Geplaatst: 30 maart 2023
Deze week (van 25-03 tot en met 02-04) is het Autismeweek 2023. Deze week sluit altijd aan of bevat 02-04 (2 april), want dat is Wereld Autisme dag. Het thema dit jaar is Diversiteit binnen het autisme spectrum.
Diversiteit, een woord dat je steeds vaker hoort en waar steeds meer aandacht voor is. Autisme is neurodiversiteit, maar wat is neurodiversiteit eigenlijk en waarom is het belangrijk dat er aandacht voor komt?
Het is belangrijk dat we de kracht (neuro)diversiteit zien. Dat we zien dat we elkaar mooi aanvullen en dat er voor iedereen een fijne plek is.
Vandaar deze week een blog dat ik eerder schreef over diversiteit en neurodiversiteit.
Aan de ene kant hebben mensen behoefte aan diversiteit. We willen niet allemaal hetzelfde eten, drinken of dezelfde kleding dragen. Daarom zijn restaurants zo populair waar je allemaal kleine hapjes kunt bestellen, zodat je steeds weer iets anders kunt proberen. En komen er steeds weer nieuwe stijlen en kleuren in de mode.
Ook in de natuur houden we van diversiteit. Verschillende bomen in het bos, diverse bloemen in een weide en zo veel mogelijk soorten vogels of paddenstoelen spotten als we aan het wandelen zijn. We houden er van om de ene keer naar het bos te gaan, dan weer naar een heide en vervolgens naar het strand.
En aan de andere kan willen we als persoon vaak wel ergens bij horen. We dragen wat er op dit moment in de mode is en we kiezen massaal dezelfde vakantiebestemmingen, we doen dus ‘zoals het hoort’.
Als je je op je werk een beetje anders gedraagt dan de rest, bijvoorbeeld altijd alleen gaat wandelen in de pauze, dan ben je die rare, stille of saaie. Je hoort er dan meteen niet meer bij en kunt soms echt buitengesloten worden van de gesprekken in de groep of afdeling.
Het feit dat we er bij willen horen, dat we niet op willen vallen, doet geen goed aan het gebruik maken van de neurodiversiteit onder mensen. Denk dan aan mensen met autisme, ADHD, ADD, HSP, etc. En dit rijtje is zeker niet compleet.
En hoewel je op veel manieren naar diversiteit kunt kijken, heb ik het als autismecoach specifiek over mensen met autisme. Hoewel het een verzamelnaam heeft als (kenmerken van) autisme, is autisme een spectrum en zijn er ontelbare varianten van die kenmerken van autisme.
Op dit moment wordt er nog veel gedacht vanuit de problemen die autisme met zich mee kan brengen. Dat je veel aanpassingen voor mensen met autisme dient te doen en dat je constant rekening met hen dient te houden. Daarom is het belangrijk dat er aandacht aan diversiteit wordt besteedt in de Autismeweek 2023.
Maar wat gebeurt er nu als je het op een andere manier bekijkt? Als je daadwerkelijk geïnteresseerd bent in wat iemand vindt, hoe iemand denkt en dat een andere kijk op de wereld niet persé iets slechts hoeft te zijn. Dat het juist ook heel positief kan zijn.
Het positieve is namelijk bijvoorbeeld, dat mensen met (kenmerken van) autisme dingen vaak op een andere manier doen dan dat we gewend zijn. En door dingen een keer op een andere manier te doen, ontdekken we nieuwe manieren die nog handiger zijn en beter werken dan hoe we het eerst deden.
Ook worden er door mensen met (kenmerken van) autisme zaken belicht waar nog niemand aan gedacht heeft. Terwijl dat detail cruciaal is voor het slagen van het doel. Dan kun je dus denken ‘oh, daar heb je hem weer’, maar je kunt ook denken ‘hé, wat handig, daar hebben we nog niet aan gedacht’.
En hoe saai zou het zijn als iedereen precies hetzelfde zou zijn…
Daarnaast is het ook een feit dat veel dingen die voor mensen met (kenmerken van) autisme fijn zijn, zoals een rustige werkplek, to-the-point vergaderingen en duidelijke communicatie, voor iedereen goed werken. Ook voor de mensen zonder (kenmerken van) autisme of andere varianten van neurodiversiteit en de neuro-typische mensen.
Dus sta eens open voor jouw collega die misschien wat anders is dan jij, die anders denkt en andere hobby’s heeft. Misschien kun je er nog iets van leren.
En hoe mooi is het dan, dat ik begin te merken dat (een aantal) bedrijven er steeds meer aandacht aan begint te besteden. Aan een stukje begeleiding en coaching van deze mensen met hun neurodiversiteit en ook aan de positieve kanten van het ‘out of the box’ denken en andere manier van zaken aanpakken.
En er is nog ruimte voor verbetering op heel veel plekken.
Heb jij ook last van je (kenmerken van) autisme op je werk? Ben je op zoek naar manieren waarop je je werk nog beter kunt doen, op een manier die bij jou past? Of loop je tegen specifieke dingen aan, zoals moeite hebben met plannen, het lastig vinden om goed om te gaan met stress en vermoeidheid, moeizame communicatie met je collega’s en/of leidinggevende, etc. En kun je daarbij wel wat hulp gebruiken?
Maak dan een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. In deze ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Het gesprek kan in mijn praktijk in Best gehouden worden of online.
Vraag jouw sessie hier aan.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 23 maart 2023
Een tijd geleden sprak ik Claudia in mijn praktijk. Ze vertelde me dat ze altijd zo’n last heeft van een vol hoofd. En dat ze echt niet weet hoe ze haar hoofd weer leeg, of in elk geval rustig, kan krijgen. Ze heeft echt al van alles geprobeerd, maar het lukt maar niet om haar hoofd weer een beetje rustig te krijgen. Een vol hoofd bij autisme, helaas komt het vaak voor.
Het volle hoofd van Claudia ontstaat door alle dingen waar ze aan moet denken, wat ze allemaal moet doen en alle prikkels die ondertussen steeds haar hoofd weer binnen komen. Herken jij dat ook bij jezelf?
Helaas is het niet alleen Claudia die last heeft van een vol hoofd. Heel veel mensen met (kenmerken van) autisme die ik spreek, geven aan dat ze een vol hoofd hebben. Dat ze de rust maar niet kunnen vinden om orde en overzicht in hun hoofd te krijgen. En vaak weten ze ook niet waar te beginnen.
