisme een grotere kans om slaapproblemen te ontwikkelen dan volwassenen met een minder ernstige mate van autisme.
Tot slot lijken volwassenen met een lagere intelligentie ook vaker slaapproblemen te hebben dan volwassenen met een hogere intelligentie. Verder onderzoek met gevalideerde uitkomstmaten is nodig om mogelijke voorspellers voor slaapproblemen bij volwassenen met een ASS inzichtelijker te maken. De kennis van dergelijk onderzoek is essentieel voor de ontwikkeling van effectieve behandelingen voor volwassenen met autisme en slaapproblemen.
We kunnen dus wel concluderen dat veel mensen met (kenmerken van) autisme slaapproblemen ervaren, in verschillende mate natuurlijk. En dat door slaapproblemen hun autismekenmerken en de daarmee samenhangende problemen verergeren.
Een goede slaap is dus essentieel.
In mijn e-book ‘Lepeltheorie, van vermoeidheid naar energie’ schrijf ik ook een stuk over slaap. Download hier gratis het e-book en lees hier meer over.
Bron : Nederlands Autisme Register (NAR)
Geplaatst: 18 mei 2023
Opruimen en autisme is soms een hele goede combinatie en soms ook echt helemaal niet. Sommige mensen met (een vermoeden van) autisme zijn een ster in opruimen. Ze zorgen dat alles een eigen plek heeft en leggen zodra ze iets niet meer nodig hebben het item ook weer terug op de eigen plek. Op die manier bewaren ze de rust voor zichzelf.
Voor andere mensen met (een vermoeden van) autisme, is opruimen juist enorm lastig om te doen. Met hun hoofd overvol met allerlei zaken (belangrijk en onbelangrijk) laten ze de dingen die ze niet meer nodig hebben liggen waar het toevallig neervalt.
En ik ben gezegend met drie huisgenoten (mijn twee kinderen en mijn man) van de laatste categorie. Opruimen is niet hun ding zeg maar gerust. Naast dat ze niet goed in opruimen zijn, zijn ze ook niet zo sterk in spullen weggooien of weggeven die je zelf niet meer gebruikt. Alles wordt ergens neergezet, want misschien is het nog wel eens handig.
Je raadt vast al wat dat met ons huis doet. Het staat inmiddels vrij vol. Maar altijd weten ze wel weer ergens een kastje of een hoekje te vinden waar toch nog iets extra’s kan staan. Zij blij, ik iets minder 😊.
Nu hebben we besloten om binnen niet al te lange tijd te gaan verhuizen. Maar ja, ik ben niet van plan om al die spullen, die we al jaren niet meer gebruiken en die eigenlijk gewoon opgeslagen liggen in ons huis, mee te nemen naar het nieuwe huis. Dus zijn we aan het opruimen geslagen.
En je kunt je voorstellen dat dat nog wel een dingetje is.
Hoe ik het nu aanpak is dat ik kast voor kast en ruimte voor ruimte aan het bekijken ben. Per stapel spullen, bekijk ikzelf of samen met de eigenaar (één van mijn kinderen of mijn man) wat we met die stapel gaan doen.
Weggeven, weggooien, opslaan bij mijn schoonmoeder (wat heel lief is dat dat kan, dat geeft nu al ruimte en straks halen we het weer op – de kerstspullen bijvoorbeeld) of in ons huis laten liggen, omdat we het de komende tijd nog nodig hebben.
Ik merk dat dat een goede manier is die voor ons gezin in elk geval werkt. En als we echt twijfelen, dan slaan we het op. Dan kunnen we het straks nog altijd weg doen.
Ik ben ook benieuwd of we al die scharen binnenkort terug vinden die de afgelopen jaren ‘verdwenen’ zijn. Elke jaar kopen we weer 5 nieuwe, en elk jaar zijn ze aan het einde van het jaar weer ‘op’ 😊.
Soms kan het ook heel goed werken om elke dag 5-15 minuten op te ruimen. Het duurt niet lang en je houd toch een opgeruimd huis. Zodat je je spullen ook terug kunt blijven vinden wanneer je ze nodig hebt.
Hoe werkt dat bij jou, kun je me dat laten weten? Ben jij goed in opruimen of houd jij ook van verzamelen? Ik ben benieuwd.
Ben jij ook af en toe beu hoe het nu gaat? En wil je onderzoeken wat voor jou werkt, zodat je ook goed je grenzen aan kunt leren geven en voor jezelf kunt zorgen?
Vraag dan nu jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag hier jouw sessie aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Ben jij wel klaar met het gebrek aan controle en overzicht bij veranderingen op je werk? En die vaak aanwezige vermoeidheid en gebrek aan energie? Kun jij hierin wel wat hulp gebruiken? Of kan ik je helpen bij het in gesprek gaan met je leidinggevende?
Vraag nu hier jouw gratis sessie aan!
Geplaatst: 20 april 2023
Wanneer ik met mensen over autisme praat, krijg ik steeds vaker de vraag hoe het komt dat er steeds meer late diagnoses zijn. Recent heb ik daarover al geschreven en vandaag vertel ik je er nog wat meer over.
Eén van de redenen dat er steeds meer diagnoses gesteld worden bij volwassen mensen is dat het diagnose-traject steeds verbeterd wordt. We leren steeds meer over autisme en hoe zich dat kan uiten. Daardoor wordt het stuk autisme steeds beter herkend door de mensen die het onderzoek uitvoeren.
Ook wordt autisme bij vrouwen steeds beter herkend. Waar vroeger gedacht werd dat alleen jongens autisme hadden, weten we nu dat ook vrouwen autisme kunnen hebben. En wat vooral belangrijk om te weten is dat we weten dat autisme bij vrouwen er heel anders uit kan zien dan bij mannen.
Het is logisch dat die kennis helpt om de diagnose nauwkeurig te kunnen stellen. Wat niet wegneemt dat er ook nog steeds mensen zijn (voornamelijk vrouwen), waarbij de diagnose gemist wordt. Met alle gevolgen van dien.
Een andere belangrijke factor waardoor er meer late diagnoses gesteld worden, is dat mensen in het algemeen meer bewust zijn van de dingen waar ze tegenaan lopen en er hulp bij zoeken.
Zoals ik vaak uitleg aan mensen die vragen hoe het kan dat er steeds meer (late) diagnoses autisme komen, is de maatschappij de laatste jaren enorm veranderd. Zo’n 30-40 jaar geleden hadden we veel meer een vast patroon voor de week.
Op maandag werd bijvoorbeeld de was gedaan en op dinsdag werd de badkamer gepoetst. Op zondag ging je naar je oma en opa en op zaterdag werd de tuin gedaan en de auto gewassen. ’s Avonds zat je om 20.00 uur voor de tv om het journaal te kijken.
We leven nu in een tijd waarin deze structuur, zoals je het zeker wel kunt noemen, enorm veranderd is of er zelfs niet meer is. De meeste mensen gedijen goed op een bepaalde mate van structuur, en voor mensen met (een vermoeden van) autisme is die structuur oftewel overzicht en duidelijkheid nog veel belangrijker.
