Geplaatst: 30 mei 2023
Solliciteren is voor iedereen een spannende stap. Maar zeker als je op zoek bent naar een prikkelarme werkomgeving of een werkgever die écht rekening met je houdt, kan het vinden van een nieuwe baan best lastig zijn. Wil jij dat je autisme je niet tegenhoudt in het solliciteren naar jouw droombaan? Check dan deze handige tips om het solliciteren met autisme zo makkelijk mogelijk te maken.
Als je wil solliciteren voor een baan bij een grote organisatie, kan je vaak van tevoren al veel informatie vergaren over hoe dit bedrijf met medewerkers omgaat. Kijk bijvoorbeeld naar reviews van oud-medewerkers, of check op de website wat de missie en visie van het bedrijf is. Sommige grote organisaties zoals Philips, ASML en Brunel bieden graag extra ondersteuning aan voor autistische medewerkers. Zo weet je gelijk dat ze bekend zijn met autisme en dat je hier met open armen wordt ontvangen. Wel zo fijn natuurlijk!
Het is natuurlijk ook belangrijk dat jouw interesses en vaardigheden een goede match zijn bij de functie en werkgever. Zo ga je met plezier naar je werk en word je ingezet op een plek waar jouw kennis het best tot z’n recht komt.
Bij kleinere bedrijven kun je ook vaak informatie vinden op de website. Of kijk op hun social media; foto’s van de werkomgeving kunnen je vertellen of er rustige werkplekken zijn of dat je komt te zitten in een grote kantoortuin. Natuurlijk kun je ook contact opnemen met de werkgever voor meer informatie. Onder een vacaturebericht staat vaak een contactpersoon die je kunt bellen of mailen.
Sommige mensen met autisme hebben moeite met onverwachte situaties. Als dit voor jou geldt, is het handig om van tevoren je sollicitatiegesprek gedetailleerd voor te bereiden. Zo kun je vooraf al uitzoeken wat de route is naar de gesprekslokatie, waar je kunt parkeren en met wie je het gesprek hebt. Op die manier kan je zelfverzekerd en goed voorbereid naar het gesprek gaan.
En ook het gesprek zelf kun je goed voorbereiden. Als je minder makkelijk praat (over je zelf), kan je ook een lijstje, portfolio of informatieve webpagina maken voor je werkgever, met alle sterke en zwakke punten en andere belangrijke informatie. Je kan jezelf op deze manier presenteren, zodat jij je comfortabel voelt. Een leuk voorbeeld hiervan is de website van Sofie van Ek. Zij beschrijft op haar website onder andere hoe haar ideale werkgever en werkplek er uitziet en bij welke werkcultuur zij het best tot haar recht komt.
Je hoeft officieel niet aan te geven dat je autisme hebt tijdens een sollicitatiegesprek. Als je het niet ziet zitten om een gesprek over autisme te voeren met je potentiële werkgever, is dat dus helemaal prima.
Soms is het juist wel goed om over je diagnose te vertellen of in ieder geval te bespreken wat jij nodig hebt op een fijne werkplek en van een fijne werkgever. Een sollicitatiegesprek is vaak een kennismaking, waarbij je elkaar wilt leren kennen. En je wilt in dit gesprek te weten komen of er aanpassingen mogelijk zijn die voor jou goed werken.
Er bestaan vaak simpele oplossingen om te zorgen dat jij optimaal functioneert, zoals bijvoorbeeld een noise cancelling koptelefoon of flexibele werktijden. Door met elkaar in gesprek te gaan, weet je snel hoe een werkgever daar tegenover staat.
Wees dus niet bang om jouw diagnose te bespreken met een werkgever. Hoe lastig het af en toe ook is, eerlijkheid levert voor jullie beiden het meest op. En als je ontvangen wordt met vooroordelen en onbegrip, weet je ook gelijk dat het waarschijnlijk geen fijne werkplek voor jou is.
Er zijn nog steeds wel een hoop werkgevers die niet zo goed weten wat autisme precies inhoudt. Het is dus handig om goed voorbereid te zijn op eventuele vragen als je ervoor kiest om erover te vertellen. Wat voor werk doe je gemakkelijk, waar heb je moeite mee en wat heb je nodig? Zorg dat je de antwoorden paraat hebt, zodat je potentiële toekomstige werkgever weet hoe zij jou straks kunnen inzetten op een plek waar jouw talenten het best tot hun recht kunnen komen en jij je zo comfortabel mogelijk voelt.
Vind je het lastig om jezelf op een goede manier voor te bereiden op een sollicitatiegesprek? Of heb je andere vragen over werken met autisme? Neem dan contact met me op via info@lekkerinjevelmetautisme.nl of laat een reactie achter onder dit bericht.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met CVster.nl.
Geplaatst: 18 mei 2023
Opruimen en autisme is soms een hele goede combinatie en soms ook echt helemaal niet. Sommige mensen met (een vermoeden van) autisme zijn een ster in opruimen. Ze zorgen dat alles een eigen plek heeft en leggen zodra ze iets niet meer nodig hebben het item ook weer terug op de eigen plek. Op die manier bewaren ze de rust voor zichzelf.
Voor andere mensen met (een vermoeden van) autisme, is opruimen juist enorm lastig om te doen. Met hun hoofd overvol met allerlei zaken (belangrijk en onbelangrijk) laten ze de dingen die ze niet meer nodig hebben liggen waar het toevallig neervalt.
En ik ben gezegend met drie huisgenoten (mijn twee kinderen en mijn man) van de laatste categorie. Opruimen is niet hun ding zeg maar gerust. Naast dat ze niet goed in opruimen zijn, zijn ze ook niet zo sterk in spullen weggooien of weggeven die je zelf niet meer gebruikt. Alles wordt ergens neergezet, want misschien is het nog wel eens handig.
Je raadt vast al wat dat met ons huis doet. Het staat inmiddels vrij vol. Maar altijd weten ze wel weer ergens een kastje of een hoekje te vinden waar toch nog iets extra’s kan staan. Zij blij, ik iets minder 😊.
Nu hebben we besloten om binnen niet al te lange tijd te gaan verhuizen. Maar ja, ik ben niet van plan om al die spullen, die we al jaren niet meer gebruiken en die eigenlijk gewoon opgeslagen liggen in ons huis, mee te nemen naar het nieuwe huis. Dus zijn we aan het opruimen geslagen.
En je kunt je voorstellen dat dat nog wel een dingetje is.
Hoe ik het nu aanpak is dat ik kast voor kast en ruimte voor ruimte aan het bekijken ben. Per stapel spullen, bekijk ikzelf of samen met de eigenaar (één van mijn kinderen of mijn man) wat we met die stapel gaan doen.
Weggeven, weggooien, opslaan bij mijn schoonmoeder (wat heel lief is dat dat kan, dat geeft nu al ruimte en straks halen we het weer op – de kerstspullen bijvoorbeeld) of in ons huis laten liggen, omdat we het de komende tijd nog nodig hebben.
Ik merk dat dat een goede manier is die voor ons gezin in elk geval werkt. En als we echt twijfelen, dan slaan we het op. Dan kunnen we het straks nog altijd weg doen.
Ik ben ook benieuwd of we al die scharen binnenkort terug vinden die de afgelopen jaren ‘verdwenen’ zijn. Elke jaar kopen we weer 5 nieuwe, en elk jaar zijn ze aan het einde van het jaar weer ‘op’ 😊.
Soms kan het ook heel goed werken om elke dag 5-15 minuten op te ruimen. Het duurt niet lang en je houd toch een opgeruimd huis. Zodat je je spullen ook terug kunt blijven vinden wanneer je ze nodig hebt.
Hoe werkt dat bij jou, kun je me dat laten weten? Ben jij goed in opruimen of houd jij ook van verzamelen? Ik ben benieuwd.
Ben jij ook af en toe beu hoe het nu gaat? En wil je onderzoeken wat voor jou werkt, zodat je ook goed je grenzen aan kunt leren geven en voor jezelf kunt zorgen?
Vraag dan nu jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag hier jouw sessie aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Ben jij wel klaar met het gebrek aan controle en overzicht bij veranderingen op je werk? En die vaak aanwezige vermoeidheid en gebrek aan energie? Kun jij hierin wel wat hulp gebruiken? Of kan ik je helpen bij het in gesprek gaan met je leidinggevende?
Vraag nu hier jouw gratis sessie aan!
Geplaatst: 27 april 2023
Een tijdje geleden heb ik verteld over stress-signalen bij (kenmerken van) autisme. Het is belangrijk dat je jouw eigen stress-signalen herkent, zodat je op tijd bij kunt sturen. Maar hoe zit het nu eigenlijk met stress-oorzaken bij autisme? En wat zijn veel voorkomen stress-oorzaken bij ASS?
Voor iedereen is het anders waar je last van hebt, of je nu autist bent of niet. Het is belangrijk te weten wat de dingen zijn waar jij veel stress van krijgt of die jou veel energie kosten. Wanneer je weet wat die dingen zijn, kun je de voor jou juiste acties nemen.
Maar hoe kun je precies weten waar je last van hebt? Vaak merken mensen met (een vermoeden van) autisme wel dat ze vaak moe zijn en weinig energie hebben, maar hebben ze niet goed door waar dat vandaan komt.
Stress-oorzaken kunnen uit verschillende hoeken komen. Denk dan bijvoorbeeld aan het verwerken van prikkels. Of de dingen waar je op je werk tegenaan loopt. Het kan ook gaan over het maken van planningen of veranderingen in je planning. En communicatie kan ook heel veel stress opleveren, vooral natuurlijk onduidelijke communicatie of gebrek aan communicatie.
Bij prikkels als stress-oorzaak kun je denken aan geluiden zoals een brommende koelkast, licht van flikkerende lampen, geuren van eten en parfums. Maar ook je eigen kleding en hoe je in een stoel zit kunnen allerlei prikkels veroorzaken en daarmee stress.
