Geplaatst: 1 juni 2023
Zo’n 25% van de algemene bevolking heeft last van slaapproblemen. Dit percentage is natuurlijk al vrij hoog. Bij mensen met autisme ligt dit percentage echter nog veel hoger: tussen de 40% en 80%. Slaap en autisme kan een lastig onderwerp zijn.
Hoe slaap jij? Gaat dat goed of juist niet?
Ik leg eerst wat uit over autisme en daarna over slaap en autisme.
Autisme kan er op heel veel verschillende manier uitzien. Ruim 1% van de Nederlanders, ongeveer 200.000 mensen, heeft een autismediagnose. Daarnaast zijn er nog heel veel mensen, ongeveer 4% – 800.000, die zich herkennen in kenmerken van autisme.
Zij laten hier vaak geen onderzoek naar doen, omdat ze zich wel redden op dit moment of ze hebben het zelf niet door, dat ze kenmerken van autisme hebben. Of door de complexheid van autisme, is het bij hen niet duidelijk genoeg naar voren gekomen dat ze autisme hebben, en krijgen deze mensen geen diagnose.
Dit kan voorkomen door bijvoorbeeld het goed aan kunnen passen aan wat er verwacht wordt, waardoor er te veel aangepast wordt aan de onderzoeker en antwoorden gegeven worden waarvan men denkt dat deze verwacht worden. Dit zie je vooral vaak bij vrouwen gebeuren, waardoor vrouwen niet altijd (meteen) de juiste diagnose krijgen.
Het aantal mensen dat te maken heeft met autisme – zoals ouders, broers, zussen, partners, leraren en zorgverleners – is natuurlijk vele malen groter.
Volgens psychiater en hoogleraar autisme Wouter Staal is autisme de ‘verzamelnaam voor gedragskenmerken die duiden op een kwetsbaarheid op de volgende gebieden: sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in denken en handelen en het filteren en integreren van informatie.’
Wetenschappers wereldwijd doen al jaren intensief onderzoek naar autisme. Desondanks is nog altijd onbekend wat autisme nou precies is. Ook bestaat er geen ‘biomarker’ – zoals een bloed- of DNA-test – waarmee autisme objectief kan worden vastgesteld. De diagnose wordt dan ook nog altijd gesteld op basis van gedragskenmerken.
Toch is er ook al veel wél bekend. Bijvoorbeeld over de problemen waar mensen met autisme tegenaan kunnen lopen, maar ook over hun sterke eigenschappen. Vooral op sociaal gebied ondervinden veel mensen met autisme regelmatig problemen. Hun ‘sociale intuïtie’ lijkt minder goed – of anders – te zijn ontwikkeld.
Ook verwerken mensen met autisme informatie op een andere manier in de hersenen dan mensen zonder autisme. Dit geldt nadrukkelijk óók voor informatie die binnenkomt via de zintuigen. Veel mensen met autisme hebben te maken met sensorische over- of ondergevoeligheid.
Autisme heeft invloed op alle levensterreinen, in alle levensfasen. De mate waarin is sterk individueel bepaald en hangt vaak ook af van iemands levensfase. Met name tijdens overgangsperioden hebben mensen met autisme een relatief grote kans om vast te lopen als zij niet tijdig de juiste begeleiding krijgen.
Voorbeelden zijn de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs, van onderwijs naar stage/ werk of van thuis bij de ouder(s)/verzorger(s) wonen naar zelfstandig wonen. Maar ook levens-veranderende gebeurtenissen, zoals overlijden van een naaste, verbreken van een relatie of het krijgen van een ziekte.
Sterke punten die vaak in verband worden gebracht met autisme zijn onder andere: oog voor detail, analytisch denken, eerlijkheid, loyaliteit en technisch inzicht. Steeds vaker wordt dan ook de vraag gesteld of autisme per definitie altijd een ‘stoornis’ of ‘beperking’ is. Volgens de zogeheten neurodiversiteitsbeweging gaat het in essentie om een andere manier van zijn.
70% van de mensen met autisme kampt op enig moment in zijn leven met klachten als een stemmingsstoornis/depressie, een angst- en/of dwangstoornis, posttraumatische stress-stoornis (ptss), burn-out of een persoonlijkheidsstoornis. Bij de algemene bevolking is dit 40%.
Ook ADHD en epilepsie komen relatief vaak voor bij mensen met autisme.
Je kunt je voorstellen dat wanneer je de wereld op bepaalde vlakken heel erg intensief beleeft, zoals overprikkeling, gevoelig zijn voor stress en depressie, etc. dat dit problemen geeft bij het krijgen van voldoende slaap. Bij mensen met autisme zit ‘m dat vaak in in slaap vallen en ook in het doorslapen.
Slaapproblemen zorgen ervoor dat je overdag minder goed functioneert. Vaak voorkomende slaapproblemen zijn slapeloosheid, een verkorte nachtrust, ’s nachts wakker worden en een onregelmatig slaap-waakritme.
Slaapproblemen en slaaptekort leiden vaak tot vervelende klachten zoals: vermoeidheid, snel geïrriteerd zijn, depressies, agressie, een minder goed functionerend geheugen en verminderde productiviteit.
Daarnaast leidt slaaptekort bij mensen met autisme vaak tot verergering van autistisch gedrag, angstsymptomen, emotionele stress en gedragsproblemen. Effectieve behandeling van slaapproblemen zal dus doorwerken in het algehele functioneren van de persoon met autisme.
Uit diverse onderzoeken weten we dat het hormoon melatonine een grote rol speelt bij slaap. Het wekt slaperigheid op en handhaaft het dag- en nachtritme. De regulatie van melatonine in het lichaam blijkt genetisch bepaald.