Nu over het algemeen veel van die structuur van vroeger verdwenen is, komen steeds meer mensen in de problemen. Het lukt hen niet om een voor hen goed werkende structuur te maken in de snelle wereld om ons heen.
En ik ben van mening dat er onder andere daardoor steeds meer mensen niet meer mee kunnen in de waan van de dag op het werk, op school en in het leven. Dat is voor mijn gevoel zeker ook een reden dat er steeds meer mensen onderzocht worden en op de wachtlijst staan voor een onderzoek over de vraag of er sprake is van autisme.
Nog steeds wordt er veel onderzoek gedaan op het gebied van autisme. Hierbij wordt gekeken naar de erfelijkheid, omgevingsfactoren en andere factoren die invloed kunnen hebben op de verhoogde cijfers over autisme.
Dat is voor mijn gevoel ook erg interessant om te blijven volgen.
Heb jij je in het verleden ook steeds maar aangepast aan anderen? En enorm over je grenzen heen gegaan? Voel je je moe en ben je er klaar mee om jezelf steeds maar aan te passen? Wil je leren hoe je goed met je autisme om kunt gaan, op een manier die bij jou past?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals mijn traject Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt? En je aan het einde een voldaan gevoel hebt over je werkdag?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 13 april 2023
Vroeger dacht de wetenschap, en ik ook moet ik eerlijk bekennen, dat autisme vooral voorkomt bij kinderen. Nu zien we dat dit anders ligt en krijgen steeds meer volwassenen een late diagnose autisme.
Veel autisme-onderzoek van jaren geleden richtte zich voornamelijk op kinderen en in het bijzonder op jongens. Er werd toen gedacht dat autisme een typisch kinderding was dat bij jongens voorkomt. OK, heel af en toe kreeg een meisje de diagnose. Maar vaak kreeg een meisje, waarvan we nu weten dat het ook een vorm van autisme is, een andere, verkeerde diagnose. Met alle gevolgen van dien.
Op dit moment is er gelukkig steeds meer bekend over autisme en ook over autisme bij meisjes en vrouwen. Vaak uit autisme zich bij meisjes anders dan bij jongens. Waardoor het nog steeds regelmatig gemist wordt. Ook bij diagnose-trajecten bij vrouwen wordt het autisme nog vrij vaak gemist in eerste instantie.
De diagnose bij vrouwen wordt regelmatig gemist bij vrouwen. Dit komt vooral doordat vrouwen zich in hun leven vaak ‘op het eerste oog’ beter hebben aangepast aan wat er van hen verwacht wordt. Ze zijn goed in het kopiëren van sociaal wenselijk gedrag dat ze bij anderen zien.
Hierdoor weten ze zich heel lang ‘goed’ te redden. Ik zeg hier expres ‘op het eerste oog’ en ‘goed’. Voor de buitenwereld lijkt het misschien dat het goed gaat met deze vrouw of dit meisje. Maar in de binnenwereld van de vrouw of het meisje zelf, gaat het eigenlijk helemaal niet goed.
Door steeds maar sociaal wenselijk gedrag te vertonen, brengen ze zichzelf in de problemen. Maar ze weten niet hoe het anders kan. En als er dan niemand uit de buitenwereld in de gaten heeft dat ze sociaal wenselijk gedrag vertonen, worden ze niet op de juiste manier begeleidt en worden de problemen alleen maar groter. En vaak lukt het niet om die sociale dingen helemaal precies goed te doen, waardoor onzekerheid op de loer ligt.
Veel gehoorde klachten van vrouwen met autisme in mijn praktijk als autismecoach zijn bijvoorbeeld:
En ook steeds meer mannen komen er op volwassen leeftijd achter dat ze autisme hebben. Vaak zijn ook zij al jaren vastgelopen, hebben meerdere burnouts achter de rug en zijn bijvoorbeeld hun sociale contacten verloren.
Een volgende keer vertel ik je meer over hoe het komt dat steeds meer mensen vastlopen en een diagnose autisme krijgen.
Neem ook eens een kijkje op de site van Annelies Spek. Zij heeft zich gespecialiseerd in autisme bij volwassenen en ook specifiek bij vrouwen.
Heb jij in het verleden ook sociaal wenselijk gedrag vertoond? En enorm over je grenzen heen gegaan? Voel je je moe en ben je er klaar mee om jezelf steeds maar aan te passen? Wil je leren hoe je goed met je autisme om kunt gaan, op een manier die bij jou past?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals mijn traject Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt? En je aan het einde een voldaan gevoel hebt over je werkdag?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 7 april 2023
Veel mensen met (een vermoeden van) autisme weten dat plannen heel goed zou kunnen werken. Maar ze vinden het maken van een planning ook heel lastig. En ook jezelf houden aan een gemaakte planning is lastig. Kortom : plannen is lastig en nodig.
Zo ook Lydia. Lydia weet echt wel dat ze een planning nodig heeft om de voor haar belangrijke dingen te doen. Ze heeft hier de afgelopen jaren al veel verschillende dingen voor geprobeerd en gedaan.
En soms lukt het ook wel om een planning te maken. Maar op de een of andere manier komt er telkens weer iets tussendoor. Waardoor ze aan het einde van de dag of week van alles heeft gedaan, behalve de dingen die op haar planning staan. Zo blijft ze het gevoel houden dat ze constant achter de feiten aan rent.
Samen met mij is Lydia aan de slag gegaan om een planning te maken. Lydia heeft een eigen bedrijf. Door onze gesprekken en de oefeningen, heeft Lydia ontdekt dat ze voor 60 uur in de week aan werk wil uitvoeren en ontwikkelen. Maar ze heeft maar 24 uur beschikbaar.
Door hierin inzicht te krijgen, zie je al meteen dat dat nooit allemaal gaat lukken wat ze in gedachten heeft om uit te voeren.
In het begin is het heel lastig om te zien dat je zo veel wilt doen en ontwikkelen, maar dat je er eigenlijk helemaal geen tijd voor hebt. En dan, hoe los je dat enorme probleem op?
Dat probleem is op te lossen, geloof me. De eerste stap die ik met Lydia heb gezet is bedenken hoeveel tijd je echt beschikbaar hebt voor je bedrijf (in het geval van Lydia) of werk.
In de situatie van Lydia heeft ze 24 uur per week beschikbaar voor haar bedrijf. In deze beschikbare tijd dient ze een deel administratie te doen. En het is belangrijk om tijd te reserveren voor onverwachte zaken, want die komen er namelijk altijd tussendoor.
Denk aan bijvoorbeeld een ziek kind, een onverwachte tandarts afspraak omdat je pijn hebt, een computer die vast loopt of, als je in loondienst werkt, een collega die iets komt vragen wat je uit moet zoeken.