Stress op het werk komt vaak door een hoge werkdruk, veranderende werkzaamheden of werkomgeving en communicatie. Ook allerlei ongeschreven regels en verwachtingen kunnen op je werk voor behoorlijk wat stress zorgen. Als je dan fijne collega’s hebt die je begrijpen, komt het vaak wel goed. Maar als je je alleen en onbegrepen voelt, kan het werk erg veel stress geven.
Ook het maken van een planning kan veel stress veroorzaken. En natuurlijk geeft het veel stress wanneer jij een mooie planning hebt gemaakt en een ander hier dwars doorheen ‘fietst’ omdat diegene iets anders in gedachten heeft. Te weinig alleen-tijd en te weinig schakeltijd tussen verschillende taken kan ook erg veel stress veroorzaken. Je verliest hierdoor je overzicht en weet niet meer wat je ook al weer wilde of moest doen.
Communicatie is op de werkvloer vaak stress- en probleem-veroorzaker nummer 1. En dat geldt zowel voor werksituaties met mensen met (kenmerken van) autisme als voor neuro-typische mensen. Er komt bij communicatie zo veel kijken, dat het heel makkelijk mis kan gaan. Denk dan aan houding, dubbele agenda, ‘ja’ zeggen en eigenlijk ‘nee’ bedoelen, onuitgesproken verwachtingen, etc. etc.
Herken jij nog niet zo goed waar jou stress en vermoeidheid vandaan komen. Vind jij het moeilijk om je stress op tijd te herkennen en om de voor jou juiste actie te ondernemen? En vind je het moeilijk om stress en vermoeidheid te voorkomen? Ben je er nu wel klaar mee dat het je elke keer overkomt en wil je leren hoe je hier goed mee om kunt gaan?
Vraag dan nu jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag jouw sessie hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je stress-signalen en stress-oorzaken op tijd te herkennen? Waardoor je wel kun doen wat je moet doen en nog energie overhoudt voor de dingen die je wilt doen?
Vraag dan nu hier jouw sessie aan.
Geplaatst: 9 maart 2023
Recent ontving ik een mail van een vrouw die mij sinds ongeveer een jaar volgt. Ik noem haar voor nu Anke. Anke schrijft dat ze met haar eigen kenmerken van autisme en het autisme van haar dochter van 5 tegen allerlei dingen aanloopt in het leven. Ze vertelt ook over de positieve kanten van autisme.
En soms ervaart ze het leven als lastig, iets wat jij zelf ook zult herkennen verwacht ik. Zowel op haar werk als in haar privéleven loopt ze tegen dingen aan. Anke vertelt dat ze last heeft of heeft gehad van burn-out en depressie. Maar ook heeft ze regelmatig een vol hoofd, slaapproblemen, last van drukte en bijvoorbeeld moeite met het goed doorkomen van de feestdagen.
Anke herkent echter ook de positieve kanten van autisme. En gelukkig zijn die er ook. Soms zijn ze lastig te herkennen, omdat je tegen zoveel problemen aanloopt. Maar als je goed kijkt, kun je ze zien. En als je ze eenmaal ziet, dan kun je er ook van genieten.
Ze vroeg me daarom of ik ook over de positieve kanten van autisme schrijf. Nu heb ik het gevoel dat ik dat regelmatig wel doe in mijn berichten, maar ik wil er nu even echt de focus op leggen.
En houd daarbij wel in je achterhoofd dat iedereen anders is, dus wat de één als positief ervaart, hoeft voor de ander zo niet te voelen. Ik kan natuurlijk ook niet alle positieve kanten van elke persoon met (kenmerken van) autisme benoemen. En niet elke eigenschap geldt voor iedereen met autisme.
Ik benoem een aantal positieve kanten van autisme, die ik in mijn praktijk en in mijn privéleven tegen kom. Dit artikel is natuurlijk niet volledig, het beschrijft alleen mijn visie. In het boek ‘Abnormaal goed’ van Peter Ampe en Emily Rammant lees je ook over de positieve kanten van onder andere autisme en ADHD.
Ik merk dat veel mensen met (kenmerken van) autisme eerlijk zijn. Ze zeggen vaak wat ze vinden. En dan kunnen anderen wel vinden dat het niet goed gebracht wordt, maar wat mij betreft is eerlijk zijn altijd nog beter dan er omheen draaien en de waarheid verbloemen.
Als jij het idee hebt dat mensen met (kenmerken van) autisme niet eerlijk zijn, kijk dan ook eens naar wat er gevraagd wordt.
Ik sprak een paar weken geleden een meisje van 12. Ze vertelde dat ze vaak de schuld krijgt van het opeten van ‘alle koekjes’. Ze ontkent dit en dan wordt er gezegd dat ze liegt. Maar, zegt ze, er waren al koekjes uit het pak en ik heb er nog 2 in laten zitten. Dat ze de 13 andere koekjes wel op heeft ontkent ze niet, maar ze ontkent wel dat ze ‘alle koekjes’ op heeft, want dat is niet waar.
Veel mensen met (kenmerken van) autisme willen het graag goed doen. En dan kan het gaan over hun werk, en ook over de dingen in hun privéleven. Ze zijn vaak op zoek naar een manier om er bij te horen, om het goed te doen, om te doen wat van hen verwacht wordt.
Maar ja, hoe weet je nu precies wat goed is, als er een onduidelijke taakverdeling is? Of als die ander jou gemengde signalen geeft, hij zegt dat het goed is, maar je merkt aan alles dat er ergens iets niet klopt.
Wat kan helpen is extra informatie vragen. En gaat het over terugkerende zaken, noteer dan die extra informatie, in een apart schrift of boekje. Indien het ook voor de volgende keer weer geldt, hoef je het niet nog een keer te vragen.
Vroeger dachten ze dat mensen met autisme geen gevoel hadden. Nou, in mijn praktijk en thuissituatie ervaar ik dat zeker anders.
Mensen met (kenmerken van) autisme hebben vaak juist heel veel gevoel. Ze zijn super gevoelig voor sfeer, voelen aan wanneer de ander gemengde signalen geeft (zoals ik hierboven beschrijf) en voelen natuurlijk heel veel van de wereld om hen heen. Daar zit ook een stukje van het probleem, ze voelen zo veel, dat het lastig is om daar goed wijs uit te worden.
Mensen met (kenmerken van) autisme voelen niet altijd de aansluiting bij de rest van de wereld. Terwijl ze voor hun gevoel hetzelfde doen als anderen, horen ze er toch net niet bij, of doen ze toch net het verkeerde. Dat helpt natuurlijk niet om op jezelf en je gevoel te leren vertrouwen. Terwijl ze het zo goed aanvoelen vaak, dat er iets niet klopt, of dat iemand niet eerlijk is.
Dit zijn natuurlijk maar een paar onderwerpen van de positieve kanten van autisme. Ik kan er nog veel meer noemen die ik zie bij mensen in mijn praktijk en in mijn privéleven, zoals:
Heb jij, net als Anke die mij mailde (zie bovenaan), ook last van je (kenmerken van) autisme? Zie je ook wel de positieve dingen, maar ervaar je ook problemen? En ben jij ook op zoek naar een manier om goed inzicht te krijgen in jouw autisme?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 23 februari 2023
Vaak lees en schrijf ik over autisme. Over hoe ik het in mijn praktijk als autismecoach ervaar en over waar we binnen ons gezin tegenaan lopen. En natuurlijk wat andere mensen schrijven over autisme in blogs en boeken. Het gaat daarin vaak over mensen met een autisme diagnose en ook over mensen met een vermoeden van autisme.
Maar wat is autisme nu precies? Wat zijn de kenmerken van autisme? Misschien heb je een vermoeden van autisme, bij jezelf of iemand in je omgeving. Omdat je jezelf of de persoon in je omgeving wellicht herkent in sommige kenmerken. En in andere misschien wel helemaal niet. En dat is OK. Jij bent jij.
Laat ik voorop stellen dat natuurlijk iedereen anders is. Je kunt niet zeggen dat iedereen wel een beetje autisme heeft. Net zo goed als dat je ook niet kunt zeggen dat iedereen het fijn vindt om te wandelen of iedereen houdt van appeltaart.
Maar er zijn natuurlijk wel een aantal kenmerken die vaak bij autisme horen.
Ik zet hieronder die kenmerken op een rijtje.
Kenmerken van autisme worden in 7 gebieden verdeeld. Wanneer we over deze 7 gebieden praten, benoemen we vaak de dingen die anders gaan bij mensen met autisme/autisten. We gaan er daarbij vanuit dat er problemen of uitdagingen worden ervaren op een aantal van deze 7 gebieden.
De 7 gebieden waarover vaak gesproken wordt als je het hebt over autisme zijn:
– Wederkerigheid, inleven in een ander en hen aanvoelen
– Non-verbale communicatie, alle communicatie die zonder woorden plaatsvindt
– Ontwikkelen, handhaven en begrijpen van sociale relaties
– Voorspelbaarheid, gedragsroutines en rituelen
– Stereotiep gedrag
– Beperkte interesses
– Sensorische over- en ondergevoeligheid
Nu vind ik, wanneer ik naar die hierboven genoemde 7 gebieden kijk, dat het een hele mond vol is en eigenlijk nog niet echt duidelijk uitlegt waar je in de praktijk nu last van kunt hebben.
En begrijp me niet verkeerd, ik ben zeker van mening dat je de genoemde 7 gebieden dient te benoemen op de manier dat het gedaan is, om goed onderzoek uit te kunnen voeren en een eventuele diagnose te kunnen stellen.