Vorig jaar heb ik de opleiding Brainblocks gevolgd. Wat een mooie tool om met bijvoorbeeld zo’n vol hoofd aan de slag te gaan. Bij Brainblocks werk je met een plaat van een hoofd of een lichaam, waarbij je met gekleurde blokjes de situatie in je hoofd uitbeeldt.
Door het volle hoofd in een beeld uit te drukken, wordt het inzichtelijk. En wanneer iets inzichtelijk is, dan kun je er ook iets mee doen. En in het geval van een vol hoofd, kun je met dat beeld dus gaan werken aan het leeg maken van het hoofd. Je kunt dan overzicht aanbrengen, waardoor je rust, orde en overzicht creëert.
Ben jij nu ook op zoek naar manieren om je volle hoofd op te ruimen, zodat je rust, orde en overzicht krijgt? Kijk dan eens naar de onderstaande tips en probeer ze uit.
Beantwoord voor jezelf de onderstaande vragen. Doe dit op een moment dat je weer rustig bent, dus niet op het moment van een echt vol hoofd. Dan werkt volgens mij alleen rust. Kijk naar onderstaande vragen op een rustig moment na de situatie die zorgt voor een vol hoofd. Leer er van voor een volgende keer.
Hopelijk krijg ook jij hiermee ook een opgeruimd hoofd.
Succes met het krijgen van rust, orde en overzicht in je hoofd!
Ben jij ook op zoek naar rust, orde en overzicht in je hoofd? En vind je het lastig om dit zelf te doen?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 16 maart 2023
Voordat ik je over boeken over autisme vertel, geef ik je eerst een interessante link naar een podcast over autisme en werk.
Recent heb ik samen met Daniëlle Bax een podcast opgenomen over autisme en werk.
Beluister hier de podcast van Daniëlle en mij over autisme en werk.
Afgelopen weken heb ik mijn boeken weer eens opgeruimd. Alle boeken lekker op hun plek gezet, opnieuw gestructureerd. Ik vind dat altijd fijn om te doen. Vaak kom ik dan boeken tegen die ik al een tijdje niet meer gezien en/of gelezen heb.
Als kind hield ik al van boeken. Daar kon ik echt uren in verdwijnen, weg van de wereld om me heen, helemaal in mijn eigen ding. Elke week ging ik naar de bieb en zocht een aantal nieuwe boeken uit. En de week erna kon ik weer terug, want dan waren ze al weer uit. Herken jij jezelf daar in?
Die liefde voor boeken heb ik nog steeds. Nog steeds ligt er altijd ergens in huis wel een boek op mij te wachten om gelezen te worden. En samen met mijn collega autismecoach Cécile schrijf ik nu zelf een boek. Ook dat is weer een mooi avontuur om te beleven.
Toen ik mijn boeken de afgelopen weken aan het opruimen was, merkte ik iets op. Als je zo naar al die boeken kijken die ik in mijn leven heb verzameld, dan zie je daar zomaar de rode draad van mijn leven. Echt heel grappig om te zien.
Het begint met echte kinderboeken, toen nog Wipneus en Pim en de Augurkenkoning. En natuurlijk Donald Duck, maar dat is niet een echt boek. Ook de boekjes over Penny en haar paarden en Fleur en haar vriendinnen heb ik gelezen. Daarna kwamen natuurlijk de boeken voor school en de voorzichtige jeugdromans.
Ik kwam ook boeken tegen over de natuur en over diverse landen, zoals Australië waar ik helemaal dol op ben. Zo rond mijn 22ste ontdekte ik David Baldacci en dat is nu nog steeds één van mijn favoriete schrijvers, heerlijk. Daarna heb ik veel gelezen over hooggevoeligheid en over energie.
En ongeveer 7-8 jaar geleden ben ik boeken over autisme gaan lezen. En dat doe ik nu nog steeds. En ik lees veel boeken over coachen, daar kan ik over blijven leren.
Hoe ziet jouw reis door je leven aan de hand van boeken er uit? Laat het me weten in een reactie.
Over autisme zijn heel veel boeken geschreven. Sommige boeken pakken je, andere vind je niet zo veel aan. Dat is helemaal OK. Kijk gewoon naar een volgend boek. Een goede manier om dit te doen is lid te worden van de bibliotheek, zodat je de boeken niet meteen hoeft te kopen, maar ze eerst kunt uitproberen.
De volgende boeken over autisme heb ik gelezen en vind ik goed. Maar dat is natuurlijk voor iedereen anders:
Boeken met informatie over autisme*
*Deze lijst is natuurlijk niet compleet
Boeken in roman-vorm over autisme*
*Deze lijst is natuurlijk niet compleet
Graag deel ik ook nog een ander boek dat ik in mijn praktijk vaak gebruik en waarvan ik vind dat iedereen, jong en oud, het eigenlijk eens zou moeten lezen. En dat is het boek ‘Het grote leefboek voor kinderen’ van Theo Legters. In dit boek wordt op een duidelijke manier uitgelegd hoe je positief kunt denken.
Volgens mij is positief denken handig voor heel veel mensen, zowel jong als oud, in deze wereld met veel uitdagingen en prikkels.
Heb jij last van je (kenmerken van) autisme? Zie je ook wel de positieve dingen, maar ervaar je ook problemen? En ben jij ook op zoek naar een manier om goed inzicht te krijgen in jouw autisme en hoe jij op een goede manier met dingen in het leven om kunt gaan?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 9 maart 2023
Recent ontving ik een mail van een vrouw die mij sinds ongeveer een jaar volgt. Ik noem haar voor nu Anke. Anke schrijft dat ze met haar eigen kenmerken van autisme en het autisme van haar dochter van 5 tegen allerlei dingen aanloopt in het leven. Ze vertelt ook over de positieve kanten van autisme.
En soms ervaart ze het leven als lastig, iets wat jij zelf ook zult herkennen verwacht ik. Zowel op haar werk als in haar privéleven loopt ze tegen dingen aan. Anke vertelt dat ze last heeft of heeft gehad van burn-out en depressie. Maar ook heeft ze regelmatig een vol hoofd, slaapproblemen, last van drukte en bijvoorbeeld moeite met het goed doorkomen van de feestdagen.
Anke herkent echter ook de positieve kanten van autisme. En gelukkig zijn die er ook. Soms zijn ze lastig te herkennen, omdat je tegen zoveel problemen aanloopt. Maar als je goed kijkt, kun je ze zien. En als je ze eenmaal ziet, dan kun je er ook van genieten.