Bij mensen met autisme werken bepaalde genen anders, waardoor er een melatoninetekort kan ontstaan. Hierdoor ontstaan vaak slaapproblemen. Uit onderzoek blijkt dat bijvoorbeeld bij kinderen met autisme én een slecht melatonine metabolisme (wat leidt tot een groter melatoninetekort), meer beperkingen lieten zien in hun spel en verbale communicatie dan kinderen met autisme en een relatief goed melatonine metabolisme.
Door toediening van extra melatonine blijkt niet alleen de slaap te verbeteren, maar verminderen tegelijkertijd ook autistische symptomen, depressieve- , en angstklachten en terugtrekgedrag.
Ook psychosociale problemen kunnen voor slaapproblemen zorgen. Vooral angstklachten, die vaak voorkomen bij mensen met autisme, leiden tot een hoger risico op slaapproblemen. Door hun autisme hebben personen met autisme meer moeite dan anderen om samenhang zien in stukjes detail-informatie, waardoor veel situaties chaotisch en beangstigend kunnen zijn. Angst en stress kunnen vervolgens weer zorgen voor slaapproblemen.
Bijvoorbeeld: veel mensen met autisme proberen hun angst te controleren door middel van rituelen en stereotype gedrag. Verstoorde rituelen rond bedtijd kunnen zorgen voor meer angst en stress, wat vervolgens weer zorgt voor inslaapproblemen, een slechte slaapkwaliteit en ’s nachts wakker worden.
En op die manier kom je in een negatieve vicieuze cirkel terecht.
Ook de ernst van het autisme lijkt gerelateerd aan slaapproblemen. Verschillende onderzoeken onder kinderen met autisme laten een relatie zien tussen de ernst van autistische symptomen en slaapproblemen. Kinderen met relatief ernstiger symptomen van autisme, bleken vaker een slaapstoornis te hebben dan kinderen die in mindere mate autisme hadden.
Dit verband kan op meerdere manieren uitgelegd worden. Aan de ene kant hebben kinderen met een ernstiger vorm van autisme meer problemen met communicatie en sociale interactie, wat kan leiden tot probleemgedrag tijdens bedtijd. Ook zijn deze kinderen vaak extra gevoelig voor prikkels uit de omgeving. Dit kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat ze angstig worden van tandenpoetsen vlak voordat ze naar bed gaan, waardoor ze minder makkelijk inslapen.
Aan de andere kant kunnen slaapproblemen en slaaptekort op hun beurt weer leiden tot voor een verergering van het autistische gedrag zorgen en dus de ernst van het autisme beïnvloeden.
Binnen het Nederlands Autisme Register (NAR) is onderzocht of slaapproblemen bij volwassenen met autisme, net als bij kinderen, gerelateerd zijn aan co-morbide angststoornissen en de ernst van het autisme.
De data-analyses zijn gedaan op de NAR-data uit 2013 en 2015. Uit de resultaten bleek dat vrouwen vaker slaapproblemen ontwikkelen dan mannen. Daarnaast lijkt het erop dat volwassenen met een co-morbide angststoornis een grotere kans hebben om slaapproblemen te ontwikkelen.
Slaapproblemen worden door deze groep vaker ervaren dan door volwassenen met autisme die geen co-morbide angststoornis hebben. Ook hebben volwassenen met een ernstigere mate van autisme een grotere kans om slaapproblemen te ontwikkelen dan volwassenen met een minder ernstige mate van autisme.
Tot slot lijken volwassenen met een lagere intelligentie ook vaker slaapproblemen te hebben dan volwassenen met een hogere intelligentie. Verder onderzoek met gevalideerde uitkomstmaten is nodig om mogelijke voorspellers voor slaapproblemen bij volwassenen met een ASS inzichtelijker te maken. De kennis van dergelijk onderzoek is essentieel voor de ontwikkeling van effectieve behandelingen voor volwassenen met autisme en slaapproblemen.
We kunnen dus wel concluderen dat veel mensen met (kenmerken van) autisme slaapproblemen ervaren, in verschillende mate natuurlijk. En dat door slaapproblemen hun autismekenmerken en de daarmee samenhangende problemen verergeren.
Een goede slaap is dus essentieel.
In mijn e-book ‘Lepeltheorie, van vermoeidheid naar energie’ schrijf ik ook een stuk over slaap. Download hier gratis het e-book en lees hier meer over.
Bron : Nederlands Autisme Register (NAR)
Geplaatst: 30 mei 2023
Solliciteren is voor iedereen een spannende stap. Maar zeker als je op zoek bent naar een prikkelarme werkomgeving of een werkgever die écht rekening met je houdt, kan het vinden van een nieuwe baan best lastig zijn. Wil jij dat je autisme je niet tegenhoudt in het solliciteren naar jouw droombaan? Check dan deze handige tips om het solliciteren met autisme zo makkelijk mogelijk te maken.
Als je wil solliciteren voor een baan bij een grote organisatie, kan je vaak van tevoren al veel informatie vergaren over hoe dit bedrijf met medewerkers omgaat. Kijk bijvoorbeeld naar reviews van oud-medewerkers, of check op de website wat de missie en visie van het bedrijf is. Sommige grote organisaties zoals Philips, ASML en Brunel bieden graag extra ondersteuning aan voor autistische medewerkers. Zo weet je gelijk dat ze bekend zijn met autisme en dat je hier met open armen wordt ontvangen. Wel zo fijn natuurlijk!
Het is natuurlijk ook belangrijk dat jouw interesses en vaardigheden een goede match zijn bij de functie en werkgever. Zo ga je met plezier naar je werk en word je ingezet op een plek waar jouw kennis het best tot z’n recht komt.
Bij kleinere bedrijven kun je ook vaak informatie vinden op de website. Of kijk op hun social media; foto’s van de werkomgeving kunnen je vertellen of er rustige werkplekken zijn of dat je komt te zitten in een grote kantoortuin. Natuurlijk kun je ook contact opnemen met de werkgever voor meer informatie. Onder een vacaturebericht staat vaak een contactpersoon die je kunt bellen of mailen.