Maar voor je dagelijkse praktijk denk ik dat je meer aan de volgende opsomming hebt. Hieronder noem ik een aantal dingen waar je tegenaan kunt lopen wanneer je jezelf herkent in (kenmerken van) autisme.
Wat natuurlijk niet wil zeggen dat bij jou alles precies zo werkt zoals ik hier benoem. Iedere persoon is anders, werkt anders, woont anders en loopt dus ook tegen andere dingen aan.
Onderstaande problemen/uitdagingen/dingen die anders gaan kom ik vaak tegen bij mensen die zichzelf herkennen in (kenmerken van) autisme:
– Vermoeidheid, een alles overheersende vermoeidheid. Die soms even wat minder kan zijn, maar die vaak als een soort van donkere wolk boven het leven hangt. Waardoor op het oog simpele dingen soms onverwacht ingewikkeld kunnen worden om te doen.
– Moeite hebben met het bewaren van overzicht. Welke taken dien ik eerst te doen op mijn werk en hoe lang duurt dat dan? Hoe kan ik alles wat er op het werk, voor mijn gezin, in mijn familie moet gebeuren, op een goede manier doen, zonder dat ik veel te veel hooi op mijn vork neem? Afspraken vergeten, omdat een grote chaos is in je hoofd.
– Grenzen aangeven kan heel lastig zijn. Dit geldt eigenlijk voor de meeste mensen die ik ken, met en zonder (kenmerken van) autisme. Waarbij ik zie dat mensen met (kenmerken van) autisme zich nog vaker proberen aan te passen aan ‘wat hoort’. Zodat ze er ook bij horen. Omdat ze toch vaak ergens een gevoel hebben van niet goed genoeg zijn en er niet echt bij te horen. En op die manier steeds over hun eigen grenzen heen gaan.
– Sociale interactie met anderen. Dat kan ook echt een uitdaging zijn. Want hoe weet je nu hoe die ander gaat reageren, wat kun je zeggen in welke situatie, of wanneer praat je teveel over een onderwerp waar je zelf veel van weet. Soms lijkt het dat je ook nooit iets goed kunt doen, je wordt altijd verkeerd begrepen. Dus misschien moet ik maar niets meer zeggen…
De informatie hierboven is natuurlijk niet compleet, ieder mens en iedere situatie is anders. Ik wil een beetje duidelijkheid geven over waar jij tegenaan kunt lopen op het moment dat je jezelf herkent in (kenmerken van) autisme.
En weet je ook dat je heel veel kunt doen om goed te leren omgaan met jouw (kenmerken van) autisme? Dat je de volgende dingen kunt leren, zodat je met jouw autisme om kunt gaan om een manier die bij jou past:
– Goed leren omgaan met de energie die jij beschikbaar hebt. Door de voor jou juiste dingen te doen. Door manieren te vinden waarop je er extra energie bij krijgt gedurende de dag. Zodat je niet aan het einde van de dag op de bank neerploft, omdat je helemaal op bent.
– Leren om de rust te bewaren, voor jezelf, op je werk en binnen je gezin. Op een manier die bij jullie past. En leren los te laten van ‘hoe het hoort’ en te bewegen naar ‘hoe werkt het voor mij/ons’.
– Grenzen aangeven kun je leren. Het is daarbij belangrijk dat je je grenzen aangeeft over de dingen die jij belangrijk vindt en op een manier die bij jou past. Je kunt dat oefenen in hele kleine stapjes. Door je grenzen aan te geven op een goede manier, kom je zeker over en gaan mensen naar je luisteren.
– Ook sociale interactie met anderen kun je ontwikkelen. Je kunt gaan oefenen met het omgaan met je collega’s, praten over ditjes en datjes op een verjaardag, vaardigheden aanleren waarop dit makkelijker wordt.
Heb jij een vermoeden van autisme en/of herken jij jezelf in bovenstaande? Of herken je andere kenmerken van autisme? En wil je er meer over leren, om je werk goed te kunnen doen zonder dat het jou al je energie kost, om jezelf goed te leren kennen en te leven op een manier die bij jou past?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 26 januari 2023
Zowel in mijn praktijk als autismecoach als in mijn privé-omgeving zie ik dat stress en vermoeidheid een enorme impact hebben op mensen met (kenmerken van) autisme.
De stress en vermoeidheid die mensen met ASS ervaren, wordt vaak als enorm overweldigend ervaren. Waardoor mogelijkheden om het anders te doen en er op een goede manier mee om te gaan naar de achtergrond verdwijnen. Het lukt dan gewoon niet meer om uit die vicieuze cirkel te komen. Met alle gevolgen van dien.
En wees eerlijk, vermoeidheid kan ook enorm verlammend werken, waardoor je eigenlijk misschien wel weet dat je iets op een ander manier moet gaan doen. Maar dat je er eenvoudig de energie niet voor hebt om op te staan, laat staan om nieuwe dingen uit te proberen en te leren.
Ik leg in het kort de 7 gebieden waarin het voor mensen met (kenmerken van) autisme vaak anders werkt uit. Deze 7 gebieden worden over het algemeen gebruikt in de onderzoekswereld. Niet iedereen met autisme herkent zichzelf in deze omschrijving van autisme. Ieder mensen is natuurlijk ook anders. En gelukkig ontdekken en leren we dagelijks nieuwe dingen over autisme.
Voor mijn gevoel staan deze 7 gebieden in grote lijnen voor de dingen die bij mensen met (kenmerken van) autisme anders werken dan bij de zogenoemde neuro-typische mensen (mensen zonder autisme).
Waarbij ik het veel te ver vind gaan dat mensen met autisme in deze gebieden alleen maar problemen hebben. Het werkt vaak op een andere manier, mensen met autisme hebben in deze gebieden vaak wat extra input en duidelijkheid nodig. Op andere gebieden zijn mensen met autisme vaak weer beter, sneller en makkelijker dan neuro-typische mensen.
Als ik trouwens mensen met autisme schrijf, bedoel ik ook de mensen met kenmerken van een autisme spectrum stoornis.
De 7 gebieden waarin het voor mensen met autisme vaak anders werkt zijn:
Doordat het brein van mensen met autisme op deze 7 gebieden anders werkt dan het brein van mensen zonder autisme, kan onduidelijkheid ontstaan. En door onduidelijkheid ontstaan stress en vermoeidheid.
De klacht die ik van de meeste mensen met (kenmerken van) autisme hoor, is dat ze zo enorm moe zijn. Ze zijn zo moe, dat ze de week of dag maar amper volhouden. En die vermoeidheid wordt vaak veroorzaakt en in stand gehouden door de stress die ze ervaren.
Vrijwel iedereen heeft in bepaalde fases van zijn of haar leven stress. Denk maar eens aan het hebben van opgroeiende kinderen, een drukke baan, spanningen in je relatie, ruzie in de familie, het starten op een nieuwe school of een nieuwe baan. Soms ontstaat stress ook door angsten of depressiviteit, een laag zelfbeeld. Deze stress is voor mensen met en zonder autisme aanwezig.
Stress is een vorm van spanning die in het lichaam van mensen optreedt als reactie op externe prikkels. Het is een verstoring van het evenwicht tussen draagkracht (wat je aan kunt) en draaglast (wat je te verduren krijgt).
Meestal geven omstandigheden je tijdelijk, een paar dagen of weken, stress. En daarna zakt het weer af.
Veel stress is niet gezond, je voelt je moe, het vermindert je weerstand, je kunt niet veel hebben van anderen en bent snel geïrriteerd. En als de stress dan maar door blijft gaan, word je nog vermoeider, je wordt gefrustreerd en alles wordt erger en erger.
Stress geeft onrust en je raakt uit balans. En het is super vermoeiend!
Het is voor iedereen anders wanneer je stress of vermoeidheid ervaart, of je nu wel of geen autisme hebt. Daarom is het heel goed om te kijken hoe het voor jou werkt, wat voor jou belangrijk is. Je kunt je hierin niet altijd goed vergelijken met een ander en dat hoeft ook niet.
Het effect van veel stress en vermoeidheid is dat je niet meer goed kunt nadenken. Iets wat je normaal heel makkelijk kunt doen of kunt besluiten, wordt ineens moeilijk om te doen of heel lastig om een besluit over te nemen. En alles wat lastig wordt om te doen kost energie, en daardoor wordt het allemaal nog lastiger en ervaar je nog meer stress. Als je niet uitkijkt kom je dus in een patroon terecht waar je niet meer makkelijk zelf uitkomt.
Sommige mensen wordt ook letterlijk ziek van het hebben van te veel stress en moe zijn. Hun lichaam geeft dan op. Ook kun je allerlei vage klachten krijgen van stress, zoals hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, pijntjes die je al lang niet meer gehad hebt kunnen weer terug komen, etc. etc.
Stress heeft niet alleen invloed op jezelf, maar ook op de mensen om je heen. Je vindt het misschien lastig om ook nog contact met anderen te houden als je al veel druk ervaart. Of je reageert mopperig als iemand iets vraagt en die ander denkt ‘laat maar even zitten’.
Op die manier kan stress allerlei gebieden van je leven beïnvloeden en kan het makkelijk van een beetje stress naar heel veel stress en uiteindelijke tot stilstand komen, oftewel burnout, veranderen.
Maar liefst 81% van de mensen met autisme zegt dat stress en vermoeidheid een groot of zelfs heel groot negatief effect heeft op onder andere hun zelfvertrouwen en hun zelfbeeld.
En 74% geeft aan dat stress effect heeft op hun slaap.
63% van de ondervraagde mensen geeft aan dat wat ze op dit moment doen tegen stress geen of onvoldoende effect heeft.