Ze vroeg me daarom of ik ook over de positieve kanten van autisme schrijf. Nu heb ik het gevoel dat ik dat regelmatig wel doe in mijn berichten, maar ik wil er nu even echt de focus op leggen.
En houd daarbij wel in je achterhoofd dat iedereen anders is, dus wat de één als positief ervaart, hoeft voor de ander zo niet te voelen. Ik kan natuurlijk ook niet alle positieve kanten van elke persoon met (kenmerken van) autisme benoemen. En niet elke eigenschap geldt voor iedereen met autisme.
Ik benoem een aantal positieve kanten van autisme, die ik in mijn praktijk en in mijn privéleven tegen kom. Dit artikel is natuurlijk niet volledig, het beschrijft alleen mijn visie. In het boek ‘Abnormaal goed’ van Peter Ampe en Emily Rammant lees je ook over de positieve kanten van onder andere autisme en ADHD.
Ik merk dat veel mensen met (kenmerken van) autisme eerlijk zijn. Ze zeggen vaak wat ze vinden. En dan kunnen anderen wel vinden dat het niet goed gebracht wordt, maar wat mij betreft is eerlijk zijn altijd nog beter dan er omheen draaien en de waarheid verbloemen.
Als jij het idee hebt dat mensen met (kenmerken van) autisme niet eerlijk zijn, kijk dan ook eens naar wat er gevraagd wordt.
Ik sprak een paar weken geleden een meisje van 12. Ze vertelde dat ze vaak de schuld krijgt van het opeten van ‘alle koekjes’. Ze ontkent dit en dan wordt er gezegd dat ze liegt. Maar, zegt ze, er waren al koekjes uit het pak en ik heb er nog 2 in laten zitten. Dat ze de 13 andere koekjes wel op heeft ontkent ze niet, maar ze ontkent wel dat ze ‘alle koekjes’ op heeft, want dat is niet waar.
Veel mensen met (kenmerken van) autisme willen het graag goed doen. En dan kan het gaan over hun werk, en ook over de dingen in hun privéleven. Ze zijn vaak op zoek naar een manier om er bij te horen, om het goed te doen, om te doen wat van hen verwacht wordt.
Maar ja, hoe weet je nu precies wat goed is, als er een onduidelijke taakverdeling is? Of als die ander jou gemengde signalen geeft, hij zegt dat het goed is, maar je merkt aan alles dat er ergens iets niet klopt.
Wat kan helpen is extra informatie vragen. En gaat het over terugkerende zaken, noteer dan die extra informatie, in een apart schrift of boekje. Indien het ook voor de volgende keer weer geldt, hoef je het niet nog een keer te vragen.
Vroeger dachten ze dat mensen met autisme geen gevoel hadden. Nou, in mijn praktijk en thuissituatie ervaar ik dat zeker anders.
Mensen met (kenmerken van) autisme hebben vaak juist heel veel gevoel. Ze zijn super gevoelig voor sfeer, voelen aan wanneer de ander gemengde signalen geeft (zoals ik hierboven beschrijf) en voelen natuurlijk heel veel van de wereld om hen heen. Daar zit ook een stukje van het probleem, ze voelen zo veel, dat het lastig is om daar goed wijs uit te worden.
Mensen met (kenmerken van) autisme voelen niet altijd de aansluiting bij de rest van de wereld. Terwijl ze voor hun gevoel hetzelfde doen als anderen, horen ze er toch net niet bij, of doen ze toch net het verkeerde. Dat helpt natuurlijk niet om op jezelf en je gevoel te leren vertrouwen. Terwijl ze het zo goed aanvoelen vaak, dat er iets niet klopt, of dat iemand niet eerlijk is.
Dit zijn natuurlijk maar een paar onderwerpen van de positieve kanten van autisme. Ik kan er nog veel meer noemen die ik zie bij mensen in mijn praktijk en in mijn privéleven, zoals:
Heb jij, net als Anke die mij mailde (zie bovenaan), ook last van je (kenmerken van) autisme? Zie je ook wel de positieve dingen, maar ervaar je ook problemen? En ben jij ook op zoek naar een manier om goed inzicht te krijgen in jouw autisme?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 2 maart 2023
Ben jij daar ook zo’n ster in? Vorige week had ik het weer eens een keertje. Ik heb het niet vaak, maar als ik het heb, kom ik er ook bijna niet vanaf. Waar ik het over heb? Over blijven piekeren.
En dan vooral als je in je bed ligt, eigenlijk al net iets te laat en je echt wilt gaan slapen, anders ben je morgen al moe wanneer je opstaat.
Dan begin je te denken en te piekeren. Over van alles en nog wat. En kun je bijna niet meer stoppen met denken. Daardoor kun je niet slapen. En als je overdag van die denkperiodes hebt, dan kun je bijna niets anders meer doen. Dan blijf je hangen in je gedachtes en ga je steeds verder van het pad af waarop je bezig was.
Herken jij dat ook bij jezelf? Dat je begint te denken en piekeren over iets en dat je dan bijna niet meer kunt stoppen?
Ik hoor regelmatig van mensen met (kenmerken van) autisme dat zij dit wel herkennen. Dat maar blijven denken. Steeds maar een plan A en B bedenken. En dan voor plan A ook weer een plan A en B voor de vervolgstap. En zo ook voor plan B. En sommigen gaan zelfs voor plan A – A weer de vervolgstap bedenken.
Op die manier kun je blijven hangen in wat je steeds bedenkt. Dat kost bergen met energie en meestal brengt het je niet heel veel verder. De dingen die je wilt doen die blijven liggen.
Denken kan ook steeds in kringetjes zijn, die steeds negatiever worden. Waardoor je zelf gaat geloven dat het echt nooit meer goed kan komen. Terwijl als je er even van een afstandje naar kijkt, dan zal je zien dat er best wel een positieve oplossing is.
Probeer de volgende tips uit, om uit het denken en piekeren te komen:
Herken jij jezelf in bovenstaande of andere kenmerken van autisme? En wil je er meer over leren, om je werk goed te kunnen doen zonder dat het jou al je energie kost, om jezelf goed te leren kennen en te leven op een manier die bij jou past?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 23 februari 2023
Vaak lees en schrijf ik over autisme. Over hoe ik het in mijn praktijk als autismecoach ervaar en over waar we binnen ons gezin tegenaan lopen. En natuurlijk wat andere mensen schrijven over autisme in blogs en boeken. Het gaat daarin vaak over mensen met een autisme diagnose en ook over mensen met een vermoeden van autisme.