Sommige mensen met autisme hebben moeite met onverwachte situaties. Als dit voor jou geldt, is het handig om van tevoren je sollicitatiegesprek gedetailleerd voor te bereiden. Zo kun je vooraf al uitzoeken wat de route is naar de gesprekslokatie, waar je kunt parkeren en met wie je het gesprek hebt. Op die manier kan je zelfverzekerd en goed voorbereid naar het gesprek gaan.
En ook het gesprek zelf kun je goed voorbereiden. Als je minder makkelijk praat (over je zelf), kan je ook een lijstje, portfolio of informatieve webpagina maken voor je werkgever, met alle sterke en zwakke punten en andere belangrijke informatie. Je kan jezelf op deze manier presenteren, zodat jij je comfortabel voelt. Een leuk voorbeeld hiervan is de website van Sofie van Ek. Zij beschrijft op haar website onder andere hoe haar ideale werkgever en werkplek er uitziet en bij welke werkcultuur zij het best tot haar recht komt.
Je hoeft officieel niet aan te geven dat je autisme hebt tijdens een sollicitatiegesprek. Als je het niet ziet zitten om een gesprek over autisme te voeren met je potentiële werkgever, is dat dus helemaal prima.
Soms is het juist wel goed om over je diagnose te vertellen of in ieder geval te bespreken wat jij nodig hebt op een fijne werkplek en van een fijne werkgever. Een sollicitatiegesprek is vaak een kennismaking, waarbij je elkaar wilt leren kennen. En je wilt in dit gesprek te weten komen of er aanpassingen mogelijk zijn die voor jou goed werken.
Er bestaan vaak simpele oplossingen om te zorgen dat jij optimaal functioneert, zoals bijvoorbeeld een noise cancelling koptelefoon of flexibele werktijden. Door met elkaar in gesprek te gaan, weet je snel hoe een werkgever daar tegenover staat.
Wees dus niet bang om jouw diagnose te bespreken met een werkgever. Hoe lastig het af en toe ook is, eerlijkheid levert voor jullie beiden het meest op. En als je ontvangen wordt met vooroordelen en onbegrip, weet je ook gelijk dat het waarschijnlijk geen fijne werkplek voor jou is.
Er zijn nog steeds wel een hoop werkgevers die niet zo goed weten wat autisme precies inhoudt. Het is dus handig om goed voorbereid te zijn op eventuele vragen als je ervoor kiest om erover te vertellen. Wat voor werk doe je gemakkelijk, waar heb je moeite mee en wat heb je nodig? Zorg dat je de antwoorden paraat hebt, zodat je potentiële toekomstige werkgever weet hoe zij jou straks kunnen inzetten op een plek waar jouw talenten het best tot hun recht kunnen komen en jij je zo comfortabel mogelijk voelt.
Vind je het lastig om jezelf op een goede manier voor te bereiden op een sollicitatiegesprek? Of heb je andere vragen over werken met autisme? Neem dan contact met me op via info@lekkerinjevelmetautisme.nl of laat een reactie achter onder dit bericht.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met CVster.nl.
Geplaatst: 26 mei 2023
hoe vul jij jouw vrije tijd in?
In je week heb je waarschijnlijk regelmatig vrije tijd. Je hebt je werk of je studie. Daarnaast heb je je huishouden, eventueel een gezin. Je hebt familie en/of vrienden waar je tijd mee doorbrengt. En je hebt je sport en hobby.
Voor mensen met (kenmerken van) autisme is vrije tijd soms lastig in te vullen. Op de momenten dat je vrije tijd hebt, is het lastig om te bedenken wat je zou willen doen.
Waardoor je het risico loopt maar wat rond te hangen en je aan het einde van de dag of weekend echt zo’n gevoel hebt van een verloren dag of zelfs dagen. Weer niets gedaan, terwijl je nog van alles had willen/kunnen doen.
De zomer komt er weer aan en in de zomerperiode krijg je vaak nog meer vrije tijd. Je hebt waarschijnlijk een paar weken vakantie opgenomen op je werk. Je hebt een aantal weken vrij van je studie. En ook clubs, zoals je sport en je hobby, hebben vaak een zomerstop. Waardoor je nog meer vrije tijd over hebt.
Hoe kun je de vrije tijd die je hebt op een goede manier invullen? Een manier die goed bij jou past en waar jij je prettig bij voelt.
Wat daar als eerste belangrijk voor is, is dat je het jezelf makkelijk maakt. Dit doe je door een lijstje voor jezelf te maken. Pak een blaadje en noteer alles. Op je lijstje schrijf je de dingen die jij leuk vindt om te doen, waar je energie van krijgt of waar je blij van wordt.
Denk hierbij aan wandelen, fietsen, lezen, haken, TV kijken, vissen, sporten, spelletje doen, foto’s maken, picknicken, museum bezoeken, cursus volgen, mediteren, bij iemand op bezoek gaan, uiteten, etc.
Zodra je lijstje van dingen die je kunt doen in je vrije tijd klaar is, bekijk je de lijst nog een keer.
Je maakt onderscheid in de dingen die je opgeschreven hebt die je alleen kunt doen en de dingen die je samen met anderen doet. Je kunt ook nog onderscheid maken tussen de dingen die veel tijd kosten, bijvoorbeeld 30 minuten of meer, en de dingen die weinig tijd kosten, bijvoorbeeld minder dan 30 minuten.
Nadat je dit op je kladblaadje bij de activiteiten hebt opgeschreven, kun je het nu overschrijven op een net blad, in een speciaal boekje, in een documenten op je computer of in je telefoon. Ik schrijf dit soort dingen in mijn bullet journal.