Plan die tijd voor onverwachte zaken ook gewoon in. Dat betekent dat Lydia eigenlijk maar ± 17 uur beschikbaar heeft om echt in haar bedrijf aan nieuwe ideeën te werken, bestaande ideeën verder uit te werken en vragen van klanten te beantwoorden.
Als je, zoals Lydia, voor 60 uur aan ideeën in je hoofd hebt, dan geeft dat heel veel onrust.
Mijn eerste tip aan Lydia is om haar ideeën op te schrijven, of er een mooie mindmap van te maken, of doe er mee wat bij jou past om alles in beeld te hebben. Hierdoor krijg je overzicht wat voor ideeën je eigenlijk allemaal hebt.
En ga dan de ‘krenten uit de pap’ halen. Dus van welke ideeën word jij heel blij, met welke ideeën kun je veel klanten verder helpen, welke ideeën voegen echt toe aan jouw bedrijf. Let op, die ideeën mogen in totaal ongeveer 17 uur werk zijn om uit te voeren (in het voorbeeld van Lydia).
In het begin gaat dat natuurlijk helemaal nog niet zo goed, want zo simpel is dat niet, dingen op een andere manier gaan doen. Waarbij het wel helpt dat je alles op papier hebt staan, dat geeft overzicht en van daaruit kun je stapje voor stapje verder.
Wanneer je hier mee aan de slag gaat, leer je of jouw inschattingen qua tijd kloppen met de realiteit. Of dien je je planning nog wat aan te passen.
En zo ga je steeds verder plannen. Je merkt dan dat je de geplande zaken voor die dag wel af krijgt en dat je een voldaan gevoel hebt aan het einde van de dag. In plaats van het gevoel dat je constant achter te feiten aan rent.
Ben jij ook op zoek naar rust, orde en overzicht in je hoofd en in je agenda? En vind je het lastig om dit zelf te doen?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt? En je aan het einde een voldaan gevoel hebt over je werkdag?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 30 maart 2023
Deze week (van 25-03 tot en met 02-04) is het Autismeweek 2023. Deze week sluit altijd aan of bevat 02-04 (2 april), want dat is Wereld Autisme dag. Het thema dit jaar is Diversiteit binnen het autisme spectrum.
Diversiteit, een woord dat je steeds vaker hoort en waar steeds meer aandacht voor is. Autisme is neurodiversiteit, maar wat is neurodiversiteit eigenlijk en waarom is het belangrijk dat er aandacht voor komt?
Het is belangrijk dat we de kracht (neuro)diversiteit zien. Dat we zien dat we elkaar mooi aanvullen en dat er voor iedereen een fijne plek is.
Vandaar deze week een blog dat ik eerder schreef over diversiteit en neurodiversiteit.
Aan de ene kant hebben mensen behoefte aan diversiteit. We willen niet allemaal hetzelfde eten, drinken of dezelfde kleding dragen. Daarom zijn restaurants zo populair waar je allemaal kleine hapjes kunt bestellen, zodat je steeds weer iets anders kunt proberen. En komen er steeds weer nieuwe stijlen en kleuren in de mode.
Ook in de natuur houden we van diversiteit. Verschillende bomen in het bos, diverse bloemen in een weide en zo veel mogelijk soorten vogels of paddenstoelen spotten als we aan het wandelen zijn. We houden er van om de ene keer naar het bos te gaan, dan weer naar een heide en vervolgens naar het strand.
En aan de andere kan willen we als persoon vaak wel ergens bij horen. We dragen wat er op dit moment in de mode is en we kiezen massaal dezelfde vakantiebestemmingen, we doen dus ‘zoals het hoort’.
Als je je op je werk een beetje anders gedraagt dan de rest, bijvoorbeeld altijd alleen gaat wandelen in de pauze, dan ben je die rare, stille of saaie. Je hoort er dan meteen niet meer bij en kunt soms echt buitengesloten worden van de gesprekken in de groep of afdeling.
Het feit dat we er bij willen horen, dat we niet op willen vallen, doet geen goed aan het gebruik maken van de neurodiversiteit onder mensen. Denk dan aan mensen met autisme, ADHD, ADD, HSP, etc. En dit rijtje is zeker niet compleet.
En hoewel je op veel manieren naar diversiteit kunt kijken, heb ik het als autismecoach specifiek over mensen met autisme. Hoewel het een verzamelnaam heeft als (kenmerken van) autisme, is autisme een spectrum en zijn er ontelbare varianten van die kenmerken van autisme.
Op dit moment wordt er nog veel gedacht vanuit de problemen die autisme met zich mee kan brengen. Dat je veel aanpassingen voor mensen met autisme dient te doen en dat je constant rekening met hen dient te houden. Daarom is het belangrijk dat er aandacht aan diversiteit wordt besteedt in de Autismeweek 2023.
Maar wat gebeurt er nu als je het op een andere manier bekijkt? Als je daadwerkelijk geïnteresseerd bent in wat iemand vindt, hoe iemand denkt en dat een andere kijk op de wereld niet persé iets slechts hoeft te zijn. Dat het juist ook heel positief kan zijn.
Het positieve is namelijk bijvoorbeeld, dat mensen met (kenmerken van) autisme dingen vaak op een andere manier doen dan dat we gewend zijn. En door dingen een keer op een andere manier te doen, ontdekken we nieuwe manieren die nog handiger zijn en beter werken dan hoe we het eerst deden.
Ook worden er door mensen met (kenmerken van) autisme zaken belicht waar nog niemand aan gedacht heeft. Terwijl dat detail cruciaal is voor het slagen van het doel. Dan kun je dus denken ‘oh, daar heb je hem weer’, maar je kunt ook denken ‘hé, wat handig, daar hebben we nog niet aan gedacht’.
En hoe saai zou het zijn als iedereen precies hetzelfde zou zijn…
Daarnaast is het ook een feit dat veel dingen die voor mensen met (kenmerken van) autisme fijn zijn, zoals een rustige werkplek, to-the-point vergaderingen en duidelijke communicatie, voor iedereen goed werken. Ook voor de mensen zonder (kenmerken van) autisme of andere varianten van neurodiversiteit en de neuro-typische mensen.
Dus sta eens open voor jouw collega die misschien wat anders is dan jij, die anders denkt en andere hobby’s heeft. Misschien kun je er nog iets van leren.
En hoe mooi is het dan, dat ik begin te merken dat (een aantal) bedrijven er steeds meer aandacht aan begint te besteden. Aan een stukje begeleiding en coaching van deze mensen met hun neurodiversiteit en ook aan de positieve kanten van het ‘out of the box’ denken en andere manier van zaken aanpakken.
En er is nog ruimte voor verbetering op heel veel plekken.
Heb jij ook last van je (kenmerken van) autisme op je werk? Ben je op zoek naar manieren waarop je je werk nog beter kunt doen, op een manier die bij jou past? Of loop je tegen specifieke dingen aan, zoals moeite hebben met plannen, het lastig vinden om goed om te gaan met stress en vermoeidheid, moeizame communicatie met je collega’s en/of leidinggevende, etc. En kun je daarbij wel wat hulp gebruiken?