Maar wat is autisme nu precies? Wat zijn de kenmerken van autisme? Misschien heb je een vermoeden van autisme, bij jezelf of iemand in je omgeving. Omdat je jezelf of de persoon in je omgeving wellicht herkent in sommige kenmerken. En in andere misschien wel helemaal niet. En dat is OK. Jij bent jij.
Laat ik voorop stellen dat natuurlijk iedereen anders is. Je kunt niet zeggen dat iedereen wel een beetje autisme heeft. Net zo goed als dat je ook niet kunt zeggen dat iedereen het fijn vindt om te wandelen of iedereen houdt van appeltaart.
Maar er zijn natuurlijk wel een aantal kenmerken die vaak bij autisme horen.
Ik zet hieronder die kenmerken op een rijtje.
Kenmerken van autisme worden in 7 gebieden verdeeld. Wanneer we over deze 7 gebieden praten, benoemen we vaak de dingen die anders gaan bij mensen met autisme/autisten. We gaan er daarbij vanuit dat er problemen of uitdagingen worden ervaren op een aantal van deze 7 gebieden.
De 7 gebieden waarover vaak gesproken wordt als je het hebt over autisme zijn:
– Wederkerigheid, inleven in een ander en hen aanvoelen
– Non-verbale communicatie, alle communicatie die zonder woorden plaatsvindt
– Ontwikkelen, handhaven en begrijpen van sociale relaties
– Voorspelbaarheid, gedragsroutines en rituelen
– Stereotiep gedrag
– Beperkte interesses
– Sensorische over- en ondergevoeligheid
Nu vind ik, wanneer ik naar die hierboven genoemde 7 gebieden kijk, dat het een hele mond vol is en eigenlijk nog niet echt duidelijk uitlegt waar je in de praktijk nu last van kunt hebben.
En begrijp me niet verkeerd, ik ben zeker van mening dat je de genoemde 7 gebieden dient te benoemen op de manier dat het gedaan is, om goed onderzoek uit te kunnen voeren en een eventuele diagnose te kunnen stellen.
Maar voor je dagelijkse praktijk denk ik dat je meer aan de volgende opsomming hebt. Hieronder noem ik een aantal dingen waar je tegenaan kunt lopen wanneer je jezelf herkent in (kenmerken van) autisme.
Wat natuurlijk niet wil zeggen dat bij jou alles precies zo werkt zoals ik hier benoem. Iedere persoon is anders, werkt anders, woont anders en loopt dus ook tegen andere dingen aan.
Onderstaande problemen/uitdagingen/dingen die anders gaan kom ik vaak tegen bij mensen die zichzelf herkennen in (kenmerken van) autisme:
– Vermoeidheid, een alles overheersende vermoeidheid. Die soms even wat minder kan zijn, maar die vaak als een soort van donkere wolk boven het leven hangt. Waardoor op het oog simpele dingen soms onverwacht ingewikkeld kunnen worden om te doen.
– Moeite hebben met het bewaren van overzicht. Welke taken dien ik eerst te doen op mijn werk en hoe lang duurt dat dan? Hoe kan ik alles wat er op het werk, voor mijn gezin, in mijn familie moet gebeuren, op een goede manier doen, zonder dat ik veel te veel hooi op mijn vork neem? Afspraken vergeten, omdat een grote chaos is in je hoofd.
– Grenzen aangeven kan heel lastig zijn. Dit geldt eigenlijk voor de meeste mensen die ik ken, met en zonder (kenmerken van) autisme. Waarbij ik zie dat mensen met (kenmerken van) autisme zich nog vaker proberen aan te passen aan ‘wat hoort’. Zodat ze er ook bij horen. Omdat ze toch vaak ergens een gevoel hebben van niet goed genoeg zijn en er niet echt bij te horen. En op die manier steeds over hun eigen grenzen heen gaan.
– Sociale interactie met anderen. Dat kan ook echt een uitdaging zijn. Want hoe weet je nu hoe die ander gaat reageren, wat kun je zeggen in welke situatie, of wanneer praat je teveel over een onderwerp waar je zelf veel van weet. Soms lijkt het dat je ook nooit iets goed kunt doen, je wordt altijd verkeerd begrepen. Dus misschien moet ik maar niets meer zeggen…
De informatie hierboven is natuurlijk niet compleet, ieder mens en iedere situatie is anders. Ik wil een beetje duidelijkheid geven over waar jij tegenaan kunt lopen op het moment dat je jezelf herkent in (kenmerken van) autisme.
En weet je ook dat je heel veel kunt doen om goed te leren omgaan met jouw (kenmerken van) autisme? Dat je de volgende dingen kunt leren, zodat je met jouw autisme om kunt gaan om een manier die bij jou past:
– Goed leren omgaan met de energie die jij beschikbaar hebt. Door de voor jou juiste dingen te doen. Door manieren te vinden waarop je er extra energie bij krijgt gedurende de dag. Zodat je niet aan het einde van de dag op de bank neerploft, omdat je helemaal op bent.
– Leren om de rust te bewaren, voor jezelf, op je werk en binnen je gezin. Op een manier die bij jullie past. En leren los te laten van ‘hoe het hoort’ en te bewegen naar ‘hoe werkt het voor mij/ons’.
– Grenzen aangeven kun je leren. Het is daarbij belangrijk dat je je grenzen aangeeft over de dingen die jij belangrijk vindt en op een manier die bij jou past. Je kunt dat oefenen in hele kleine stapjes. Door je grenzen aan te geven op een goede manier, kom je zeker over en gaan mensen naar je luisteren.
– Ook sociale interactie met anderen kun je ontwikkelen. Je kunt gaan oefenen met het omgaan met je collega’s, praten over ditjes en datjes op een verjaardag, vaardigheden aanleren waarop dit makkelijker wordt.
Heb jij een vermoeden van autisme en/of herken jij jezelf in bovenstaande? Of herken je andere kenmerken van autisme? En wil je er meer over leren, om je werk goed te kunnen doen zonder dat het jou al je energie kost, om jezelf goed te leren kennen en te leven op een manier die bij jou past?
Maak dan nu een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 16 februari 2023
Voor heel veel mensen is voelen en weten wat ze zelf nodig hebben heel lastig. En als ze het dan weten, dan is het nog steeds lastig om ook steeds de juiste keuzes voor zichzelf te maken. Omdat ze het gevoel hebben dat er zo veel moet. Maar hoe stel je goede grenzen?