Je kunt je lijstje blijven aanvullen natuurlijk, je ontdekt misschien binnenkort wel een nieuwe hobby of je komt tot de ontdekking dat je nog iets vergeten bent. Vul het lijstje dan gewoon aan.
Door dit lijstje te maken, hoef je in het geval van vrije tijd alleen nog maar te kiezen waar je nu zin in hebt om te gaan doen. Je hoeft dan niet van alles te bedenken, want dat is nu juist vaak lastig van vrije tijd.
Met je lijstje heb je altijd ideeën bij de hand. En hoef je alleen nog maar te kiezen. Hoe makkelijk kan het zijn!
Wil je me laten weten wat jij doet in je vrije tijd, waar word jij blij van?
Door een activiteit te gaan doen, blijft vrije tijd vrije tijd. Als je niets doet, krijg je vaak het gevoel van wachttijd, wachten tot je weer gaat werken of wachten tot dat ene familielid op bezoek komt. En wachttijd is vaak super lastig.
Dus doe jezelf een lol, maar een lijstje van leuke dingen en voorkom wachttijd!
Loop jij tegen dingen aan op je werk waar je last van hebt? De planning en organisatie van je werk of de omgang met je collega’s en leidinggevende? En kun je daar wel wat hulp bij gebruiken?
Vraag dan nu jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Teams.
Vraag jouw sessie hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Ben jij wel klaar met het gebrek aan controle en overzicht bij veranderingen op je werk? En die vaak aanwezige vermoeidheid en gebrek aan energie? Kun jij hierin wel wat hulp gebruiken? Of kan ik je helpen bij het in gesprek gaan met je leidinggevende?
Vraag jouw gratis ont-stress sessie hier aan.
Geplaatst: 18 mei 2023
Opruimen en autisme is soms een hele goede combinatie en soms ook echt helemaal niet. Sommige mensen met (een vermoeden van) autisme zijn een ster in opruimen. Ze zorgen dat alles een eigen plek heeft en leggen zodra ze iets niet meer nodig hebben het item ook weer terug op de eigen plek. Op die manier bewaren ze de rust voor zichzelf.
Voor andere mensen met (een vermoeden van) autisme, is opruimen juist enorm lastig om te doen. Met hun hoofd overvol met allerlei zaken (belangrijk en onbelangrijk) laten ze de dingen die ze niet meer nodig hebben liggen waar het toevallig neervalt.
En ik ben gezegend met drie huisgenoten (mijn twee kinderen en mijn man) van de laatste categorie. Opruimen is niet hun ding zeg maar gerust. Naast dat ze niet goed in opruimen zijn, zijn ze ook niet zo sterk in spullen weggooien of weggeven die je zelf niet meer gebruikt. Alles wordt ergens neergezet, want misschien is het nog wel eens handig.
Je raadt vast al wat dat met ons huis doet. Het staat inmiddels vrij vol. Maar altijd weten ze wel weer ergens een kastje of een hoekje te vinden waar toch nog iets extra’s kan staan. Zij blij, ik iets minder 😊.
Nu hebben we besloten om binnen niet al te lange tijd te gaan verhuizen. Maar ja, ik ben niet van plan om al die spullen, die we al jaren niet meer gebruiken en die eigenlijk gewoon opgeslagen liggen in ons huis, mee te nemen naar het nieuwe huis. Dus zijn we aan het opruimen geslagen.
En je kunt je voorstellen dat dat nog wel een dingetje is.
Hoe ik het nu aanpak is dat ik kast voor kast en ruimte voor ruimte aan het bekijken ben. Per stapel spullen, bekijk ikzelf of samen met de eigenaar (één van mijn kinderen of mijn man) wat we met die stapel gaan doen.
Weggeven, weggooien, opslaan bij mijn schoonmoeder (wat heel lief is dat dat kan, dat geeft nu al ruimte en straks halen we het weer op – de kerstspullen bijvoorbeeld) of in ons huis laten liggen, omdat we het de komende tijd nog nodig hebben.
Ik merk dat dat een goede manier is die voor ons gezin in elk geval werkt. En als we echt twijfelen, dan slaan we het op. Dan kunnen we het straks nog altijd weg doen.
Ik ben ook benieuwd of we al die scharen binnenkort terug vinden die de afgelopen jaren ‘verdwenen’ zijn. Elke jaar kopen we weer 5 nieuwe, en elk jaar zijn ze aan het einde van het jaar weer ‘op’ 😊.
Soms kan het ook heel goed werken om elke dag 5-15 minuten op te ruimen. Het duurt niet lang en je houd toch een opgeruimd huis. Zodat je je spullen ook terug kunt blijven vinden wanneer je ze nodig hebt.
Hoe werkt dat bij jou, kun je me dat laten weten? Ben jij goed in opruimen of houd jij ook van verzamelen? Ik ben benieuwd.
Ben jij ook af en toe beu hoe het nu gaat? En wil je onderzoeken wat voor jou werkt, zodat je ook goed je grenzen aan kunt leren geven en voor jezelf kunt zorgen?
Vraag dan nu jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag hier jouw sessie aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Ben jij wel klaar met het gebrek aan controle en overzicht bij veranderingen op je werk? En die vaak aanwezige vermoeidheid en gebrek aan energie? Kun jij hierin wel wat hulp gebruiken? Of kan ik je helpen bij het in gesprek gaan met je leidinggevende?
Vraag nu hier jouw gratis sessie aan!
Geplaatst: 11 mei 2023
Vandaag deel ik het verhaal van Demy (met kenmerken van autisme) en haar coachtraject met je. Demy heeft een 1-op-1 coachtraject (bijna) doorlopen en ik ben heel trots op Demy. Lees verder om te weten waarom ik zo trots ben op Demy en wat een coachtraject bij autisme kan doen.