Maak dan een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. In deze ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Het gesprek kan in mijn praktijk in Best gehouden worden of online.
Vraag jouw sessie hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 9 februari 2023
“En toen stond ik ineens te huilen op de gang, het werd me even te veel.”
Dat was wat Wendy mij laatst vertelde over haar werkdag eerder die week.
Wendy herkent zichzelf in kenmerken van autisme en ze werkt onder haar niveau, misschien wel herkenbaar voor je. Eigenlijk vindt ze dat niet prettig, ze heeft een universitaire studie gedaan, dus ze zou meer moeten kunnen. En aan de andere kant merkt ze dat dit werk soms teveel voor haar is.
De werkdag begon redelijk OK. Alle bureaus in het kantoor waar ze zit, waren die dag bezet, maar dat was goed te doen. Ze heeft fijne collega’s, dat gaat goed.
Een paar van haar naaste collega’s op kantoor hebben veel ervaring in de functie waarin ze zitten. Daardoor krijgen zij veel vragen van andere collega’s, waarbij die collega’s binnen komen lopen. Op zich natuurlijk prima.
Maar waar Wendy last van heeft is dat steeds de deur open en dicht gaat wanneer er nieuwe mensen iets komen vragen. Sommigen gaan er dan ook eens lekker uitgebreid voor zitten en beginnen te praten. Soms gaat het meteen over de vraag die ze willen stellen, anderen starten met een praatje over ‘koetjes en kalfjes’.
Je kunt je voorstellen dat al dat bezoek in het kantoor en de opengaande deur steeds, al energie kost voor Wendy.
Even later komt er een goede collega van Wendy binnen en roept ze naar Wendy dat ze de telefoon even bij dient te houden, want de collega gaat met haar team in werkoverleg.
De algemene telefoon aannemen is voor Wendy echt een crime om te moeten doen. Ze is bang dat ze te weinig informatie geeft, te veel vertelt of dat ze de informatie waar iemand naar vraagt niet kan vinden in het systeem. Dit geeft telkens een hoop onrust.
Op deze dag ging het voor haar gevoel echt niet goed, ze kreeg een boze klant aan de telefoon en wist door alle stress van die ochtend het antwoord gewoon niet meer te vinden. Terwijl ze het er normaal zo bij pakt.
Uitgeput en met een vol hoofd liep Wendy naar de gang. En daar kwamen de tranen. Ze is doorgelopen naar het toilet en is daar even blijven zitten om de tranen even te kunnen laten komen. Daarna was er wat spanning weg.
Gelukkig kwam er een lieve collega een tijdje later vragen of ze in de pauze een kopje koffie mee ging drinken verderop in de straat. Dat hielp ook wel om even rust te pakken. Waardoor haar hoofd weer even op orde kon komen.
Wat ik daar als autismecoach mee kan doen? Ik kan Wendy helpen om overzicht voor zichzelf te creëren gedurende zo’n werkdag. Met Wendy heb ik afgesproken dat ze spiekbriefjes gaat maken van de procedure, die spiekbriefjes kan ze gebruiken op een moment dat ze het even niet meer weet.
En ook gaan we aan de slag met een lijstje van de dingen waarvan ze rust in haar hoofd krijgt en waar ze blij van wordt.
Wendy heeft die dingen natuurlijk wel in haar hoofd zitten, maar op stressvolle momenten kan ze die lijstjes in haar hoofd niet makkelijk vinden. Terwijl wanneer ze de lijstjes letterlijk op papier schrijft, in een specifiek schriftje, kan ze het er altijd even bij pakken. Zodat ze wel het goede kan doen of het juiste kan kiezen wat haar op dat moment helpt.
Herken jij jezelf in zulke werkdagen, zoals Wendy die afgelopen week had? Wanneer het allemaal even te veel wordt? En wil je er meer over leren, om je werk goed te kunnen doen zonder dat het jou al je energie kost, om jezelf goed te leren kennen en te leven op een manier die bij jou past?
Doe jezelf een lol en gun jezelf een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt in je werk en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 2 februari 2023
Neurodiversiteit, een woord dat je steeds vaker hoort en waar steeds meer aandacht voor is. Maar wat is neurodiversiteit eigenlijk en waarom is het belangrijk dat er aandacht voor komt?
Aan de ene kant hebben mensen behoefte aan diversiteit. We willen niet allemaal hetzelfde eten, drinken of dezelfde kleding dragen. Daarom zijn restaurants zo populair waar je allemaal kleine hapjes kunt bestellen, zodat je steeds weer iets anders kunt proberen. En komen er steeds weer nieuwe stijlen en kleuren in de mode.
Ook in de natuur houden we van diversiteit. Verschillende bomen in het bos, diverse bloemen in een weide en zo veel mogelijk soorten vogels of paddenstoelen spotten als we aan het wandelen zijn. We houden er van om de ene keer naar het bos te gaan, dan weer naar een heide en vervolgens naar het strand.
En aan de andere kan willen we als persoon vaak wel ergens bij horen. We dragen wat er op dit moment in de mode is en we kiezen massaal dezelfde vakantiebestemmingen, we doen dus ‘zoals het hoort’.
Als je je op je werk een beetje anders gedraagt dan de rest, bijvoorbeeld altijd alleen gaat wandelen in de pauze, dan ben je die rare, stille of saaie. Je hoort er dan meteen niet meer bij en kunt soms echt buitengesloten worden van de gesprekken in de groep of afdeling.
Het feit dat we er bij willen horen, dat we niet op willen vallen, doet geen goed aan het gebruik maken van de neurodiversiteit onder mensen. Denk dan aan mensen met autisme, ADHD, ADD, HSP, etc. En dit rijtje is zeker niet compleet.
En hoewel je op veel manieren naar diversiteit kunt kijken, heb ik het als autismecoach specifiek over mensen met autisme. Hoewel het een verzamelnaam heeft als (kenmerken van) autisme, is autisme een spectrum en zijn er ontelbare varianten van die kenmerken van autisme.
Op dit moment wordt er nog veel gedacht vanuit de problemen die autisme met zich mee kan brengen. Dat je veel aanpassingen voor mensen met autisme dient te doen en dat je constant rekening met hen dient te houden.
Maar wat gebeurt er nu als je het op een andere manier bekijkt? Als je daadwerkelijk geïnteresseerd bent in wat iemand vindt, hoe iemand denkt en dat een andere kijk op de wereld niet persé iets slechts hoeft te zijn. Dat het juist ook heel positief kan zijn.
Het positieve is namelijk bijvoorbeeld, dat mensen met (kenmerken van) autisme dingen vaak op een andere manier doen dan dat we gewend zijn. En door dingen een keer op een andere manier te doen, ontdekken we nieuwe manieren die nog handiger zijn en beter werken dan hoe we het eerst deden.
Ook worden er door mensen met (kenmerken van) autisme zaken belicht waar nog niemand aan gedacht heeft. Terwijl dat detail cruciaal is voor het slagen van het doel. Dan kun je dus denken ‘oh, daar heb je hem weer’, maar je kunt ook denken ‘hé, wat handig, daar hebben we nog niet aan gedacht’.