Voor mensen met (kenmerken van) autisme, is dit alles nog veel moeilijker. Het omgaan met alle prikkels op een dag, het proberen te houden van controle en overzicht en bijvoorbeeld een goede medewerker zijn, kost heel veel energie.
Na al je besprekingen, telefoontjes en nieuwe projecten op het werk, kom je moe thuis na een werkdag. En dan wil je partner, kind of vriendin nog iets leuks met je gaan doen of een belangrijk onderwerp met je bespreken.
En jij wilt dit natuurlijk ook, maar soms heb je gewoonweg geen energie om na de dag nog allerlei dingen te ondernemen en wil je eigenlijk alleen maar rust. En als je dan eindelijk in bed ligt, kun je misschien juist wel weer niet slapen, omdat je alles van die dag nog eens aan het overdenken bent.
Het is nodig om grenzen te stellen als je:
Om vermoeidheid en stress zo veel mogelijk te voorkomen, is het nodig dat je je eigen grenzen kent en dat je ze ook kunt stellen. Met andere woorden, dat je weet waar je gevoelig voor bent en wat voor situaties voor vermoeidheid of stress bij jou kunnen zorgen.
En wat je dan kunt doen om die vermoeidheid en/of stress te voorkomen of te verminderen.
Belangrijk is om te weten wat bij jou signalen zijn die aangeven dat het te veel is, dat je grens bereikt is. Denk hierbij aan hoofdpijn, pijn en nek of schouders, sneller ademen, warm hoofd. Misschien merk jij iets anders bij jezelf op als je moe bent of stress hebt.
Het is belangrijk deze signalen te herkennen. Als je de signalen herkent, merk je dat je stress hebt en kun je kijken wat je kunt doen om de stress te verminderen. Zodat het niet nog erger wordt.
Aaron vindt het bijvoorbeeld erg lastig om op tijd te merken dat hij stress heeft. Als we het er samen over hebben, kan hij goed benoemen wat hij voelt en waardoor de stress veroorzaakt wordt. Hij komt redelijk snel tot de conclusie dat dit komt doordat hij sinds kort op een andere werkplek zit.
Als we daarna bespreken dat hij kan overleggen met zijn leidinggevende of hij op een andere plek kan zitten, omdat hij op deze plek veel prikkels ervaart, vindt hij dit lastig. Hij wil het niet bespreken met zijn leidinggevende, want zijn collega’s zijn juist zo blij met hun nieuwe plekken. Hij wil hen niet vragen te ruilen van werkplek.
Hieronder vind je uitleg over goede manieren om ‘nee’ te zeggen. Probeer in verschillende situaties uit welke manier goed bij jou past en welke je in die situatie toe kunt passen.
Vaak wordt je overvallen door een vraag en ben je geneigd om snel ‘ja’ te zeggen. Door in plaats van ‘ja’ te zeggen kun je melden dat je er later op terug komt. Je geeft jezelf daarmee ruimte en tijd om over het verzoek na te denken.
Op die manier lukt het vaak makkelijk om het antwoord te geven dat je echt wilt geven in plaats maar aan de verwachting van de ander te voldoen.
Voorbeeld : Je leidinggevende vraagt of je vanavond kunt overwerken. Wanneer je dan reageert met ‘ik kom er later op terug’, kun je nog even in je agenda kijken of je kunt en wilt overwerken. Je creëert dan bedenktijd.
Als iemand je iets vraagt waar je nu geen zin in hebt, je te moe voor bent, je geen tijd voor hebt, kun je zeggen ‘niet op dit moment’. Je wijst dan niet het verzoek meteen af, maar je geeft aan dat dit geen goed moment is.
Eventueel kun je dan direct een ander moment kiezen waarop het wel kan, of je geeft jezelf nog tijd door ‘ik kom er later op terug’ te gebruiken.
Voorbeeld : Een collega vraagt of je vanavond wat mee gaat drinken. Het is een fijne collega en het is leuk om met haar/hem wat te gaan drinken. Maar je bent ook heel moe en gaat het liefste vroeg naar bed. Je kunt dan zeggen ‘vanavond gaat me niet lukken. Zullen we volgende week doen?’
Door naast de ‘ja’ die je nu gebruikt er ‘en’ aan toe te voegen, kun je voorwaarden aan je ‘ja’ stellen.
Voorbeeld : ‘ja, ik kan er een nieuwe taak bij nemen en dan kijk ik even welke bestaande taak ik aan iemand anders over kan dragen.’
Wanneer je een vraag krijgt en het je lukt om daar ‘nee’ op te antwoorden, dan kan het zijn dat die ander je toch probeert over te halen om een ‘ja’ te zeggen. Wat op zo’n moment goed kan werken, is het blijven herhalen van jouw antwoord waarmee je ‘nee’ zegt.
Voorbeeld :
Vraag : ga je mee naar het bedrijfsuitje?
Jouw antwoord : op vrijdagavond plan ik niets
Vraag : ah, ga toch mee, dat is toch gezellig
Jouw antwoord : op vrijdagavond plan ik niets
Vraag : maar iedereen gaan mee, dan ben je de enige die niet mee gaat
Jouw antwoord : op vrijdagavond plan ik niets
Vraag : kun je dan niet even mee?
Jouw antwoord : op vrijdagavond plan ik niets
Door ‘nee’ te zeggen kom je voor jezelf op en ben je duidelijk. Het heeft niets te maken met of je die ander aardig vind of niet.
Wat veel mensen doen bij het zeggen van ‘nee’, is uitleggen waarom ze ‘nee’ zeggen. En hoe meer uitleg je geeft, hoe ongeloofwaardiger het wordt. Houd het bij je ‘nee’, zeg het op een resolute en vriendelijke toon en leg niet alles uit. Dat is nergens voor nodig.
Lees de bovenstaande manieren om ‘nee’ te zeggen, en dus je grens aan te geven, nog eens goed door. Welke spreekt jou in een bepaalde situatie het meeste aan? Ga die manier eens uitproberen en oefenen.
Als je niet gewend bent om voor jezelf op te komen en ja altijd maar doet wat anderen verwachten, dan is het best lastig om nu ineens voor jezelf op te komen.
Gun jezelf de ruimte en de tijd om te oefenen. Door te oefenen in het ‘nee’ zeggen wordt het steeds makkelijker en kun je het steeds beter toepassen.
Herken jij jezelf dat je grenzen aangeven, en dus ‘nee’ zeggen als je iets niet wilt doen, lastig vindt? En wil je leren hoe je je eigen grenzen ontdekt, want daar begint het mee, met inzicht. Zodat je ze leert goed te benoemen, waardoor je je niet steeds weer aanpast aan anderen?