Sinds augustus coach ik Demy. Toen we startten, bijna een jaar geleden, zat ze echt niet lekker in haar vel en liep ze tegen allerlei problemen aan. Ze had een burnout en het leven was te veel.
Ze was net uit een scheiding aan het krabbelen en wist niet waar ze met zichzelf naar toe moest en wat goed voor haarzelf en haar kinderen was. Welke keuzes moest ze maken, het was allemaal zo veel.
Sinds de scheiding was ze haar hele netwerk verloren en stond ze er letterlijk alleen voor. Ze heeft nog wel een broer en een zus, maar die hebben ook hun eigen dingen en kunnen niet goed ondersteunen met praktische zaken, zoals kinderen een uurtje opvangen als het werk uit loopt etc.
We zijn het coachtraject gestart met een hele mooie oefening waarbij je kijkt hoe het met je persoonlijke ruimte zit. Stel je grenzen die goed voor jou zijn, of laat je iedereen voor gaan in prioriteit en kom je daarna, misschien, zelf nog eens aan de beurt?
Wat levert het je op om steeds maar te doen wat die ander verwacht? En wat kost het je eigenlijk? Demy beseft vrij snel in het coachtraject dat de manier waarop zaken liepen, voor haar niet de goede manier was.
Ze ging heel actief en enthousiast met de oefeningen en de dingen die we bespraken aan de slag. We onderzochten samen wat voor haar belangrijk is. Hoe zij zou willen dat het gaat. En hoe ze kan zorgen dat ze stapjes in de richting zet waarin ze op wil. En daarbij ook haar kinderen mee kan nemen in de positiviteit.
En ook Demy liep er soms tegenaan, net als veel andere mensen die ik coach, dat het soms niet snel genoeg gaat. Ook voor mezelf is dat heel herkenbaar. Als je eenmaal weet waar je heen wilt, dan kan het niet snel genoeg gaan.
Maar vaak is het juist belangrijk dat je de tijd neemt. Dat je echt gaat voelen dat hoe het voorheen ging, niet meer bij je past. En waarom het niet meer past en dan ook natuurlijk wat het dan is wat wel bij je past.
Soms is het goed om daarvoor verschillende dingen uit te proberen. Denk dan aan meditaties doen, mindfulness-oefeningen, een boek lezen, met mensen praten, alleen zijn. Het is vaak echt puzzelen wat past er nu bij mij, wat heb ik nodig om tot rust te komen en om in actie te kunnen komen voor de juiste dingen. Wat heb ik nodig en hoe zorg ik daarvoor.
Het was natuurlijk echt niet altijd makkelijk. We moesten door heel wat dingen heen, worstelen af en toe zelf. Maar ik zag Demy veranderen, stapje voor stapje. Van de strijd naar het bij jezelf blijven. Echt mooi om te zien!
Demy deed recent nog een keer een variant van onze eerste oefening, waarin ze weer keek naar haar persoonlijke ruimte en de mensen om haar heen. Ze ontdekte dat ze een netwerk van fijne mensen om haar heen aan het verzamelen is. Dat ze weer leuke dingen aan het doen is met anderen en/of met haar kinderen.
En ook dat ze zichzelf weer teruggevonden heeft en ze weer rust ervaart. Rust in haar leven en dat het goed is. Dat ze het goed doet. Voor zichzelf en haar kinderen.
Als we dan een sprong maken, van ongeveer een jaar geleden naar vandaag, dan ben ik trots. Ik ben heel trots op Demy, op de stappen die ze gezet heeft. De acties die ze genomen heeft om te zorgen dat ze steeds meer het leven leidt dat ze wil leiden.
Zodat ze ook goed voor haar kinderen kan zorgen en hen kan bieden wat zij als moeder ziet dat ze nodig hebben. En ook dat ze goed voor zichzelf kan zorgen. Daardoor geeft ze ook het goede voorbeeld aan haar kinderen, je wilt je kinderen ook leren om voor zichzelf te zorgen.
En dan ben ik ook een beetje trots op en blij voor mezelf. Dat ik dit mooie werk mag doen. Mensen begeleiden die even niet meer weten hoe ze het voor zichzelf goed kunnen doen. En hen helpen onderzoeken wat het ook al weer is dat goed voor hen is. Waardoor ze, net als Demy, zichzelf weer vinden en weer op hun juiste pad terecht komen.
Dankbaar en blij word ik daar van.
Ben jij ook af en toe jouw juiste pad kwijt? En wil je onderzoeken wat voor jou werkt, zodat je ook goed je grenzen aan kunt leren geven en voor jezelf kunt zorgen?
Vraag dan nu hier jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag jouw sessie hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Ben jij wel klaar met het gebrek aan controle en overzicht bij veranderingen op je werk? En die vaak aanwezige vermoeidheid en gebrek aan energie? Kun jij hierin wel wat hulp gebruiken? Of kan ik je helpen bij het in gesprek gaan met je leidinggevende?
Vraag jouw gratis sessie nu hier aan!
Geplaatst: 4 mei 2023
Autisme en veranderingen, het is vaak een hele uitdaging om goed om te gaan met veranderingen als je jezelf herkent in (kenmerken van) autisme.
Veranderingen brengen meestal onduidelijkheid, onrust en nieuwe manieren van dingen doen met zich mee. Nadenken over komende veranderingen en omgaan met de nieuwe situatie door veranderingen, kost veel energie en veroorzaakt daardoor vaak vermoeidheid en stress.
Wanneer bijvoorbeeld je functie op je werk verandert, of de indeling van jouw functie binnen een afdeling, ontstaan er allerlei vragen. Daarnaast heb je door veranderingen vaak het gevoel dat je het overzicht en de controle kwijt bent, terwijl dat normaal juist helpt om de balans te houden.