En hoe saai zou het zijn als iedereen precies hetzelfde zou zijn…
Daarnaast is het ook een feit dat veel dingen die voor mensen met (kenmerken van) autisme fijn zijn, zoals een rustige werkplek, to-the-point vergaderingen en duidelijke communicatie, voor iedereen goed werken. Ook voor de mensen zonder (kenmerken van) autisme of andere varianten van neurodiversiteit.
Dus sta eens open voor jouw collega die misschien wat anders is dan jij, die anders denkt en andere hobbies heeft. Misschien kun je er nog iets van leren.
En hoe mooi is het dan, dat ik begin te merken dat (een aantal) bedrijven hier steeds meer aandacht aan begint te besteden. Aan een stukje begeleiding en coaching van deze mensen met hun neurodiversiteit en ook aan de positieve kanten van het ‘out of the box’ denken en andere manier van zaken aanpakken.
En er is nog ruimte voor verbetering op heel veel plekken.
Heb jij ook last van je (kenmerken van) autisme op je werk? Ben je op zoek naar manieren waarop je je werk nog beter kunt doen, op een manier die bij jou past? Of loop je tegen specifieke dingen aan, zoals moeite hebben met plannen, het lastig vinden om goed om te gaan met stress en vermoeidheid, moeizame communicatie met je collega’s en/of leidinggevende, etc. En kun je daarbij wel wat hulp gebruiken?
Maak dan een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. In deze ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Het gesprek kan in mijn praktijk in Best gehouden worden of online.
En woon je in de omgeving van Best, dan bespreken we ook of het groepstraject iets voor jou kan zijn.
Vraag jouw sessie nu hier aan. Ik heb deze maand ruimte voor 5 gesprekken, dus maak nu je afspraak.
Geplaatst: 26 januari 2023
Zowel in mijn praktijk als autismecoach als in mijn privé-omgeving zie ik dat stress en vermoeidheid een enorme impact hebben op mensen met (kenmerken van) autisme.
De stress en vermoeidheid die mensen met ASS ervaren, wordt vaak als enorm overweldigend ervaren. Waardoor mogelijkheden om het anders te doen en er op een goede manier mee om te gaan naar de achtergrond verdwijnen. Het lukt dan gewoon niet meer om uit die vicieuze cirkel te komen. Met alle gevolgen van dien.
En wees eerlijk, vermoeidheid kan ook enorm verlammend werken, waardoor je eigenlijk misschien wel weet dat je iets op een ander manier moet gaan doen. Maar dat je er eenvoudig de energie niet voor hebt om op te staan, laat staan om nieuwe dingen uit te proberen en te leren.
Ik leg in het kort de 7 gebieden waarin het voor mensen met (kenmerken van) autisme vaak anders werkt uit. Deze 7 gebieden worden over het algemeen gebruikt in de onderzoekswereld. Niet iedereen met autisme herkent zichzelf in deze omschrijving van autisme. Ieder mensen is natuurlijk ook anders. En gelukkig ontdekken en leren we dagelijks nieuwe dingen over autisme.
Voor mijn gevoel staan deze 7 gebieden in grote lijnen voor de dingen die bij mensen met (kenmerken van) autisme anders werken dan bij de zogenoemde neuro-typische mensen (mensen zonder autisme).
Waarbij ik het veel te ver vind gaan dat mensen met autisme in deze gebieden alleen maar problemen hebben. Het werkt vaak op een andere manier, mensen met autisme hebben in deze gebieden vaak wat extra input en duidelijkheid nodig. Op andere gebieden zijn mensen met autisme vaak weer beter, sneller en makkelijker dan neuro-typische mensen.
Als ik trouwens mensen met autisme schrijf, bedoel ik ook de mensen met kenmerken van een autisme spectrum stoornis.
De 7 gebieden waarin het voor mensen met autisme vaak anders werkt zijn:
Doordat het brein van mensen met autisme op deze 7 gebieden anders werkt dan het brein van mensen zonder autisme, kan onduidelijkheid ontstaan. En door onduidelijkheid ontstaan stress en vermoeidheid.
De klacht die ik van de meeste mensen met (kenmerken van) autisme hoor, is dat ze zo enorm moe zijn. Ze zijn zo moe, dat ze de week of dag maar amper volhouden. En die vermoeidheid wordt vaak veroorzaakt en in stand gehouden door de stress die ze ervaren.
Vrijwel iedereen heeft in bepaalde fases van zijn of haar leven stress. Denk maar eens aan het hebben van opgroeiende kinderen, een drukke baan, spanningen in je relatie, ruzie in de familie, het starten op een nieuwe school of een nieuwe baan. Soms ontstaat stress ook door angsten of depressiviteit, een laag zelfbeeld. Deze stress is voor mensen met en zonder autisme aanwezig.
Stress is een vorm van spanning die in het lichaam van mensen optreedt als reactie op externe prikkels. Het is een verstoring van het evenwicht tussen draagkracht (wat je aan kunt) en draaglast (wat je te verduren krijgt).
Meestal geven omstandigheden je tijdelijk, een paar dagen of weken, stress. En daarna zakt het weer af.
Veel stress is niet gezond, je voelt je moe, het vermindert je weerstand, je kunt niet veel hebben van anderen en bent snel geïrriteerd. En als de stress dan maar door blijft gaan, word je nog vermoeider, je wordt gefrustreerd en alles wordt erger en erger.
Stress geeft onrust en je raakt uit balans. En het is super vermoeiend!
Het is voor iedereen anders wanneer je stress of vermoeidheid ervaart, of je nu wel of geen autisme hebt. Daarom is het heel goed om te kijken hoe het voor jou werkt, wat voor jou belangrijk is. Je kunt je hierin niet altijd goed vergelijken met een ander en dat hoeft ook niet.
Het effect van veel stress en vermoeidheid is dat je niet meer goed kunt nadenken. Iets wat je normaal heel makkelijk kunt doen of kunt besluiten, wordt ineens moeilijk om te doen of heel lastig om een besluit over te nemen. En alles wat lastig wordt om te doen kost energie, en daardoor wordt het allemaal nog lastiger en ervaar je nog meer stress. Als je niet uitkijkt kom je dus in een patroon terecht waar je niet meer makkelijk zelf uitkomt.
Sommige mensen wordt ook letterlijk ziek van het hebben van te veel stress en moe zijn. Hun lichaam geeft dan op. Ook kun je allerlei vage klachten krijgen van stress, zoals hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, pijntjes die je al lang niet meer gehad hebt kunnen weer terug komen, etc. etc.
Stress heeft niet alleen invloed op jezelf, maar ook op de mensen om je heen. Je vindt het misschien lastig om ook nog contact met anderen te houden als je al veel druk ervaart. Of je reageert mopperig als iemand iets vraagt en die ander denkt ‘laat maar even zitten’.