In het onderzoek geven mensen die werken het volgende aan:
54% zegt dat ze gericht zijn op details, waardoor ze het overzicht verliezen
47% zegt dat ze moeilijk met werkdruk om kunnen gaan
45% zegt dat ze moeite hebben met de sociale omgang met collega’s
Bron : onderzoek Autismecoach
Als je zelf autisme hebt, heb je zeer waarschijnlijk meer last van stress dan mensen zonder autisme. Mensen met autisme zijn gevoelig voor stress, hun evenwicht is eerder verstoord en ze hebben lang de tijd nodig om weer te herstellen van de stress die ze gehad hebben.
Dit komt bijvoorbeeld door het anders binnen komen van prikkels in de hersenen, het moeite met begrijpen van andere mensen en situaties en het om gaan met veranderingen en onvoorspelbaarheden. Je bent hierdoor steeds in een verhoogde staat van alertheid en dat kost heel veel energie.
Als je de stress die je ervaart en voelt negeert en er niets mee doet, of niets mee kunt doen, wordt de stress alleen maar erger. Dan hoeft er nog maar iets kleins te gebeuren en boem, het ploft.
Veel mensen hebben het door de week erg druk, met werk of school. Ze nemen zich dan voor om in het weekend uit te rusten. Of ze zeggen ‘straks heb ik vakantie en dan rust ik wel uit, dan tank ik wel weer bij’. En wat merken ze dan wanneer het eindelijk weekend of vakantie is.
Dan merken ze dat ze zo moe en uitgeblust zijn, dat ze nergens zin in hebben. Dat ze lamlendig op de bank hangen en voor de dingen die ze wilden doen, iets leuks met het gezin of vrienden, eindelijk dat ene klusje af krijgen, daar hebben ze dan totaal geen energie voor. Waardoor ze zich nog slechter gaan voelen, want nu is er niets van de leuke of noodzakelijk dingen gedaan en hebben ze er ook nog een schuldgevoel bij gekregen.
Hoe merk je nu zelf dat de stress begint op te lopen en dat je actie dient te nemen?
Het is heel belangrijk om gedurende de werkweek je stress-level laag te houden en goed voor je eigen energie te zorgen. Zodat je zo weinig mogelijk last van die vermoeidheid hebt. Inzicht hebben in je eigen stress, hoe het voor jou werkt, helpt om er goed mee om te gaan en om het te kunnen voorkomen of zo klein mogelijk laten zijn.
De 5 stappen die voor rust en balans op je werk gaan zorgen zijn de volgende:
Per stap leg ik wat de stap inhoudt en waarom deze stap belangrijk is.
Als die enorme vermoeidheid die je steeds voelt, je telkens maar over komt, kom je niet makkelijk uit die vicieuze cirkel. Je blijft dan achter de feiten aanlopen en je vindt dan niet makkelijk een uitweg naar rust en balans.
Je neemt je elke keer voor om nu echt je rust te pakken. Maar doordat je te moe bent of doordat er toch steeds weer iets anders tussendoor komt, lukt dit niet goed. Waardoor je vermoeidheid en gevoel van te kort schieten steeds maar erger wordt.
Een goede eerste stap om dan te zetten is het bestuderen van je (werk)week. Zonder een duidelijk inzicht in je huidige situatie, kun je deze situatie namelijk niet verbeteren. Je hebt dan geen idee waar de knelpunten zich bevinden.
Door goed naar je (werk)week te kijken, krijg je inzicht in wat bijvoorbeeld de dagen zijn waarop je het heel druk hebt. En wat zijn de dagen waarop het lekker gaat.
Wat is het verschil tussen die dagen? Wat maakt dat het op de ene dag goed gaat en op een andere dag echt helemaal niet? En is die moeilijke dag elke week een moeilijke dag of hangt het ergens anders vanaf, bijvoorbeeld van hoe je slaapt of hoe je in je vel zit?
Kun je iets aan die dag aanpassen of kun je de taken in de week herverdelen, waardoor het beter past?
Het is belangrijk om naar je (werk)week te kijken, omdat je hierdoor inzicht krijgt. Inzicht in de situatie zoals deze nu is. En daarmee kun je ook zien wat er anders mag of kan. Wat bijvoorbeeld de moeilijkste dagen zijn en waarom deze dagen moeilijk zijn. En van daaruit kun je de juiste acties gaan nemen.
Een overvolle (werk)dag, zorgt er waarschijnlijk voor dat je de dag ervoor al stress hebt over de dag die gaat komen. En de dag na deze overvolle dag heb je de hele dag nodig om weer bij te komen.
Op die manier kost een overvolle (werk)dag je dus eigenlijk bijna drie dagen. Dan is het dus belangrijk om de dag voor en na een overvolle dag je agenda leeg te houden. Of te zorgen dat er wat taken van de overvolle dag naar een andere dag gaan, zodat de verdeling goed is.
Als je geen inzicht hebt in je (werk)week dan word je voor je gevoel geleefd. Dan loop je steeds maar achter de feiten aan en ga je steeds harder lopen. Hierdoor krijg je niet de tijd die je nodig hebt om weer tot rust te komen. Je gaat hiermee over je grenzen heen en je vermoeidheid wordt steeds erger. Je begrijpt dat je zo niet langer door kunt gaan.
Wat kun je dan wel doen? De volgende dingen kun je uitproberen om een start te maken richting een goed verdeelde (werk)week:
– Bepaal wat voor jou de drukste dag is in de week en kun je iets van die dag op een andere dag doen of door iemand anders laten doen?
– Zorg voor voldoende beweging en/of rust op een dag. Heb je een zittend beroep, sta dan regelmatig op en loop even een stukje. Maak een ommetje in je pauze. Ben je veel in beweging tijdens je werk, neem dan voldoende pauze door te gaan zitten.
– Horen alle taken die op jouw to-do lijst staan bij jou, of kunnen anderen een deel overnemen?
– Wat heb jij nodig om door die drukke dag heen te komen? Kun je bijvoorbeeld de dag van tevoren al iets koken voor die dag?
In stap 2 ga je aan de slag met hoe het bij jou werkt. Wat heb jij nodig? Wat kun jij doen op momenten van stress en wat zijn bij jou tekenen dat de stress aan het oplopen is?
Het is heel belangrijk om te weten hoe stress bij jou voelt. Op het moment dat je het namelijk aan voelt komen, kun je nog actie ondernemen. Terwijl als je wacht tot je enorm overprikkeld bent, dan kun je meestal niets meer behalve dichtklappen of juist ontploffen.
De periode voor het dichtklappen of ontploffen is het moment dat je actie kunt nemen, de voor jou juiste dingen kunt doen.
Maar hoe weet je nu hoe dat voor jou werkt, als je vaak ineens overvallen wordt door zo’n overprikkeling, waarbij je helemaal niets meer kunt of juist helemaal uit je dak gaat van boosheid? Die je echt niet aan voelt komen.
En dat anderen dan alleen maar extra vragen blijven stellen of verwijten naar je hoofd blijven gooien. Precies dat wat jij op zo’n moment niet kunt gebruiken.
Misschien voel je je daarna ook wel extra vervelend, omdat je merkt dat anderen je niet begrijpen en er niets mee kunnen.
Als je niets doet met het krijgen van inzicht in hoe het bij jou werkt, dan blijft stress en overprikkeling je overkomen en kun je het zelf niet op tijd stoppen. En dan blijf je dus in situaties komen, waarop je zelf geen invloed meer hebt. Omdat het al te ver is gegaan.
En die overprikkeling die steeds terug blijft komen, die zorgt er ook nog eens voor dat je vermoeidheid erg wordt en dat je op een bepaald moment helemaal niet meer weet waar je moet beginnen.
Terwijl je daar, als je er op de juiste manier mee aan de slag gaat, heel veel mee kunt doen. Door te leren hoe het bij jou werkt en door overprikkeling op tijd aan te voelen komen.
Wat kun je doen om die overprikkeling aan te voelen komen? Waar kun je op letten?
De volgende dingen geven je inzicht in jezelf en daarmee zie je je overprikkeling goed aankomen.
– Bepaal hoe jouw opkomende overprikkeling voelt. Waar krijg je last van? Wat gebeurt er met je op het moment dat je overprikkeld begint te raken? Hoe voelt het wanneer de stress aan het oplopen is?
– Door welke situaties wordt jouw overprikkeling en stress hoog? Hoe ziet zo’n situatie er uit? Wat gebeurt er?
– Van welke prikkels heb jij last? Heeft dat met horen, voelen, zien, ruiken, denken te maken.
– Wat heb je nodig na een moment van overprikkeling? En wat wil je juist niet? Kun je dit tegen de mensen in je omgeving vertellen, zodat ze hier rekening mee kunnen houden?
In deze stap is het heel belangrijk om goed duidelijk te krijgen wat jij nodig hebt in welke situatie. En ook wat je niet nodig hebt is heel belangrijk om te weten.
Op het moment dat je voor jezelf duidelijk hebt wat voor jou werkt, kun je hier zelf heel goed rekening mee houden. En als je dit dan ook nog aan de mensen in je omgeving kunt vertellen of laten zien, dan kunnen zij ook goed rekening met je houden.
Je kunt hiervoor een uitgebreid autismeprofiel maken, waarin precies staat wat je op welk moment nodig hebt. En wat je juist niet wilt. Op die manier kun je zelf met jouw autismeprofiel checken hoe de stress en overprikkeling er op een bepaald moment voor staat.
In een autismeprofiel maak je onderscheid in de fases groen (je zit lekker in je vel), oranje (de overprikkeling begint al op te lopen, je wordt al wat geïrriteerd) en rood (in deze fase probeer je in het begin nog alles ‘recht’ te houden, maar al snel verlies je de controle en knak je, oftewel je raakt totaal overprikkeld).
Vaak is het op het moment dat je stress hebt en overprikkeld begint te raken, heel lastig om op dat moment nog te weten wat je nu het beste kunt doen of laten. En door het in het autismeprofiel overzichtelijk te hebben, hoef je daar alleen maar op te kijken. Er staan suggesties op over wat je kunt doen.