Hoe ga jij om met dit soort veranderingen, wil je me dat laten weten in een reactie?
De volgende dingen kun je uitproberen om weer duidelijkheid en overzicht in je taken te krijgen. Dit zijn voorbeelden van diverse klanten uit mijn praktijk.
Het is normaal om bij veranderende taken op je werk de tijd nodig te hebben om je aan te passen. En om van de nieuwe taken te leren hoe je de moet doen.
Gun jezelf dan ook die ruimte. Krijg je hier een half jaar voor, zorg dan dat je de benodigde stappen inplant. Maar je hoeft er dan natuurlijk niet voor te zorgen dat je binnen 2 maanden alles weet. Dat gaat niet en het is niet nodig.
Maak een schema voor het inwerken en leren. Houd er hierbij rekening mee dat je voor een onderdeel wellicht wat extra tijd nodig hebt, dus plan uitloop in. Check regelmatig waar je staat in dit leertraject, vind je dit lastig, vraag dan of je collega of leidinggevende regelmatig met jou wil kijken wat de voortgang is.
En bespreek eventuele problemen met anderen, zij kunnen vaak met een frisse blik mee kijken en je tips geven waar je zelf nog niet aan gedacht had.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Ben jij wel klaar met het gebrek aan controle en overzicht bij veranderingen op je werk? En die vaak aanwezige vermoeidheid en gebrek aan energie? Kun jij hierin wel wat hulp gebruiken? Of kan ik je helpen bij het in gesprek gaan met je leidinggevende?
Vraag dan nu hier jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag nu jouw sessie hier aan.
Geplaatst: 27 april 2023
Een tijdje geleden heb ik verteld over stress-signalen bij (kenmerken van) autisme. Het is belangrijk dat je jouw eigen stress-signalen herkent, zodat je op tijd bij kunt sturen. Maar hoe zit het nu eigenlijk met stress-oorzaken bij autisme? En wat zijn veel voorkomen stress-oorzaken bij ASS?
Voor iedereen is het anders waar je last van hebt, of je nu autist bent of niet. Het is belangrijk te weten wat de dingen zijn waar jij veel stress van krijgt of die jou veel energie kosten. Wanneer je weet wat die dingen zijn, kun je de voor jou juiste acties nemen.
Maar hoe kun je precies weten waar je last van hebt? Vaak merken mensen met (een vermoeden van) autisme wel dat ze vaak moe zijn en weinig energie hebben, maar hebben ze niet goed door waar dat vandaan komt.
Stress-oorzaken kunnen uit verschillende hoeken komen. Denk dan bijvoorbeeld aan het verwerken van prikkels. Of de dingen waar je op je werk tegenaan loopt. Het kan ook gaan over het maken van planningen of veranderingen in je planning. En communicatie kan ook heel veel stress opleveren, vooral natuurlijk onduidelijke communicatie of gebrek aan communicatie.
Bij prikkels als stress-oorzaak kun je denken aan geluiden zoals een brommende koelkast, licht van flikkerende lampen, geuren van eten en parfums. Maar ook je eigen kleding en hoe je in een stoel zit kunnen allerlei prikkels veroorzaken en daarmee stress.
Stress op het werk komt vaak door een hoge werkdruk, veranderende werkzaamheden of werkomgeving en communicatie. Ook allerlei ongeschreven regels en verwachtingen kunnen op je werk voor behoorlijk wat stress zorgen. Als je dan fijne collega’s hebt die je begrijpen, komt het vaak wel goed. Maar als je je alleen en onbegrepen voelt, kan het werk erg veel stress geven.
Ook het maken van een planning kan veel stress veroorzaken. En natuurlijk geeft het veel stress wanneer jij een mooie planning hebt gemaakt en een ander hier dwars doorheen ‘fietst’ omdat diegene iets anders in gedachten heeft. Te weinig alleen-tijd en te weinig schakeltijd tussen verschillende taken kan ook erg veel stress veroorzaken. Je verliest hierdoor je overzicht en weet niet meer wat je ook al weer wilde of moest doen.
Communicatie is op de werkvloer vaak stress- en probleem-veroorzaker nummer 1. En dat geldt zowel voor werksituaties met mensen met (kenmerken van) autisme als voor neuro-typische mensen. Er komt bij communicatie zo veel kijken, dat het heel makkelijk mis kan gaan. Denk dan aan houding, dubbele agenda, ‘ja’ zeggen en eigenlijk ‘nee’ bedoelen, onuitgesproken verwachtingen, etc. etc.
Herken jij nog niet zo goed waar jou stress en vermoeidheid vandaan komen. Vind jij het moeilijk om je stress op tijd te herkennen en om de voor jou juiste actie te ondernemen? En vind je het moeilijk om stress en vermoeidheid te voorkomen? Ben je er nu wel klaar mee dat het je elke keer overkomt en wil je leren hoe je hier goed mee om kunt gaan?
Vraag dan nu jouw gratis ont-stress sessie aan! In deze ont-stress sessie bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Jouw ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten houden we in mijn praktijk of via Zoom.
Vraag jouw sessie hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je stress-signalen en stress-oorzaken op tijd te herkennen? Waardoor je wel kun doen wat je moet doen en nog energie overhoudt voor de dingen die je wilt doen?
Vraag dan nu hier jouw sessie aan.
Geplaatst: 7 april 2023
Veel mensen met (een vermoeden van) autisme weten dat plannen heel goed zou kunnen werken. Maar ze vinden het maken van een planning ook heel lastig. En ook jezelf houden aan een gemaakte planning is lastig. Kortom : plannen is lastig en nodig.
Zo ook Lydia. Lydia weet echt wel dat ze een planning nodig heeft om de voor haar belangrijke dingen te doen. Ze heeft hier de afgelopen jaren al veel verschillende dingen voor geprobeerd en gedaan.