Op die manier kan stress allerlei gebieden van je leven beïnvloeden en kan het makkelijk van een beetje stress naar heel veel stress en uiteindelijke tot stilstand komen, oftewel burnout, veranderen.
Maar liefst 81% van de mensen met autisme zegt dat stress en vermoeidheid een groot of zelfs heel groot negatief effect heeft op onder andere hun zelfvertrouwen en hun zelfbeeld.
En 74% geeft aan dat stress effect heeft op hun slaap.
63% van de ondervraagde mensen geeft aan dat wat ze op dit moment doen tegen stress geen of onvoldoende effect heeft.
In het onderzoek geven mensen die werken het volgende aan:
54% zegt dat ze gericht zijn op details, waardoor ze het overzicht verliezen
47% zegt dat ze moeilijk met werkdruk om kunnen gaan
45% zegt dat ze moeite hebben met de sociale omgang met collega’s
Bron : onderzoek Autismecoach
Als je zelf autisme hebt, heb je zeer waarschijnlijk meer last van stress dan mensen zonder autisme. Mensen met autisme zijn gevoelig voor stress, hun evenwicht is eerder verstoord en ze hebben lang de tijd nodig om weer te herstellen van de stress die ze gehad hebben.
Dit komt bijvoorbeeld door het anders binnen komen van prikkels in de hersenen, het moeite met begrijpen van andere mensen en situaties en het om gaan met veranderingen en onvoorspelbaarheden. Je bent hierdoor steeds in een verhoogde staat van alertheid en dat kost heel veel energie.
Als je de stress die je ervaart en voelt negeert en er niets mee doet, of niets mee kunt doen, wordt de stress alleen maar erger. Dan hoeft er nog maar iets kleins te gebeuren en boem, het ploft.
Veel mensen hebben het door de week erg druk, met werk of school. Ze nemen zich dan voor om in het weekend uit te rusten. Of ze zeggen ‘straks heb ik vakantie en dan rust ik wel uit, dan tank ik wel weer bij’. En wat merken ze dan wanneer het eindelijk weekend of vakantie is.
Dan merken ze dat ze zo moe en uitgeblust zijn, dat ze nergens zin in hebben. Dat ze lamlendig op de bank hangen en voor de dingen die ze wilden doen, iets leuks met het gezin of vrienden, eindelijk dat ene klusje af krijgen, daar hebben ze dan totaal geen energie voor. Waardoor ze zich nog slechter gaan voelen, want nu is er niets van de leuke of noodzakelijk dingen gedaan en hebben ze er ook nog een schuldgevoel bij gekregen.
Hoe merk je nu zelf dat de stress begint op te lopen en dat je actie dient te nemen?
Het is heel belangrijk om gedurende de werkweek je stress-level laag te houden en goed voor je eigen energie te zorgen. Zodat je zo weinig mogelijk last van die vermoeidheid hebt. Inzicht hebben in je eigen stress, hoe het voor jou werkt, helpt om er goed mee om te gaan en om het te kunnen voorkomen of zo klein mogelijk laten zijn.
De 5 stappen die voor rust en balans op je werk gaan zorgen zijn de volgende:
Per stap leg ik wat de stap inhoudt en waarom deze stap belangrijk is.
Als die enorme vermoeidheid die je steeds voelt, je telkens maar over komt, kom je niet makkelijk uit die vicieuze cirkel. Je blijft dan achter de feiten aanlopen en je vindt dan niet makkelijk een uitweg naar rust en balans.
Je neemt je elke keer voor om nu echt je rust te pakken. Maar doordat je te moe bent of doordat er toch steeds weer iets anders tussendoor komt, lukt dit niet goed. Waardoor je vermoeidheid en gevoel van te kort schieten steeds maar erger wordt.
Een goede eerste stap om dan te zetten is het bestuderen van je (werk)week. Zonder een duidelijk inzicht in je huidige situatie, kun je deze situatie namelijk niet verbeteren. Je hebt dan geen idee waar de knelpunten zich bevinden.
Door goed naar je (werk)week te kijken, krijg je inzicht in wat bijvoorbeeld de dagen zijn waarop je het heel druk hebt. En wat zijn de dagen waarop het lekker gaat.
Wat is het verschil tussen die dagen? Wat maakt dat het op de ene dag goed gaat en op een andere dag echt helemaal niet? En is die moeilijke dag elke week een moeilijke dag of hangt het ergens anders vanaf, bijvoorbeeld van hoe je slaapt of hoe je in je vel zit?
Kun je iets aan die dag aanpassen of kun je de taken in de week herverdelen, waardoor het beter past?
Het is belangrijk om naar je (werk)week te kijken, omdat je hierdoor inzicht krijgt. Inzicht in de situatie zoals deze nu is. En daarmee kun je ook zien wat er anders mag of kan. Wat bijvoorbeeld de moeilijkste dagen zijn en waarom deze dagen moeilijk zijn. En van daaruit kun je de juiste acties gaan nemen.
Een overvolle (werk)dag, zorgt er waarschijnlijk voor dat je de dag ervoor al stress hebt over de dag die gaat komen. En de dag na deze overvolle dag heb je de hele dag nodig om weer bij te komen.
Op die manier kost een overvolle (werk)dag je dus eigenlijk bijna drie dagen. Dan is het dus belangrijk om de dag voor en na een overvolle dag je agenda leeg te houden. Of te zorgen dat er wat taken van de overvolle dag naar een andere dag gaan, zodat de verdeling goed is.
Als je geen inzicht hebt in je (werk)week dan word je voor je gevoel geleefd. Dan loop je steeds maar achter de feiten aan en ga je steeds harder lopen. Hierdoor krijg je niet de tijd die je nodig hebt om weer tot rust te komen. Je gaat hiermee over je grenzen heen en je vermoeidheid wordt steeds erger. Je begrijpt dat je zo niet langer door kunt gaan.
Wat kun je dan wel doen? De volgende dingen kun je uitproberen om een start te maken richting een goed verdeelde (werk)week:
– Bepaal wat voor jou de drukste dag is in de week en kun je iets van die dag op een andere dag doen of door iemand anders laten doen?
– Zorg voor voldoende beweging en/of rust op een dag. Heb je een zittend beroep, sta dan regelmatig op en loop even een stukje. Maak een ommetje in je pauze. Ben je veel in beweging tijdens je werk, neem dan voldoende pauze door te gaan zitten.
– Horen alle taken die op jouw to-do lijst staan bij jou, of kunnen anderen een deel overnemen?
– Wat heb jij nodig om door die drukke dag heen te komen? Kun je bijvoorbeeld de dag van tevoren al iets koken voor die dag?
In stap 2 ga je aan de slag met hoe het bij jou werkt. Wat heb jij nodig? Wat kun jij doen op momenten van stress en wat zijn bij jou tekenen dat de stress aan het oplopen is?
Het is heel belangrijk om te weten hoe stress bij jou voelt. Op het moment dat je het namelijk aan voelt komen, kun je nog actie ondernemen. Terwijl als je wacht tot je enorm overprikkeld bent, dan kun je meestal niets meer behalve dichtklappen of juist ontploffen.