Daarnaast kan dit profiel ook door anderen in je naaste omgeving gebruikt worden. Ook zij kunnen op momenten dat ze zien dat je veel stress hebt, op het autismeprofiel kijken wat je nu fijn vindt om te doen.
Als je geen autismeprofiel voor jezelf hebt, moet je elke keer zelf heel goed in de gaten houden of je stress oploopt. En dan ook nog op dat moment, waarop je al stress hebt, bepalen wat je kunt gaan doen om de stress naar beneden te krijgen.
Dat is vaak heel lastig en heel moeilijk om te doen. Vandaar dat het heel belangrijk is om van jezelf te weten wat voor jou werkt op momenten van stress en overprikkeling.
Wat is er belangrijk in een autismeprofiel:
– Hoe zien de fases groen, oranje, rood er uit?
– Wat gebeurt er na fase rood, dus wanneer je zojuist enorm overprikkeld was, wat is er in de fase daarna nodig?
– Hoe kun je deze fases aan anderen in je directe omgeving duidelijk maken?
Grenzen stellen, het is voor iedereen nodig en het is ook voor veel mensen heel moeilijk om te doen. Om lekker in je vel te zitten is het heel belangrijk om te weten wat bij je past, wat je nodig hebt en ook wat je niet nodig hebt.
En hier dan ook op een goede manier met anderen over kunnen praten. Op het moment dat jij je eigen grenzen kent en herkent, kun je ze met anderen bespreken en er op die manier voor zorgen dat anderen niet steeds over jouw grenzen heen gaan.
Maar ook voor onszelf is het heel belangrijk om onze grenzen te kennen. Zodat we goed voor onze energie kunnen zorgen en hiermee vermoeidheid, stress en andere klachten voorkomen kunnen worden.
Wat zijn voorbeelden van manieren waarop er over je grenzen heen gegaan wordt en wat stress op kan leveren:
– Als je onder druk gezet wordt om een antwoord te geven
– Als je geen tijd krijgt om een keuze te maken
– Als je in een staat van overprikkeling toch iets moet gaan doen
– Als jou gevraagd wordt rekening te houden met anderen
– Als je last hebt van bijvoorbeeld geluiden, zoals radio’s, gepraat of machines
Wanneer je geleerd hebt om op de goede manier jouw grenzen aan te geven, kun je dus:
– het heft in eigen hand nemen, dus je leven leiden op de manier waarop jij dat wilt en niet hoe anderen het willen
– ruimte en tijd creëren voor datgene wat jij belangrijk vindt en nodig hebt om gelukkig te zijn
– toekomen aan je eigen behoeften en de gevoelens van frustratie verdwijnen
– gelijkwaardigheid creëren in de relatie met anderen en daarmee krijg je zelfrespect
– duidelijkheid aan de ander bieden. Een nee is dan ook een nee en daarmee is een ja ook een ja
Hoe geef je op een goede manier je grenzen aan:
– Bepaal op een moment dat je lekker in je vel zit welk deel van je leven niet loopt zoals je zou willen. Hoe kun je daarin zorgen dat je op dit stukje je grens aan kunt geven.
– Zorg dat het om te beginnen over een grens gaat op een klein, eenvoudig onderwerp.
– Oefen met het aangeven van grenzen met een familielid, vriend of vriendin die je goed kent. Zodat je even uit kunt testen hoe je je grens goed aan kunt geven en wat die ander dat bijvoorbeeld terug kan zeggen.
– Geef je grens aan op een rustige manier en wacht op de reactie. Kijk hoe je het beste kunt reageren op de reactie.
– Blijf oefenen, grenzen stellen is moeilijk om te doen voor bijna iedereen. Met oefenen zorg je dat het je steeds beter lukt.
Stap 5 gaat eigenlijk voor over hoe kun je nu blijven doen wat je geleerd hebt? Natuurlijk kun je van alles leren over dingen die goed voor je zijn. En zolang je daar actief mee aan de slag bent, lukt dat vaak ook allemaal wel.
En na verloop van tijd gaat het steeds beter om goed voor jezelf te zorgen, om te weten wat je nodig hebt en om bijvoorbeeld je grenzen aan te geven. En het gaat zo goed, dat je er eigenlijk niet meer over na hoeft te denken. Denk je.
Wat je vaak ziet is dat na een tijdje je net niet meer alles doet waarvan je weet dat goed voor je is. Ach, die ene keer dat schema maken voor de komende week kan ik best wel overslaan. Dan doe ik het gewoon volgende week weer. Het gaat nu toch goed?
En van die ene keer overslaan, maak je het schema de week er na ook niet. En dan doe je ook een ander belangrijk ding een keer niet goed. En voordat je het weet, zit je weer midden in de stress en is de rust en balans op je werk ver te zoeken.
Daarom is het heel belangrijk om regelmatig een soort van onderhoud te plegen aan alles wat je geleerd hebt. Pak bijvoorbeeld een vast moment in de week om de komende week te bekijken. Wat staat er allemaal op de planning, waar dien je rekening mee te houden, wat moet er gebeuren?
Op die manier kun je tijdig bijsturen en gaat de week soepel verlopen.
En als het allemaal lekker gaat, ben je er ook zo mee klaar. Terwijl als je het een paar keer overslaat en je moet het weer op gaan pakken, dan wordt het vaak lastig. Dan moet je voor je gevoel weer bijna opnieuw beginnen en dat is jammer als je al zo ver gekomen was.
– Heb je een autismeprofiel gemaakt, bekijk het regelmatig of het nog klopt. Past het allemaal nog bij hoe je nu zelf bent.
– Sta er regelmatig bij stil hoe je je voelt, hoe gaat het met je, wat is er anders dan anders.
– Check soms ook met anderen die je vertrouwt hoe zij jouw zien. Wat merken zij aan je, zien ze dat het goed met je gaat of maken ze zich zorgen over je.
Hierboven heb ik je veel verteld over hoe je goed voor jezelf kunt zorgen en wat jij kunt doen om stress en vermoeidheid te voorkomen.
Loop jij ook tegen problemen aan, in je werk en/of privé-leven? En vind je het lastig om alles wat ik hierboven verteld heb zelf te gaan doen?
Maak dan nu een afspraak voor een gratis vrijblijvende ont-stress sessie. Dan bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe je ik je daarbij kan helpen.
Jouw gratis ont-stress sessie houden we in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer 30 minuten. Meld je nu hier aan.
Geplaatst: 19 januari 2023
Circa 12-17% van de Nederlandse beroepsbevolking ervaart burnout-klachten (CBS, 2019). Dat gaat om heel veel mensen.
Over autistische burnout is nog niet heel veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Annelies Spek en collega’s hebben er een essay over geschreven dat is gepubliceerd in het Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme in 2021 (lees hier het volledige essay)
Wat is dan eigenlijk het verschil tussen een niet-autistische burnout en een autistische burnout? Door de World Health Organization zijn in 2018 de volgende kenmerken van een burnout omschreven : gevoelens van uitputting, afstand/cynisme jegens het werk en een verminderd gevoel van professionele competentie.
Je ziet hierin dat de nadruk ligt op werk-gerelateerde problemen. Nu is het natuurlijk niet zo dat je alleen een burnout kunt krijgen wanneer je werkt, maar daar ligt vaak wel de nadruk. De meeste mensen met een niet-autistische burnout krijgen problemen door bijvoorbeeld werkdruk en onderbezetting, problemen die voortkomen vanuit het werk en de werkomgeving.
Bij een autistische burnout ligt het anders. Daarbij komen de problemen vanuit de stress die ontstaan door het leven in zijn geheel. Zie ook het onderzoek van Higgins en collega’s (2021).
Zij hebben ontdekt dat er bij een autistische burnout sprake is van significante mentale en lichamelijke uitputting en sociaal terugtrekken. Daarnaast worden één of meerdere van de volgende kenmerken vertoond:
In het kort wordt een niet-autistische burnout veroorzaakt door werkgerelateerde problemen. En een autistische burnout wordt veroorzaakt door allerlei oorzaken in het leven van iemand met (vermoeden van) autisme. Denk dan bijvoorbeeld aan moeite hebben met het onderhouden van sociale contacten in je privé-leven en eventueel op je werk, proberen te voldoen aan verwachtingen van familie en leidinggevende, steeds maar blijven nadenken waardoor je niet goed slaapt, oververmoeidheid door constante prikkels en niet goed weten hoe hier mee om te gaan.
Als je dat zo leest, dan kun je je voorstellen dat iemand met (kenmerken van) autismespectrumstoornis (ASS) sneller in een burnout belandt dan iemand zonder ASS.
En doordat mensen met (kenmerken van) autisme gevoelig zijn voor stress en het langer duurt voordat ze van stress en alle bijkomende problemen hersteld zijn, dient een autistische burnout ook echt anders aangepakt te worden dan een niet-autistische burnout. Het is belangrijk dat wanneer je een autistische burnout hebt, je begeleidt wordt door iemand met kennis van en ervaring met autisme.
Er dient voldoende rust aangebracht te worden en er dient gekeken te worden hoe je weer balans in je leven terug kunt brengen.
In het traject Rust en balans op je werk ga je hiermee aan de slag. We bespreken de problemen waar je op je werk en in je leven tegenaan loopt. Je kunt dit traject 1-op-1 (kijk hier voor meer informatie) en in een groep volgen (kijk hier voor meer informatie).
Na het traject Rust en balans op je werk weet jij wat je nodig hebt om rust en balans in je werk en leven te krijgen en te houden. We gaan samen op een ontdekkingstocht naar hoe het voor jou goed werkt. En wat jij kunt doen om rust en balans te ervaren en een (autistische) burnout te voorkomen.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Vraag dan nu jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag jouw sessie hier aan.