En soms lukt het ook wel om een planning te maken. Maar op de een of andere manier komt er telkens weer iets tussendoor. Waardoor ze aan het einde van de dag of week van alles heeft gedaan, behalve de dingen die op haar planning staan. Zo blijft ze het gevoel houden dat ze constant achter de feiten aan rent.
Samen met mij is Lydia aan de slag gegaan om een planning te maken. Lydia heeft een eigen bedrijf. Door onze gesprekken en de oefeningen, heeft Lydia ontdekt dat ze voor 60 uur in de week aan werk wil uitvoeren en ontwikkelen. Maar ze heeft maar 24 uur beschikbaar.
Door hierin inzicht te krijgen, zie je al meteen dat dat nooit allemaal gaat lukken wat ze in gedachten heeft om uit te voeren.
In het begin is het heel lastig om te zien dat je zo veel wilt doen en ontwikkelen, maar dat je er eigenlijk helemaal geen tijd voor hebt. En dan, hoe los je dat enorme probleem op?
Dat probleem is op te lossen, geloof me. De eerste stap die ik met Lydia heb gezet is bedenken hoeveel tijd je echt beschikbaar hebt voor je bedrijf (in het geval van Lydia) of werk.
In de situatie van Lydia heeft ze 24 uur per week beschikbaar voor haar bedrijf. In deze beschikbare tijd dient ze een deel administratie te doen. En het is belangrijk om tijd te reserveren voor onverwachte zaken, want die komen er namelijk altijd tussendoor.
Denk aan bijvoorbeeld een ziek kind, een onverwachte tandarts afspraak omdat je pijn hebt, een computer die vast loopt of, als je in loondienst werkt, een collega die iets komt vragen wat je uit moet zoeken.
Plan die tijd voor onverwachte zaken ook gewoon in. Dat betekent dat Lydia eigenlijk maar ± 17 uur beschikbaar heeft om echt in haar bedrijf aan nieuwe ideeën te werken, bestaande ideeën verder uit te werken en vragen van klanten te beantwoorden.
Als je, zoals Lydia, voor 60 uur aan ideeën in je hoofd hebt, dan geeft dat heel veel onrust.
Mijn eerste tip aan Lydia is om haar ideeën op te schrijven, of er een mooie mindmap van te maken, of doe er mee wat bij jou past om alles in beeld te hebben. Hierdoor krijg je overzicht wat voor ideeën je eigenlijk allemaal hebt.
En ga dan de ‘krenten uit de pap’ halen. Dus van welke ideeën word jij heel blij, met welke ideeën kun je veel klanten verder helpen, welke ideeën voegen echt toe aan jouw bedrijf. Let op, die ideeën mogen in totaal ongeveer 17 uur werk zijn om uit te voeren (in het voorbeeld van Lydia).
In het begin gaat dat natuurlijk helemaal nog niet zo goed, want zo simpel is dat niet, dingen op een andere manier gaan doen. Waarbij het wel helpt dat je alles op papier hebt staan, dat geeft overzicht en van daaruit kun je stapje voor stapje verder.
Wanneer je hier mee aan de slag gaat, leer je of jouw inschattingen qua tijd kloppen met de realiteit. Of dien je je planning nog wat aan te passen.
En zo ga je steeds verder plannen. Je merkt dan dat je de geplande zaken voor die dag wel af krijgt en dat je een voldaan gevoel hebt aan het einde van de dag. In plaats van het gevoel dat je constant achter te feiten aan rent.
Ben jij ook op zoek naar rust, orde en overzicht in je hoofd en in je agenda? En vind je het lastig om dit zelf te doen?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt? En je aan het einde een voldaan gevoel hebt over je werkdag?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 30 maart 2023
Deze week (van 25-03 tot en met 02-04) is het Autismeweek 2023. Deze week sluit altijd aan of bevat 02-04 (2 april), want dat is Wereld Autisme dag. Het thema dit jaar is Diversiteit binnen het autisme spectrum.
Diversiteit, een woord dat je steeds vaker hoort en waar steeds meer aandacht voor is. Autisme is neurodiversiteit, maar wat is neurodiversiteit eigenlijk en waarom is het belangrijk dat er aandacht voor komt?
Het is belangrijk dat we de kracht (neuro)diversiteit zien. Dat we zien dat we elkaar mooi aanvullen en dat er voor iedereen een fijne plek is.
Vandaar deze week een blog dat ik eerder schreef over diversiteit en neurodiversiteit.
Aan de ene kant hebben mensen behoefte aan diversiteit. We willen niet allemaal hetzelfde eten, drinken of dezelfde kleding dragen. Daarom zijn restaurants zo populair waar je allemaal kleine hapjes kunt bestellen, zodat je steeds weer iets anders kunt proberen. En komen er steeds weer nieuwe stijlen en kleuren in de mode.
Ook in de natuur houden we van diversiteit. Verschillende bomen in het bos, diverse bloemen in een weide en zo veel mogelijk soorten vogels of paddenstoelen spotten als we aan het wandelen zijn. We houden er van om de ene keer naar het bos te gaan, dan weer naar een heide en vervolgens naar het strand.
En aan de andere kan willen we als persoon vaak wel ergens bij horen. We dragen wat er op dit moment in de mode is en we kiezen massaal dezelfde vakantiebestemmingen, we doen dus ‘zoals het hoort’.
Als je je op je werk een beetje anders gedraagt dan de rest, bijvoorbeeld altijd alleen gaat wandelen in de pauze, dan ben je die rare, stille of saaie. Je hoort er dan meteen niet meer bij en kunt soms echt buitengesloten worden van de gesprekken in de groep of afdeling.
Het feit dat we er bij willen horen, dat we niet op willen vallen, doet geen goed aan het gebruik maken van de neurodiversiteit onder mensen. Denk dan aan mensen met autisme, ADHD, ADD, HSP, etc. En dit rijtje is zeker niet compleet.