De periode voor het dichtklappen of ontploffen is het moment dat je actie kunt nemen, de voor jou juiste dingen kunt doen.
Maar hoe weet je nu hoe dat voor jou werkt, als je vaak ineens overvallen wordt door zo’n overprikkeling, waarbij je helemaal niets meer kunt of juist helemaal uit je dak gaat van boosheid? Die je echt niet aan voelt komen.
En dat anderen dan alleen maar extra vragen blijven stellen of verwijten naar je hoofd blijven gooien. Precies dat wat jij op zo’n moment niet kunt gebruiken.
Misschien voel je je daarna ook wel extra vervelend, omdat je merkt dat anderen je niet begrijpen en er niets mee kunnen.
Als je niets doet met het krijgen van inzicht in hoe het bij jou werkt, dan blijft stress en overprikkeling je overkomen en kun je het zelf niet op tijd stoppen. En dan blijf je dus in situaties komen, waarop je zelf geen invloed meer hebt. Omdat het al te ver is gegaan.
En die overprikkeling die steeds terug blijft komen, die zorgt er ook nog eens voor dat je vermoeidheid erg wordt en dat je op een bepaald moment helemaal niet meer weet waar je moet beginnen.
Terwijl je daar, als je er op de juiste manier mee aan de slag gaat, heel veel mee kunt doen. Door te leren hoe het bij jou werkt en door overprikkeling op tijd aan te voelen komen.
Wat kun je doen om die overprikkeling aan te voelen komen? Waar kun je op letten?
De volgende dingen geven je inzicht in jezelf en daarmee zie je je overprikkeling goed aankomen.
– Bepaal hoe jouw opkomende overprikkeling voelt. Waar krijg je last van? Wat gebeurt er met je op het moment dat je overprikkeld begint te raken? Hoe voelt het wanneer de stress aan het oplopen is?
– Door welke situaties wordt jouw overprikkeling en stress hoog? Hoe ziet zo’n situatie er uit? Wat gebeurt er?
– Van welke prikkels heb jij last? Heeft dat met horen, voelen, zien, ruiken, denken te maken.
– Wat heb je nodig na een moment van overprikkeling? En wat wil je juist niet? Kun je dit tegen de mensen in je omgeving vertellen, zodat ze hier rekening mee kunnen houden?
In deze stap is het heel belangrijk om goed duidelijk te krijgen wat jij nodig hebt in welke situatie. En ook wat je niet nodig hebt is heel belangrijk om te weten.
Op het moment dat je voor jezelf duidelijk hebt wat voor jou werkt, kun je hier zelf heel goed rekening mee houden. En als je dit dan ook nog aan de mensen in je omgeving kunt vertellen of laten zien, dan kunnen zij ook goed rekening met je houden.
Je kunt hiervoor een uitgebreid autismeprofiel maken, waarin precies staat wat je op welk moment nodig hebt. En wat je juist niet wilt. Op die manier kun je zelf met jouw autismeprofiel checken hoe de stress en overprikkeling er op een bepaald moment voor staat.
In een autismeprofiel maak je onderscheid in de fases groen (je zit lekker in je vel), oranje (de overprikkeling begint al op te lopen, je wordt al wat geïrriteerd) en rood (in deze fase probeer je in het begin nog alles ‘recht’ te houden, maar al snel verlies je de controle en knak je, oftewel je raakt totaal overprikkeld).
Vaak is het op het moment dat je stress hebt en overprikkeld begint te raken, heel lastig om op dat moment nog te weten wat je nu het beste kunt doen of laten. En door het in het autismeprofiel overzichtelijk te hebben, hoef je daar alleen maar op te kijken. Er staan suggesties op over wat je kunt doen.
Daarnaast kan dit profiel ook door anderen in je naaste omgeving gebruikt worden. Ook zij kunnen op momenten dat ze zien dat je veel stress hebt, op het autismeprofiel kijken wat je nu fijn vindt om te doen.
Als je geen autismeprofiel voor jezelf hebt, moet je elke keer zelf heel goed in de gaten houden of je stress oploopt. En dan ook nog op dat moment, waarop je al stress hebt, bepalen wat je kunt gaan doen om de stress naar beneden te krijgen.
Dat is vaak heel lastig en heel moeilijk om te doen. Vandaar dat het heel belangrijk is om van jezelf te weten wat voor jou werkt op momenten van stress en overprikkeling.
Wat is er belangrijk in een autismeprofiel:
– Hoe zien de fases groen, oranje, rood er uit?
– Wat gebeurt er na fase rood, dus wanneer je zojuist enorm overprikkeld was, wat is er in de fase daarna nodig?
– Hoe kun je deze fases aan anderen in je directe omgeving duidelijk maken?
Grenzen stellen, het is voor iedereen nodig en het is ook voor veel mensen heel moeilijk om te doen. Om lekker in je vel te zitten is het heel belangrijk om te weten wat bij je past, wat je nodig hebt en ook wat je niet nodig hebt.
En hier dan ook op een goede manier met anderen over kunnen praten. Op het moment dat jij je eigen grenzen kent en herkent, kun je ze met anderen bespreken en er op die manier voor zorgen dat anderen niet steeds over jouw grenzen heen gaan.
Maar ook voor onszelf is het heel belangrijk om onze grenzen te kennen. Zodat we goed voor onze energie kunnen zorgen en hiermee vermoeidheid, stress en andere klachten voorkomen kunnen worden.
Wat zijn voorbeelden van manieren waarop er over je grenzen heen gegaan wordt en wat stress op kan leveren:
– Als je onder druk gezet wordt om een antwoord te geven
– Als je geen tijd krijgt om een keuze te maken
– Als je in een staat van overprikkeling toch iets moet gaan doen
– Als jou gevraagd wordt rekening te houden met anderen
– Als je last hebt van bijvoorbeeld geluiden, zoals radio’s, gepraat of machines
Wanneer je geleerd hebt om op de goede manier jouw grenzen aan te geven, kun je dus:
– het heft in eigen hand nemen, dus je leven leiden op de manier waarop jij dat wilt en niet hoe anderen het willen
– ruimte en tijd creëren voor datgene wat jij belangrijk vindt en nodig hebt om gelukkig te zijn
– toekomen aan je eigen behoeften en de gevoelens van frustratie verdwijnen
– gelijkwaardigheid creëren in de relatie met anderen en daarmee krijg je zelfrespect
– duidelijkheid aan de ander bieden. Een nee is dan ook een nee en daarmee is een ja ook een ja
Hoe geef je op een goede manier je grenzen aan:
– Bepaal op een moment dat je lekker in je vel zit welk deel van je leven niet loopt zoals je zou willen. Hoe kun je daarin zorgen dat je op dit stukje je grens aan kunt geven.
– Zorg dat het om te beginnen over een grens gaat op een klein, eenvoudig onderwerp.