Gun jezelf dan een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt in je werk en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 9 februari 2023
“En toen stond ik ineens te huilen op de gang, het werd me even te veel.”
Dat was wat Wendy mij laatst vertelde over haar werkdag eerder die week.
Wendy herkent zichzelf in kenmerken van autisme en ze werkt onder haar niveau, misschien wel herkenbaar voor je. Eigenlijk vindt ze dat niet prettig, ze heeft een universitaire studie gedaan, dus ze zou meer moeten kunnen. En aan de andere kant merkt ze dat dit werk soms teveel voor haar is.
De werkdag begon redelijk OK. Alle bureaus in het kantoor waar ze zit, waren die dag bezet, maar dat was goed te doen. Ze heeft fijne collega’s, dat gaat goed.
Een paar van haar naaste collega’s op kantoor hebben veel ervaring in de functie waarin ze zitten. Daardoor krijgen zij veel vragen van andere collega’s, waarbij die collega’s binnen komen lopen. Op zich natuurlijk prima.
Maar waar Wendy last van heeft is dat steeds de deur open en dicht gaat wanneer er nieuwe mensen iets komen vragen. Sommigen gaan er dan ook eens lekker uitgebreid voor zitten en beginnen te praten. Soms gaat het meteen over de vraag die ze willen stellen, anderen starten met een praatje over ‘koetjes en kalfjes’.
Je kunt je voorstellen dat al dat bezoek in het kantoor en de opengaande deur steeds, al energie kost voor Wendy.
Even later komt er een goede collega van Wendy binnen en roept ze naar Wendy dat ze de telefoon even bij dient te houden, want de collega gaat met haar team in werkoverleg.
De algemene telefoon aannemen is voor Wendy echt een crime om te moeten doen. Ze is bang dat ze te weinig informatie geeft, te veel vertelt of dat ze de informatie waar iemand naar vraagt niet kan vinden in het systeem. Dit geeft telkens een hoop onrust.
Op deze dag ging het voor haar gevoel echt niet goed, ze kreeg een boze klant aan de telefoon en wist door alle stress van die ochtend het antwoord gewoon niet meer te vinden. Terwijl ze het er normaal zo bij pakt.
Uitgeput en met een vol hoofd liep Wendy naar de gang. En daar kwamen de tranen. Ze is doorgelopen naar het toilet en is daar even blijven zitten om de tranen even te kunnen laten komen. Daarna was er wat spanning weg.
Gelukkig kwam er een lieve collega een tijdje later vragen of ze in de pauze een kopje koffie mee ging drinken verderop in de straat. Dat hielp ook wel om even rust te pakken. Waardoor haar hoofd weer even op orde kon komen.
Wat ik daar als autismecoach mee kan doen? Ik kan Wendy helpen om overzicht voor zichzelf te creëren gedurende zo’n werkdag. Met Wendy heb ik afgesproken dat ze spiekbriefjes gaat maken van de procedure, die spiekbriefjes kan ze gebruiken op een moment dat ze het even niet meer weet.
En ook gaan we aan de slag met een lijstje van de dingen waarvan ze rust in haar hoofd krijgt en waar ze blij van wordt.
Wendy heeft die dingen natuurlijk wel in haar hoofd zitten, maar op stressvolle momenten kan ze die lijstjes in haar hoofd niet makkelijk vinden. Terwijl wanneer ze de lijstjes letterlijk op papier schrijft, in een specifiek schriftje, kan ze het er altijd even bij pakken. Zodat ze wel het goede kan doen of het juiste kan kiezen wat haar op dat moment helpt.
Herken jij jezelf in zulke werkdagen, zoals Wendy die afgelopen week had? Wanneer het allemaal even te veel wordt? En wil je er meer over leren, om je werk goed te kunnen doen zonder dat het jou al je energie kost, om jezelf goed te leren kennen en te leven op een manier die bij jou past?
Doe jezelf een lol en gun jezelf een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. We houden de sessie in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer een half uur en we bespreken waar jij tegenaan loopt in je werk en hoe ik je daarbij kan helpen.
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Wist je trouwens dat werkgevers vaak een potje hebben voor medewerkers dat gebruikt kan worden voor persoonlijke coaching en trajecten zoals Rust en balans op je werk?
Wil jij ook leren om je je tijd en energie zo te verdelen, zodat jij de voor jou juiste dingen kunt doen? Zodat je niet meer steeds doet wat anderen van je willen of verwachten? Maar zodat je de dingen kunt doen die jij belangrijk vindt? Zodat je ook van die vermoeidheid af komt?
Meld je nu hier aan voor jouw gratis ont-stress sessie.
Geplaatst: 2 februari 2023
Neurodiversiteit, een woord dat je steeds vaker hoort en waar steeds meer aandacht voor is. Maar wat is neurodiversiteit eigenlijk en waarom is het belangrijk dat er aandacht voor komt?
Aan de ene kant hebben mensen behoefte aan diversiteit. We willen niet allemaal hetzelfde eten, drinken of dezelfde kleding dragen. Daarom zijn restaurants zo populair waar je allemaal kleine hapjes kunt bestellen, zodat je steeds weer iets anders kunt proberen. En komen er steeds weer nieuwe stijlen en kleuren in de mode.
Ook in de natuur houden we van diversiteit. Verschillende bomen in het bos, diverse bloemen in een weide en zo veel mogelijk soorten vogels of paddenstoelen spotten als we aan het wandelen zijn. We houden er van om de ene keer naar het bos te gaan, dan weer naar een heide en vervolgens naar het strand.
En aan de andere kan willen we als persoon vaak wel ergens bij horen. We dragen wat er op dit moment in de mode is en we kiezen massaal dezelfde vakantiebestemmingen, we doen dus ‘zoals het hoort’.
Als je je op je werk een beetje anders gedraagt dan de rest, bijvoorbeeld altijd alleen gaat wandelen in de pauze, dan ben je die rare, stille of saaie. Je hoort er dan meteen niet meer bij en kunt soms echt buitengesloten worden van de gesprekken in de groep of afdeling.
Het feit dat we er bij willen horen, dat we niet op willen vallen, doet geen goed aan het gebruik maken van de neurodiversiteit onder mensen. Denk dan aan mensen met autisme, ADHD, ADD, HSP, etc. En dit rijtje is zeker niet compleet.