Geplaatst: 5 januari 2023
Het is voor iedereen belangrijk om aan te voelen wanneer je stress begint te krijgen, zodat je kunt zorgen dat je stress-niveau weer daalt. Als je autisme hebt, is dit nog veel belangrijker, omdat stress vaak ontstaat door een hogere of juist lagere prikkelgevoeligheid. En wat zijn nu die stress-signalen bij autisme?
En misschien wist je dat al wel, maar is het gewoon super moeilijk om hier op een goede manier voor jezelf naar te kijken. Omdat de stress je steeds maar weer overkomt, in plaats van dat je het goed aan ziet komen.
Het is voor mensen met (een vermoeden van) autisme extra belangrijk om inzicht te hebben in hun eigen stress(-opbouw) en er goed op te letten. Maar waar moet je dan op letten? En hoe voorkom je dat je achteraf enorm overprikkeld bent, maar je niet kunt voorkomen dat het zo oploopt.
In mijn traject is dit één van de eerste dingen waar we mee aan de slag gaan. Omdat het zo belangrijk is om hier goed inzicht in te hebben. En vandaar uit kun je verder met op de goede manier voor jezelf te zorgen.
Waar je mee mag beginnen bij het ontdekken van jouw stress-signalen, is onderzoeken hoe jouw stress er uit ziet. Wat zijn tekenen dat jouw stress op aan het lopen is?
Je kunt bij stress-signalen op verschillende dingen letten, zoals hoe je je lichamelijk voelt, wat er psychisch aan de hand is, welke gedachten je hebt en wat je doet, dus hoe je reageert op stress.
Een aantal voorbeelden van dingen die je op kunnen vallen zijn :
Herken jij signalen bij jezelf die bij jou duiden op stress? Heb je dingen die je herkent op het moment dat je stress hebt, die hier niet genoemd zijn?
Als je de stress-signalen die voor jou gelden duidelijk hebt, weet je dat je rust en overzicht nodig hebt, zodra je de signalen opmerkt. Je kunt dan de juiste dingen doen om de stress te verminderen.
Maak op een moment dat je je rustig voelt een lijstje met dingen die je kunt doen om rust en ontspanning te krijgen. Dit is natuurlijk voor iedereen anders, maar denk eens aan gaan wandelen, lezen, met de hond of kat knuffelen, kleuren, gamen.
Het is handig om een lijstje te maken van de dingen die voor jou goed voelen om te doen en waar je rust van krijgt en ontspannen van wordt. Op het moment dat je namelijk behoefte hebt aan rust en ontspanning, is het vaak heel moeilijk om te bedenken wat je kunt gaan doen. Terwijl wanneer je een lijstje hebt, hoef je alleen maar uit de dingen die jij leuk vindt om te doen iets te kiezen wat op dat moment kan en past.
Zorg er dus ook voor dat er diverse dingen op je lijstje staan, die je buiten en binnen kunt doen. En die je alleen of met anderen kunt doen.
Vind jij het moeilijk om je stress op tijd te herkennen? En helemaal om dat te weten wat je op zo’n moment moet doen? En lukt het niet zo goed om zelf inzicht te krijgen in jouw stress en hoe het opbouwt?
Vraag dan nu hier jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag jouw sessie hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt? Vraag jouw gratis ont-stress sessie hier aan.
Geplaatst: 17 november 2022
“Je moet niet vertellen op je werk dat je autisme hebt hoor, dan weet je zeker dat je problemen krijgt!”
Dat hoor ik mensen wel eens zeggen. Uit hun eigen ervaring, of juist helemaal niet, maar meer als een vooroordeel of aanname, zeggen mensen dit tegen mensen met (kenmerken van) autisme. Vertel jij dat je autisme hebt?
Is het eigenlijk zo, dat wanneer je op je werk vertelt dat je autisme / ASS hebt, dat je dan problemen krijgt? Ik ken voorbeelden van werkplekken waar echt wel vooroordelen zijn over autisme. Waar het een beetje weggezet wordt als minder.
Waarbij ik van mening ben dat dat komt omdat de mensen met het vooroordeel eigenlijk helemaal niet goed weten wat autisme nu eigenlijk is. Hoe ziet dat er uit? Waar loop je dan precies tegenaan? En aangezien iedereen verschillend is, dus ook mensen met autisme spectrum stoornis (ASS) allemaal verschillend zijn, is het niet precies uit te leggen hoe autisme nu bij iedere persoon werkt.
In mijn praktijk als autismecoach zie ik ook vaak dat het juist iets oplevert wanneer je vertelt over je (kenmerken van) autisme. Of in ieder geval over hoe jouw autisme werkt, wat je nodig hebt en waar je last van kunt hebben. En of je het dan specifiek autisme noemt, dat is natuurlijk aan jou.
Uitleggen hoe jij prettig werkt, werkt denk ik voor iedereen. De vraag is dus, vertel jij dat je autisme hebt?
Neem nou Floor die op dit moment het traject Rust en balans op je werk volgt bij mij. Floor doet haar werk heel goed, maar af en toe gaat het even echt niet lekker. Hierdoor voelt ze zich schuldig, omdat ze voor haar gevoel in zo’n week de controle en het overzicht verliest.
Ze voelt zich dan geen goede medewerker en gaat nog harder ploeteren om toch zo veel mogelijk gedaan te krijgen. Met als gevolg dat de controle en het overzicht, en vooral de rust en balans in haar, nog verder van haar wegdrijven. En dat heeft effect op haar werk, maar natuurlijk ook op haar gezin.
De leidinggevende van Floor waardeert haar enorm om de collega die ze is en het werk dat ze doet. Doordat Floor met haar leidinggevende bespreekt waar ze tegenaan loopt, denkt haar leidinggevende met haar mee. Denk dan bijvoorbeeld aan een voorstel van de leidinggevende om bijvoorbeeld een dagje extra thuis te werken in die week. Een ander voorbeeld is dat de leidinggevende van Floor haar het programma van de teamdag geeft, dat eigenlijk geheim dient te blijven. Waardoor Floor zich goed kan voorbereiden en alvast dingen na kan vragen.
Op die manier krijgt Floor weer rust en balans in haar werk, heeft ze overzicht in haar taken en kan ze haar werk goed doen. Je kunt je voorstellen dat dat precies is wat je leidinggevende graag ziet, dat je je werk goed doet.
En zo kan vertellen op je werk dat je autisme hebt, ook positief uitpakken.
Denk nu niet dat dat alles is wat we in het traject Rust en balans op je werk doen hè, je leidinggevende vertellen waar je tegenaan loopt. Het traject Rust en balans op je werk brengt je inzicht in de dingen waar je tegenaan loopt op je werk. En geloof me, ook al loop je er zelf tegenaan en voel je dat het niet lekker loopt, dan nog is het niet altijd duidelijk waar het ‘m in zit. Vaak kun je met kleine veranderingen heel veel positiefs bereiken.
Daarnaast geeft het traject Rust en balans inzicht in jezelf, in wat jij nodig hebt. En als je weet wat je nodig hebt, kun je daar dingen voor organiseren en regelen, zodat je die kleine dingen kunt doen die het verschil maken.
Je krijgt ook inzicht in je stress in het traject, je leert concreet wat jij kunt doen op momenten van stress en hoe je stress kunt voorkomen.
Een veel gehoorde klacht van mensen met (kenmerken van) autisme is dat ze vaak zo moe zijn, die vermoeidheid hoor ik telkens weer terug. In het traject Rust en balans op je werk ga je daarom ook aan de slag met hoe je jouw vermoeidheid kunt voorkomen. Dit doe je onder andere door je grenzen goed aan te geven en helder te communiceren.
En als je dan veel geleerd hebt over jezelf, is het ook belangrijk om na een tijdje niet weer terug te vallen in je oude gedrag. Dat je een manier gevonden hebt om jezelf bij te sturen. Ook daar besteden we aandacht aan in het traject. En jij bepaalt natuurlijk zelf of je vertelt dat je autisme hebt op je werk of niet.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Ben jij wel klaar met het gebrek aan controle en overzicht, die vaak aanwezige vermoeidheid en gebrek aan energie? Kun jij hierin wel wat hulp gebruiken? Of kan ik je helpen bij het in gesprek gaan met je leidinggevende om te vertellen over je autisme?
Vraag dan nu jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag jouw sessie nu hier aan.
Geplaatst: 21 augustus 2022
Zowel in mijn praktijk als autismecoach als in mijn privé-omgeving zie ik dat stress en vermoeidheid een enorme impact hebben op mensen met (kenmerken van) autisme.
De stress en vermoeidheid die mensen met ASS ervaren, wordt vaak als enorm overweldigend ervaren. Waardoor mogelijkheden om het anders te doen en er op
een goede manier mee om te gaan naar de achtergrond verdwijnen. Het lukt dan gewoon niet meer om uit die vicieuze cirkel te komen. Met alle gevolgen van dien.
En wees eerlijk, vermoeidheid kan ook enorm verlammend werken, waardoor je eigenlijk misschien wel weet dat je iets op een ander manier moet gaan doen. Maar dat je er eenvoudig de energie niet voor hebt om op te staan, laat staan om nieuwe dingen uit te proberen en te leren.
Ik leg in het kort de 7 gebieden waarin het voor mensen met (kenmerken van) autisme vaak anders werkt uit. Deze 7 gebieden worden over het algemeen gebruikt in de onderzoekswereld. Niet iedereen met autisme herkent zichzelf in deze omschrijving van autisme. Ieder mensen is natuurlijk ook anders. En gelukkig ontdekken en leren we dagelijks nieuwe dingen over autisme.