– Oefen met het aangeven van grenzen met een familielid, vriend of vriendin die je goed kent. Zodat je even uit kunt testen hoe je je grens goed aan kunt geven en wat die ander dat bijvoorbeeld terug kan zeggen.
– Geef je grens aan op een rustige manier en wacht op de reactie. Kijk hoe je het beste kunt reageren op de reactie.
– Blijf oefenen, grenzen stellen is moeilijk om te doen voor bijna iedereen. Met oefenen zorg je dat het je steeds beter lukt.
Stap 5 gaat eigenlijk voor over hoe kun je nu blijven doen wat je geleerd hebt? Natuurlijk kun je van alles leren over dingen die goed voor je zijn. En zolang je daar actief mee aan de slag bent, lukt dat vaak ook allemaal wel.
En na verloop van tijd gaat het steeds beter om goed voor jezelf te zorgen, om te weten wat je nodig hebt en om bijvoorbeeld je grenzen aan te geven. En het gaat zo goed, dat je er eigenlijk niet meer over na hoeft te denken. Denk je.
Wat je vaak ziet is dat na een tijdje je net niet meer alles doet waarvan je weet dat goed voor je is. Ach, die ene keer dat schema maken voor de komende week kan ik best wel overslaan. Dan doe ik het gewoon volgende week weer. Het gaat nu toch goed?
En van die ene keer overslaan, maak je het schema de week er na ook niet. En dan doe je ook een ander belangrijk ding een keer niet goed. En voordat je het weet, zit je weer midden in de stress en is de rust en balans op je werk ver te zoeken.
Daarom is het heel belangrijk om regelmatig een soort van onderhoud te plegen aan alles wat je geleerd hebt. Pak bijvoorbeeld een vast moment in de week om de komende week te bekijken. Wat staat er allemaal op de planning, waar dien je rekening mee te houden, wat moet er gebeuren?
Op die manier kun je tijdig bijsturen en gaat de week soepel verlopen.
En als het allemaal lekker gaat, ben je er ook zo mee klaar. Terwijl als je het een paar keer overslaat en je moet het weer op gaan pakken, dan wordt het vaak lastig. Dan moet je voor je gevoel weer bijna opnieuw beginnen en dat is jammer als je al zo ver gekomen was.
– Heb je een autismeprofiel gemaakt, bekijk het regelmatig of het nog klopt. Past het allemaal nog bij hoe je nu zelf bent.
– Sta er regelmatig bij stil hoe je je voelt, hoe gaat het met je, wat is er anders dan anders.
– Check soms ook met anderen die je vertrouwt hoe zij jouw zien. Wat merken zij aan je, zien ze dat het goed met je gaat of maken ze zich zorgen over je.
Hierboven heb ik je veel verteld over hoe je goed voor jezelf kunt zorgen en wat jij kunt doen om stress en vermoeidheid te voorkomen.
Loop jij ook tegen problemen aan, in je werk en/of privé-leven? En vind je het lastig om alles wat ik hierboven verteld heb zelf te gaan doen?
Maak dan nu een afspraak voor een gratis vrijblijvende ont-stress sessie. Dan bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe je ik je daarbij kan helpen.
Jouw gratis ont-stress sessie houden we in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer 30 minuten. Meld je nu hier aan.
Geplaatst: 13 januari 2023
Zo’n 8 jaar geleden was ik moe, heel moe. Ik deed mijn uiterste best om alle ballen hoog te houden. Twee opgroeiende kinderen van 9 en 7 (beiden met even later een diagnose autisme), een veeleisende baan, een partner, een huishouden en vrienden en kennissen. Ik dacht niet dat ik nog ooit van vermoeidheid naar energie zou komen.
Ik voelde wel dat ik zo niet langer door kon gaan, dat het toch niet de bedoeling kan zijn dat je steeds over je eigen grenzen heen gaat en zo moe bent. En dat was ik, steeds maar moe, overdag, ’s avonds en in het weekend. Maar ik wist niet hoe ik het kon veranderen. En dus ploeterde ik maar door.
Wat mij heeft gered – achteraf is dat altijd makkelijk zo te zien – is dat ik een auto-ongeluk kreeg. Het leek een klein ongeluk, maar de gevolgen waren enorm voor mij en mijn gezin. Ik kon 7 weken nagenoeg niets, alles was te veel en kostte me bergen energie. Daarna ben ik nog ruim 1,5 jaar bezig geweest om weer goed voor mijn kinderen te kunnen zorgen, om het huishouden weer te kunnen doen en om mijn contracturen weer te kunnen werken.
Poeh, dat was echt een zware tijd. Ik weet dus uit eigen ervaring wat vermoeidheid met je doet. En hoe uitzichtloos het kan voelen.
Toen ik weer aan het werk was, kreeg ik er problemen bij, want alles was veranderd op het werk. We hadden een andere leidinggevende, een ander kantoor en de sfeer was enorm veranderd op de afdeling. Zo erg dat ik me er helemaal niet meer thuis bij voelde. En geloof me, in zo’n sfeer werken die niet bij je past, kost ook bergen energie.
Die negatieve sfeer was echt niet wat ik wilde. Ik begon net mijn vermoeidheid en negatieve gevoel achter me te laten, en nu kreeg ik dit. Ik ben toen bewust op zoek gegaan naar energie. Naar manieren om energie te besparen en om energie extra te krijgen. Zodat ik die werkdag wel op een normale manier door kon komen, zonder ’s avonds uitgeput op de bank te hangen.
En ik ging op zoek naar manieren om mijn grenzen op een juiste manier aan te geven. Ik was gewend om steeds maar over mijn grenzen heen te gaan en te doen wat anderen van mij verwachten. Maar daar ging ik het niet mee redden, dat besefte ik me wel. En dus onderzocht ik wat nu eigenlijk mijn grenzen zijn. Wat vind ik belangrijk en wat niet. Waar wil ik mijn tijd en energie in stoppen en waar houd ik direct mee op.
Die zoektocht naar energie krijgen en je grenzen op de juiste manier aangeven, heeft me gebracht waar ik nu ben, met mijn eigen autismecoach-praktijk. Ik kan nu goed voor mijn energie zorgen. En ik geef mijn grenzen aan op een manier die anderen begrijpen. En dat zorgt ervoor dat ik buiten het werk om energie heb voor de leuke dingen in het leven – en soms ook de dingen die gewoon moeten.
Schrijf je dan nu hier in voor mijn webinar Autisme en vermoeidheid. In dit webinar laat ik jou zien waar je vermoeidheid vandaan komt en wat je er aan kunt doen om voldoende energie te hebben. Om je werk goed te kunnen doen en je leven op een fijne manier te kunnen leven.
En kun je niet wachten tot het webinar Autisme en vermoeidheid? Maar wil je wel aan de slag om voldoende energie te hebben?
Maak dan hier een afspraak voor jouw gratis ont-stress sessie. In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Teams.
Vraag jouw sessie nu hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt? Vaag dan nu hier jouw gratis ont-stress sessie aan.