En hoewel je op veel manieren naar diversiteit kunt kijken, heb ik het als autismecoach specifiek over mensen met autisme. Hoewel het een verzamelnaam heeft als (kenmerken van) autisme, is autisme een spectrum en zijn er ontelbare varianten van die kenmerken van autisme.
Op dit moment wordt er nog veel gedacht vanuit de problemen die autisme met zich mee kan brengen. Dat je veel aanpassingen voor mensen met autisme dient te doen en dat je constant rekening met hen dient te houden.
Maar wat gebeurt er nu als je het op een andere manier bekijkt? Als je daadwerkelijk geïnteresseerd bent in wat iemand vindt, hoe iemand denkt en dat een andere kijk op de wereld niet persé iets slechts hoeft te zijn. Dat het juist ook heel positief kan zijn.
Het positieve is namelijk bijvoorbeeld, dat mensen met (kenmerken van) autisme dingen vaak op een andere manier doen dan dat we gewend zijn. En door dingen een keer op een andere manier te doen, ontdekken we nieuwe manieren die nog handiger zijn en beter werken dan hoe we het eerst deden.
Ook worden er door mensen met (kenmerken van) autisme zaken belicht waar nog niemand aan gedacht heeft. Terwijl dat detail cruciaal is voor het slagen van het doel. Dan kun je dus denken ‘oh, daar heb je hem weer’, maar je kunt ook denken ‘hé, wat handig, daar hebben we nog niet aan gedacht’.
En hoe saai zou het zijn als iedereen precies hetzelfde zou zijn…
Daarnaast is het ook een feit dat veel dingen die voor mensen met (kenmerken van) autisme fijn zijn, zoals een rustige werkplek, to-the-point vergaderingen en duidelijke communicatie, voor iedereen goed werken. Ook voor de mensen zonder (kenmerken van) autisme of andere varianten van neurodiversiteit.
Dus sta eens open voor jouw collega die misschien wat anders is dan jij, die anders denkt en andere hobbies heeft. Misschien kun je er nog iets van leren.
En hoe mooi is het dan, dat ik begin te merken dat (een aantal) bedrijven hier steeds meer aandacht aan begint te besteden. Aan een stukje begeleiding en coaching van deze mensen met hun neurodiversiteit en ook aan de positieve kanten van het ‘out of the box’ denken en andere manier van zaken aanpakken.
En er is nog ruimte voor verbetering op heel veel plekken.
Heb jij ook last van je (kenmerken van) autisme op je werk? Ben je op zoek naar manieren waarop je je werk nog beter kunt doen, op een manier die bij jou past? Of loop je tegen specifieke dingen aan, zoals moeite hebben met plannen, het lastig vinden om goed om te gaan met stress en vermoeidheid, moeizame communicatie met je collega’s en/of leidinggevende, etc. En kun je daarbij wel wat hulp gebruiken?
Maak dan een vrijblijvende afspraak voor een gratis ont-stress sessie. In deze ont-stress sessie van ongeveer 30 minuten bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe ik je daarbij kan helpen. Het gesprek kan in mijn praktijk in Best gehouden worden of online.
En woon je in de omgeving van Best, dan bespreken we ook of het groepstraject iets voor jou kan zijn.
Vraag jouw sessie nu hier aan. Ik heb deze maand ruimte voor 5 gesprekken, dus maak nu je afspraak.
Geplaatst: 26 januari 2023
Zowel in mijn praktijk als autismecoach als in mijn privé-omgeving zie ik dat stress en vermoeidheid een enorme impact hebben op mensen met (kenmerken van) autisme.
De stress en vermoeidheid die mensen met ASS ervaren, wordt vaak als enorm overweldigend ervaren. Waardoor mogelijkheden om het anders te doen en er op een goede manier mee om te gaan naar de achtergrond verdwijnen. Het lukt dan gewoon niet meer om uit die vicieuze cirkel te komen. Met alle gevolgen van dien.
En wees eerlijk, vermoeidheid kan ook enorm verlammend werken, waardoor je eigenlijk misschien wel weet dat je iets op een ander manier moet gaan doen. Maar dat je er eenvoudig de energie niet voor hebt om op te staan, laat staan om nieuwe dingen uit te proberen en te leren.
Ik leg in het kort de 7 gebieden waarin het voor mensen met (kenmerken van) autisme vaak anders werkt uit. Deze 7 gebieden worden over het algemeen gebruikt in de onderzoekswereld. Niet iedereen met autisme herkent zichzelf in deze omschrijving van autisme. Ieder mensen is natuurlijk ook anders. En gelukkig ontdekken en leren we dagelijks nieuwe dingen over autisme.
Voor mijn gevoel staan deze 7 gebieden in grote lijnen voor de dingen die bij mensen met (kenmerken van) autisme anders werken dan bij de zogenoemde neuro-typische mensen (mensen zonder autisme).
Waarbij ik het veel te ver vind gaan dat mensen met autisme in deze gebieden alleen maar problemen hebben. Het werkt vaak op een andere manier, mensen met autisme hebben in deze gebieden vaak wat extra input en duidelijkheid nodig. Op andere gebieden zijn mensen met autisme vaak weer beter, sneller en makkelijker dan neuro-typische mensen.
Als ik trouwens mensen met autisme schrijf, bedoel ik ook de mensen met kenmerken van een autisme spectrum stoornis.
De 7 gebieden waarin het voor mensen met autisme vaak anders werkt zijn:
Doordat het brein van mensen met autisme op deze 7 gebieden anders werkt dan het brein van mensen zonder autisme, kan onduidelijkheid ontstaan. En door onduidelijkheid ontstaan stress en vermoeidheid.
De klacht die ik van de meeste mensen met (kenmerken van) autisme hoor, is dat ze zo enorm moe zijn. Ze zijn zo moe, dat ze de week of dag maar amper volhouden. En die vermoeidheid wordt vaak veroorzaakt en in stand gehouden door de stress die ze ervaren.
Vrijwel iedereen heeft in bepaalde fases van zijn of haar leven stress. Denk maar eens aan het hebben van opgroeiende kinderen, een drukke baan, spanningen in je relatie, ruzie in de familie, het starten op een nieuwe school of een nieuwe baan. Soms ontstaat stress ook door angsten of depressiviteit, een laag zelfbeeld. Deze stress is voor mensen met en zonder autisme aanwezig.
Stress is een vorm van spanning die in het lichaam van mensen optreedt als reactie op externe prikkels. Het is een verstoring van het evenwicht tussen draagkracht (wat je aan kunt) en draaglast (wat je te verduren krijgt).