Voor mijn gevoel staan deze 7 gebieden in grote lijnen voor de dingen die bij mensen met (kenmerken van) autisme anders werken dan bij de zogenoemde neuro-typische mensen (mensen zonder autisme).
Waarbij ik het veel te ver vind gaan dat mensen met autisme in deze gebieden alleen maar problemen hebben. Het werkt vaak op een andere manier, mensen met autisme hebben in deze gebieden vaak wat extra input en duidelijkheid nodig. Op andere gebieden zijn mensen met autisme vaak weer beter, sneller en makkelijker dan neuro-typische mensen.
Als ik trouwens mensen met autisme schrijf, bedoel ik ook de mensen met kenmerken van een autisme spectrum stoornis.
Doordat het brein van mensen met autisme op deze 7 gebieden anders werkt dan het brein van mensen zonder autisme, kan onduidelijkheid ontstaan. En door onduidelijkheid ontstaan stress en vermoeidheid.
De klacht die ik van de meeste mensen met (kenmerken van) autisme hoor, is dat ze zo enorm moe zijn. Ze zijn zo moe, dat ze de week of dag maar amper volhouden. En die vermoeidheid wordt vaak veroorzaakt en in stand gehouden door de stress die ze ervaren.
Vrijwel iedereen heeft in bepaalde fases van zijn of haar leven stress. Denk maar eens aan het hebben van opgroeiende kinderen, een drukke baan, spanningen in je relatie, ruzie in de familie, het starten op een nieuwe school of een nieuwe baan. Soms ontstaat stress ook door angsten of depressiviteit, een laag zelfbeeld. Deze stress is voor mensen met en zonder autisme aanwezig.
Stress is een vorm van spanning die in het lichaam van mensen optreedt als reactie op externe prikkels. Het is een verstoring van het evenwicht tussen draagkracht (wat je aan kunt) en draaglast (wat je te verduren krijgt).
Meestal geven omstandigheden je tijdelijk, een paar dagen of weken, stress. En daarna zakt het weer af.
Veel stress is niet gezond, je voelt je moe, het vermindert je weerstand, je kunt niet veel hebben van anderen en bent snel geïrriteerd. En als de stress dan maar door blijft gaan, word je nog vermoeider, je wordt gefrustreerd en alles wordt erger en erger.
Stress geeft onrust en je raakt uit balans. En het is super vermoeiend!
Het is voor iedereen anders wanneer je stress of vermoeidheid ervaart, of je nu wel of geen autisme hebt. Daarom is het heel goed om te kijken hoe het voor jou werkt, wat voor jou belangrijk is. Je kunt je hierin niet altijd goed vergelijken met een ander en dat hoeft ook niet.
Het effect van veel stress en vermoeidheid is dat je niet meer goed kunt nadenken. Iets wat je normaal heel makkelijk kunt doen of kunt besluiten, wordt ineens moeilijk om te doen of heel lastig om een besluit over te nemen. En alles wat lastig wordt om te doen kost energie, en daardoor wordt het allemaal nog lastiger en ervaar je nog meer stress. Als je niet uitkijkt kom je dus in een patroon terecht waar je niet meer makkelijk zelf uitkomt.
Sommige mensen wordt ook letterlijk ziek van het hebben van te veel stress en moe zijn. Hun lichaam geeft dan op. Ook kun je allerlei vage klachten krijgen van stress, zoals hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, pijntjes die je al lang niet meer gehad hebt kunnen weer terug komen, etc. etc.
Stress heeft niet alleen invloed op jezelf, maar ook op de mensen om je heen. Je vindt het misschien lastig om ook nog contact met anderen te houden als je al veel druk ervaart. Of je reageert mopperig als iemand iets vraagt en die ander denkt ‘laat maar even zitten’.
Op die manier kan stress allerlei gebieden van je leven beïnvloeden en kan het makkelijk van een beetje stress naar heel veel stress en uiteindelijke tot stilstand komen, oftewel burnout, veranderen.
In het onderzoek geven mensen die werken het volgende aan:
Bron : onderzoek Autismecoach (vraag hier het rapport aan)
Als je zelf autisme hebt, heb je zeer waarschijnlijk meer last van stress dan mensen zonder autisme. Mensen met autisme zijn gevoelig voor stress, hun evenwicht is eerder verstoord en ze hebben lang de tijd nodig om weer te herstellen van de stress die ze gehad hebben.
Dit komt bijvoorbeeld door het anders binnen komen van prikkels in de hersenen, het moeite met begrijpen van andere mensen en situaties en het om gaan met veranderingen en onvoorspelbaarheden. Je bent hierdoor steeds in een verhoogde staat van alertheid en dat kost heel veel energie.
Als je de stress die je ervaart en voelt negeert en er niets mee doet, of niets mee kunt doen, wordt de stress alleen maar erger. Dan hoeft er nog maar iets kleins te gebeuren en boem, het ploft.
Veel mensen hebben het door de week erg druk, met werk of school. Ze nemen zich dan voor om in het weekend uit te rusten. Of ze zeggen ‘straks heb ik vakantie en dan rust ik wel uit, dan tank ik wel weer bij’. En wat merken ze dan wanneer het eindelijk weekend of vakantie is.
Dan merken ze dat ze zo moe en uitgeblust zijn, dat ze nergens zin in hebben. Dat ze lamlendig op de bank hangen en voor de dingen die ze wilden doen, iets leuks met het gezin of vrienden, eindelijk dat ene klusje af krijgen, daar hebben ze dan totaal geen energie voor. Waardoor ze zich nog slechter gaan voelen, want nu is er niets van de leuke of noodzakelijk dingen gedaan en hebben ze er ook nog een schuldgevoel bij gekregen.
Het is heel belangrijk om gedurende de werkweek je stress-level laag te houden en goed voor je eigen energie te zorgen. Zodat je zo weinig mogelijk last van die vermoeidheid hebt. Inzicht hebben in je eigen stress, hoe het voor jou werkt, helpt om er goed mee om te gaan en om het te kunnen voorkomen of zo klein mogelijk laten zijn.
De 5 stappen die voor rust en balans op je werk gaan zorgen zijn de volgende:
Per stap leg ik wat de stap inhoudt en waarom deze stap belangrijk is.
Als die enorme vermoeidheid die je steeds voelt, je telkens maar over komt, kom je niet makkelijk uit die vicieuze cirkel. Je blijft dan achter de feiten aanlopen en je vindt dan niet makkelijk een uitweg naar rust en balans.
Je neemt je elke keer voor om nu echt je rust te pakken. Maar doordat je te moe bent of doordat er toch steeds weer iets anders tussendoor komt, lukt dit niet goed. Waardoor je vermoeidheid en gevoel van te kort schieten steeds maar erger wordt.
Een goede eerste stap om dan te zetten is het bestuderen van je (werk)week. Zonder een duidelijk inzicht in je huidige situatie, kun je deze situatie namelijk niet verbeteren. Je hebt dan geen idee waar de knelpunten zich bevinden.
Door goed naar je (werk)week te kijken, krijg je inzicht in wat bijvoorbeeld de dagen zijn waarop je het heel druk hebt. En wat zijn de dagen waarop het lekker gaat.
Wat is het verschil tussen die dagen? Wat maakt dat het op de ene dag goed gaat en op een andere dag echt helemaal niet? En is die moeilijke dag elke week een moeilijke dag of hangt het ergens anders vanaf, bijvoorbeeld van hoe je slaapt of hoe je in je vel zit?
Kun je iets aan die dag aanpassen of kun je de taken in de week herverdelen, waardoor het beter past?
Het is belangrijk om naar je (werk)week te kijken, omdat je hierdoor inzicht krijgt. Inzicht in de situatie zoals deze nu is. En daarmee kun je ook zien wat er anders mag of kan. Wat bijvoorbeeld de moeilijkste dagen zijn en waarom deze dagen moeilijk zijn. En van daaruit kun je de juiste acties gaan nemen.
Een overvolle (werk)dag, zorgt er waarschijnlijk voor dat je de dag ervoor al stress hebt over de dag die gaat komen. En de dag na deze overvolle dag heb je de hele dag nodig om weer bij te komen.
Op die manier kost een overvolle (werk)dag je dus eigenlijk bijna drie dagen. Dan is het dus belangrijk om de dag voor en na een overvolle dag je agenda leeg te houden. Of te zorgen dat er wat taken van de overvolle dag naar een andere dag gaan, zodat de verdeling goed is.
Als je geen inzicht hebt in je (werk)week dan word je voor je gevoel geleefd. Dan loop je steeds maar achter de feiten aan en ga je steeds harder lopen. Hierdoor krijg je niet de tijd die je nodig hebt om weer tot rust te komen. Je gaat hiermee over je grenzen heen en je vermoeidheid wordt steeds erger. Je begrijpt dat je zo niet langer door kunt gaan.
De volgende dingen kun je uitproberen om een start te maken richting een goed verdeelde (werk)week:
– Bepaal wat voor jou de drukste dag is in de week en kun je iets van die dag op een andere dag doen of door iemand anders laten doen?
– Zorg voor voldoende beweging en/of rust op een dag. Heb je een zittend beroep, sta dan regelmatig op en loop even een stukje. Maak een ommetje in je pauze. Ben je veel in beweging tijdens je werk, neem dan voldoende pauze door te gaan zitten.
– Horen alle taken die op jouw to-do lijst staan bij jou, of kunnen anderen een deel overnemen?
– Wat heb jij nodig om door die drukke dag heen te komen? Kun je bijvoorbeeld de dag van tevoren al iets koken voor die dag?
In stap 2 ga je aan de slag met hoe het bij jou werkt. Wat heb jij nodig? Wat kun jij doen op momenten van stress en wat zijn bij jou tekenen dat de stress aan het oplopen is?