En hoewel je op veel manieren naar diversiteit kunt kijken, heb ik het als autismecoach specifiek over mensen met autisme. Hoewel het een verzamelnaam heeft als (kenmerken van) autisme, is autisme een spectrum en zijn er ontelbare varianten van die kenmerken van autisme.
Op dit moment wordt er nog veel gedacht vanuit de problemen die autisme met zich mee kan brengen. Dat je veel aanpassingen voor mensen met autisme dient te doen en dat je constant rekening met hen dient te houden. Daarom is het belangrijk dat er aandacht aan diversiteit wordt besteedt in de Autismeweek 2023.
Maar wat gebeurt er nu als je het op een andere manier bekijkt? Als je daadwerkelijk geïnteresseerd bent in wat iemand vindt, hoe iemand denkt en dat een andere kijk op de wereld niet persé iets slechts hoeft te zijn. Dat het juist ook heel positief kan zijn.
Het positieve is namelijk bijvoorbeeld, dat mensen met (kenmerken van) autisme dingen vaak op een andere manier doen dan dat we gewend zijn. En door dingen een keer op een andere manier te doen, ontdekken we nieuwe manieren die nog handiger zijn en beter werken dan hoe we het eerst deden.
Ook worden er door mensen met (kenmerken van) autisme zaken belicht waar nog niemand aan gedacht heeft. Terwijl dat detail cruciaal is voor het slagen van het doel. Dan kun je dus denken ‘oh, daar heb je hem weer’, maar je kunt ook denken ‘hé, wat handig, daar hebben we nog niet aan gedacht’.
En hoe saai zou het zijn als iedereen precies hetzelfde zou zijn…
Daarnaast is het ook een feit dat veel dingen die voor mensen met (kenmerken van) autisme fijn zijn, zoals een rustige werkplek, to-the-point vergaderingen en duidelijke communicatie, voor iedereen goed werken. Ook voor de mensen zonder (kenmerken van) autisme of andere varianten van neurodiversiteit en de neuro-typische mensen.
Dus sta eens open voor jouw collega die misschien wat anders is dan jij, die anders denkt en andere hobby’s heeft. Misschien kun je er nog iets van leren.
En hoe mooi is het dan, dat ik begin te merken dat (een aantal) bedrijven er steeds meer aandacht aan begint te besteden. Aan een stukje begeleiding en coaching van deze mensen met hun neurodiversiteit en ook aan de positieve kanten van het ‘out of the box’ denken en andere manier van zaken aanpakken.
En er is nog ruimte voor verbetering op heel veel plekken.
Heb jij ook last van je (kenmerken van) autisme op je werk? Ben je op zoek naar manieren waarop je je werk nog beter kunt doen, op een manier die bij jou past? Of loop je tegen specifieke dingen aan, zoals moeite hebben met plannen, het lastig vinden om goed om te gaan met stress en vermoeidheid, moeizame communicatie met je collega’s en/of leidinggevende, etc. En kun je daarbij wel wat hulp gebruiken?
Maak dan een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. In deze ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Het gesprek kan in mijn praktijk in Best gehouden worden of online.
Vraag jouw sessie hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 23 maart 2023
Een tijd geleden sprak ik Claudia in mijn praktijk. Ze vertelde me dat ze altijd zo’n last heeft van een vol hoofd. En dat ze echt niet weet hoe ze haar hoofd weer leeg, of in elk geval rustig, kan krijgen. Ze heeft echt al van alles geprobeerd, maar het lukt maar niet om haar hoofd weer een beetje rustig te krijgen. Een vol hoofd bij autisme, helaas komt het vaak voor.
Het volle hoofd van Claudia ontstaat door alle dingen waar ze aan moet denken, wat ze allemaal moet doen en alle prikkels die ondertussen steeds haar hoofd weer binnen komen. Herken jij dat ook bij jezelf?
Helaas is het niet alleen Claudia die last heeft van een vol hoofd. Heel veel mensen met (kenmerken van) autisme die ik spreek, geven aan dat ze een vol hoofd hebben. Dat ze de rust maar niet kunnen vinden om orde en overzicht in hun hoofd te krijgen. En vaak weten ze ook niet waar te beginnen.
Vorig jaar heb ik de opleiding Brainblocks gevolgd. Wat een mooie tool om met bijvoorbeeld zo’n vol hoofd aan de slag te gaan. Bij Brainblocks werk je met een plaat van een hoofd of een lichaam, waarbij je met gekleurde blokjes de situatie in je hoofd uitbeeldt.
Door het volle hoofd in een beeld uit te drukken, wordt het inzichtelijk. En wanneer iets inzichtelijk is, dan kun je er ook iets mee doen. En in het geval van een vol hoofd, kun je met dat beeld dus gaan werken aan het leeg maken van het hoofd. Je kunt dan overzicht aanbrengen, waardoor je rust, orde en overzicht creëert.
Ben jij nu ook op zoek naar manieren om je volle hoofd op te ruimen, zodat je rust, orde en overzicht krijgt? Kijk dan eens naar de onderstaande tips en probeer ze uit.
Beantwoord voor jezelf de onderstaande vragen. Doe dit op een moment dat je weer rustig bent, dus niet op het moment van een echt vol hoofd. Dan werkt volgens mij alleen rust. Kijk naar onderstaande vragen op een rustig moment na de situatie die zorgt voor een vol hoofd. Leer er van voor een volgende keer.
Hopelijk krijg ook jij hiermee ook een opgeruimd hoofd.
Succes met het krijgen van rust, orde en overzicht in je hoofd!
Ben jij ook op zoek naar rust, orde en overzicht in je hoofd? En vind je het lastig om dit zelf te doen?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.