Het is heel belangrijk om te weten hoe stress bij jou voelt. Op het moment dat je het namelijk aan voelt komen, kun je nog actie ondernemen. Terwijl als je wacht tot je enorm overprikkeld bent, dan kun je meestal niets meer behalve dichtklappen of juist ontploffen.
De periode voor het dichtklappen of ontploffen is het moment dat je actie kunt
nemen, de voor jou juiste dingen kunt doen.
Maar hoe weet je nu hoe dat voor jou werkt, als je vaak ineens overvallen wordt door zo’n overprikkeling, waarbij je helemaal niets meer kunt of juist helemaal uit je dak gaat van boosheid? Die je echt niet aan voelt komen.
En dat anderen dan alleen maar extra vragen blijven stellen of verwijten naar je hoofd blijven gooien. Precies dat wat jij op zo’n moment niet kunt gebruiken.
Misschien voel je je daarna ook wel extra vervelend, omdat je merkt dat anderen je niet begrijpen en er niets mee kunnen.
Als je niets doet met het krijgen van inzicht in hoe het bij jou werkt, dan blijft stress en overprikkeling je overkomen en kun je het zelf niet op tijd stoppen. En dan blijf je dus in situaties komen, waarop je zelf geen invloed meer hebt. Omdat het al te ver is gegaan.
En die overprikkeling die steeds terug blijft komen, die zorgt er ook nog eens voor dat je vermoeidheid erg wordt en dat je op een bepaald moment helemaal niet meer weet waar je moet beginnen.
Terwijl je daar, als je er op de juiste manier mee aan de slag gaat, heel veel mee kunt doen. Door te leren hoe het bij jou werkt en door overprikkeling op tijd aan te voelen komen.
De volgende dingen geven je inzicht in jezelf en daarmee zie je je overprikkeling goed aankomen.
– Bepaal hoe jouw opkomende overprikkeling voelt. Waar krijg je last van? Wat gebeurt er met je op het moment dat je overprikkeld begint te raken? Hoe voelt het wanneer de stress aan het oplopen is?
– Door welke situaties wordt jouw overprikkeling en stress hoog? Hoe ziet zo’n situatie er uit? Wat gebeurt er?
– Van welke prikkels heb jij last? Heeft dat met horen, voelen, zien, ruiken, denken te maken.
– Wat heb je nodig na een moment van overprikkeling? En wat wil je juist niet? Kun je dit tegen de mensen in je omgeving vertellen, zodat ze hier rekening mee kunnen houden?
In deze stap is het heel belangrijk om goed duidelijk te krijgen wat jij nodig hebt in welke situatie. En ook wat je niet nodig hebt is heel belangrijk om te weten.
Op het moment dat je voor jezelf duidelijk hebt wat voor jou werkt, kun je hier zelf heel goed rekening mee houden. En als je dit dan ook nog aan de mensen in je omgeving kunt vertellen of laten zien, dan kunnen zij ook goed rekening met je houden.
Je kunt hiervoor een uitgebreid autismeprofiel maken, waarin precies staat wat je op welk moment nodig hebt. En wat je juist niet wilt. Op die manier kun je zelf met jouw autismeprofiel checken hoe de stress en overprikkeling er op een bepaald moment voor staat.
In een autismeprofiel maak je onderscheid in de fases groen (je zit lekker in je vel), oranje (de overprikkeling begint al op te lopen, je wordt al wat geïrriteerd) en rood (in deze fase probeer je in het begin nog alles ‘recht’ te houden, maar al snel verlies je de controle en knak je, oftewel je raakt totaal overprikkeld).
Vaak is het op het moment dat je stress hebt en overprikkeld begint te raken, heel lastig om op dat moment nog te weten wat je nu het beste kunt doen of laten. En door het in het autismeprofiel overzichtelijk te hebben, hoef je daar alleen maar op te kijken. Er staan suggesties op over wat je kunt doen.
Daarnaast kan dit profiel ook door anderen in je naaste omgeving gebruikt worden. Ook zij kunnen op momenten dat ze zien dat je veel stress hebt, op het autismeprofiel kijken wat je nu fijn vindt om te doen.
Als je geen autismeprofiel voor jezelf hebt, moet je elke keer zelf heel goed in de gaten houden of je stress oploopt. En dan ook nog op dat moment, waarop je al stress hebt, bepalen wat je kunt gaan doen om de stress naar beneden te krijgen.
Dat is vaak heel lastig en heel moeilijk om te doen. Vandaar dat het heel belangrijk is om van jezelf te weten wat voor jou werkt op momenten van stress en overprikkeling.
– Hoe zien de fases groen, oranje, rood er uit?
– Wat gebeurt er na fase rood, dus wanneer je zojuist enorm overprikkeld was, wat is er in de fase daarna nodig?
– Hoe kun je deze fases aan anderen in je directe omgeving duidelijk maken?
Grenzen stellen, het is voor iedereen nodig en het is ook voor veel mensen heel moeilijk om te doen. Om lekker in je vel te zitten is het heel belangrijk om te weten wat bij je past, wat je nodig hebt en ook wat je niet nodig hebt.
En hier dan ook op een goede manier met anderen over kunnen praten. Op het moment dat jij je eigen grenzen kent en herkent, kun je ze met anderen bespreken en er op die manier voor zorgen dat anderen niet steeds over jouw grenzen heen gaan.
Maar ook voor onszelf is het heel belangrijk om onze grenzen te kennen. Zodat we goed voor onze energie kunnen zorgen en hiermee vermoeidheid, stress en andere klachten voorkomen kunnen worden.
Wat zijn voorbeelden van manieren waarop er over je grenzen heen gegaan wordt en wat stress op kan leveren:
– onder druk gezet worden om een antwoord te geven
– geen tijd krijgen om een keuze te maken
– in een staat van overprikkeling toch iets moeten gaan doen
– gevraagd worden rekening te houden met anderen
– last hebben van bijvoorbeeld geluiden, zoals radio’s, gepraat of machines
Wanneer je geleerd hebt om op de goede manier jouw grenzen aan te geven, kun je dus:
– het heft in eigen hand nemen, dus je leven leiden op de manier waarop jij dat wilt en niet hoe andere
– toekomen aan je eigen behoeften en de gevoelens van frustratie verdwijnen
– gelijkwaardigheid creëren in de relatie met anderen en daarmee krijg je zelfrespect
– duidelijkheid aan de ander bieden. Een nee is dan ook een nee en daarmee is een ja ook een ja
– Bepaal op een moment dat je lekker in je vel zit welk deel van je leven niet loopt zoals je zou willen. Hoe kun je daarin zorgen dat je op dit stukje je grens aan kunt geven.
– Zorg dat het om te beginnen over een grens gaat op een klein, eenvoudig onderwerp.
– Oefen met het aangeven van grenzen met een familielid, vriend of vriendin die je goed kent. Zodat je even uit kunt testen hoe je je grens goed aan kunt geven en wat die ander dat bijvoorbeeld terug kan zeggen.
– Geef je grens aan op een rustige manier en wacht op de reactie. Kijk hoe je het beste kunt reageren op de reactie.
– Blijf oefenen, grenzen stellen is moeilijk om te doen voor bijna iedereen. Met oefenen zorg je dat het je steeds beter lukt.
Stap 5 gaat eigenlijk voor over hoe kun je nu blijven doen wat je geleerd hebt? Natuurlijk kun je van alles leren over dingen die goed voor je zijn. En zolang je daar actief mee aan de slag bent, lukt dat vaak ook allemaal wel.
En na verloop van tijd gaat het steeds beter om goed voor jezelf te zorgen, om te weten wat je nodig hebt en om bijvoorbeeld je grenzen aan te geven. En het gaat zo goed, dat je er eigenlijk niet meer over na hoeft te denken. Denk je.
Wat je vaak ziet is dat na een tijdje je net niet meer alles doet waarvan je weet dat goed voor je is. Ach, die ene keer dat schema maken voor de komende week kan ik best wel overslaan. Dan doe ik het gewoon volgende week weer. Het gaat nu toch goed?
En van die ene keer overslaan, maak je het schema de week er na ook niet. En dan doe je ook een ander belangrijk ding een keer niet goed. En voordat je het weet, zit je weer midden in de stress en is de rust en balans op je werk ver te zoeken.
Daarom is het heel belangrijk om regelmatig een soort van onderhoud te plegen aan alles wat je geleerd hebt. Pak bijvoorbeeld een vast moment in de week om de komende week te bekijken. Wat staat er allemaal op de planning, waar dien je rekening mee te houden, wat moet er gebeuren?
Op die manier kun je tijdig bijsturen en gaat de week soepel verlopen.
En als het allemaal lekker gaat, ben je er ook zo mee klaar. Terwijl als je het een paar keer overslaat en je moet het weer op gaan pakken, dan wordt het vaak lastig. Dan moet je voor je gevoel weer bijna opnieuw beginnen en dat is jammer als je al zo ver gekomen was.
– Heb je een autismeprofiel gemaakt, bekijk het regelmatig of het nog klopt. Past het allemaal nog bij hoe je nu zelf bent.
– Sta er regelmatig bij stil hoe je je voelt, hoe gaat het met je, wat is er anders dan anders.
– Check soms ook met anderen die je vertrouwt hoe zij jouw zien. Wat merken zij aan je, zien ze dat het goed met je gaat of maken ze zich zorgen over je.
Hierboven heb ik je veel verteld over hoe je goed voor jezelf kunt zorgen en wat jij kunt doen om stress en vermoeidheid te voorkomen.
Loop jij ook tegen problemen aan, in je werk, studie of privé-leven? En vind je het lastig om alles wat ik hierboven verteld heb zelf te gaan doen?
Maak dan nu hier een afspraak voor een gratis ont-stress sessie. Dan bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe je ik je daarbij kan helpen.
Jouw gratis ont-stress sessie houden we in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer 30 minuten. Meld je nu hier aan!