Meestal geven omstandigheden je tijdelijk, een paar dagen of weken, stress. En daarna zakt het weer af.
Veel stress is niet gezond, je voelt je moe, het vermindert je weerstand, je kunt niet veel hebben van anderen en bent snel geïrriteerd. En als de stress dan maar door blijft gaan, word je nog vermoeider, je wordt gefrustreerd en alles wordt erger en erger.
Stress geeft onrust en je raakt uit balans. En het is super vermoeiend!
Het is voor iedereen anders wanneer je stress of vermoeidheid ervaart, of je nu wel of geen autisme hebt. Daarom is het heel goed om te kijken hoe het voor jou werkt, wat voor jou belangrijk is. Je kunt je hierin niet altijd goed vergelijken met een ander en dat hoeft ook niet.
Het effect van veel stress en vermoeidheid is dat je niet meer goed kunt nadenken. Iets wat je normaal heel makkelijk kunt doen of kunt besluiten, wordt ineens moeilijk om te doen of heel lastig om een besluit over te nemen. En alles wat lastig wordt om te doen kost energie, en daardoor wordt het allemaal nog lastiger en ervaar je nog meer stress. Als je niet uitkijkt kom je dus in een patroon terecht waar je niet meer makkelijk zelf uitkomt.
Sommige mensen wordt ook letterlijk ziek van het hebben van te veel stress en moe zijn. Hun lichaam geeft dan op. Ook kun je allerlei vage klachten krijgen van stress, zoals hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, pijntjes die je al lang niet meer gehad hebt kunnen weer terug komen, etc. etc.
Stress heeft niet alleen invloed op jezelf, maar ook op de mensen om je heen. Je vindt het misschien lastig om ook nog contact met anderen te houden als je al veel druk ervaart. Of je reageert mopperig als iemand iets vraagt en die ander denkt ‘laat maar even zitten’.
Op die manier kan stress allerlei gebieden van je leven beïnvloeden en kan het makkelijk van een beetje stress naar heel veel stress en uiteindelijke tot stilstand komen, oftewel burnout, veranderen.
Maar liefst 81% van de mensen met autisme zegt dat stress en vermoeidheid een groot of zelfs heel groot negatief effect heeft op onder andere hun zelfvertrouwen en hun zelfbeeld.
En 74% geeft aan dat stress effect heeft op hun slaap.
63% van de ondervraagde mensen geeft aan dat wat ze op dit moment doen tegen stress geen of onvoldoende effect heeft.
In het onderzoek geven mensen die werken het volgende aan:
54% zegt dat ze gericht zijn op details, waardoor ze het overzicht verliezen
47% zegt dat ze moeilijk met werkdruk om kunnen gaan
45% zegt dat ze moeite hebben met de sociale omgang met collega’s
Bron : onderzoek Autismecoach
Als je zelf autisme hebt, heb je zeer waarschijnlijk meer last van stress dan mensen zonder autisme. Mensen met autisme zijn gevoelig voor stress, hun evenwicht is eerder verstoord en ze hebben lang de tijd nodig om weer te herstellen van de stress die ze gehad hebben.
Dit komt bijvoorbeeld door het anders binnen komen van prikkels in de hersenen, het moeite met begrijpen van andere mensen en situaties en het om gaan met veranderingen en onvoorspelbaarheden. Je bent hierdoor steeds in een verhoogde staat van alertheid en dat kost heel veel energie.
Als je de stress die je ervaart en voelt negeert en er niets mee doet, of niets mee kunt doen, wordt de stress alleen maar erger. Dan hoeft er nog maar iets kleins te gebeuren en boem, het ploft.
Veel mensen hebben het door de week erg druk, met werk of school. Ze nemen zich dan voor om in het weekend uit te rusten. Of ze zeggen ‘straks heb ik vakantie en dan rust ik wel uit, dan tank ik wel weer bij’. En wat merken ze dan wanneer het eindelijk weekend of vakantie is.
Dan merken ze dat ze zo moe en uitgeblust zijn, dat ze nergens zin in hebben. Dat ze lamlendig op de bank hangen en voor de dingen die ze wilden doen, iets leuks met het gezin of vrienden, eindelijk dat ene klusje af krijgen, daar hebben ze dan totaal geen energie voor. Waardoor ze zich nog slechter gaan voelen, want nu is er niets van de leuke of noodzakelijk dingen gedaan en hebben ze er ook nog een schuldgevoel bij gekregen.
Hoe merk je nu zelf dat de stress begint op te lopen en dat je actie dient te nemen?
Het is heel belangrijk om gedurende de werkweek je stress-level laag te houden en goed voor je eigen energie te zorgen. Zodat je zo weinig mogelijk last van die vermoeidheid hebt. Inzicht hebben in je eigen stress, hoe het voor jou werkt, helpt om er goed mee om te gaan en om het te kunnen voorkomen of zo klein mogelijk laten zijn.
De 5 stappen die voor rust en balans op je werk gaan zorgen zijn de volgende:
Per stap leg ik wat de stap inhoudt en waarom deze stap belangrijk is.
Als die enorme vermoeidheid die je steeds voelt, je telkens maar over komt, kom je niet makkelijk uit die vicieuze cirkel. Je blijft dan achter de feiten aanlopen en je vindt dan niet makkelijk een uitweg naar rust en balans.
Je neemt je elke keer voor om nu echt je rust te pakken. Maar doordat je te moe bent of doordat er toch steeds weer iets anders tussendoor komt, lukt dit niet goed. Waardoor je vermoeidheid en gevoel van te kort schieten steeds maar erger wordt.
Een goede eerste stap om dan te zetten is het bestuderen van je (werk)week. Zonder een duidelijk inzicht in je huidige situatie, kun je deze situatie namelijk niet verbeteren. Je hebt dan geen idee waar de knelpunten zich bevinden.
Door goed naar je (werk)week te kijken, krijg je inzicht in wat bijvoorbeeld de dagen zijn waarop je het heel druk hebt. En wat zijn de dagen waarop het lekker gaat.
Wat is het verschil tussen die dagen? Wat maakt dat het op de ene dag goed gaat en op een andere dag echt helemaal niet? En is die moeilijke dag elke week een moeilijke dag of hangt het ergens anders vanaf, bijvoorbeeld van hoe je slaapt of hoe je in je vel zit?
Kun je iets aan die dag aanpassen of kun je de taken in de week herverdelen, waardoor het beter past?
Het is belangrijk om naar je (werk)week te kijken, omdat je hierdoor inzicht krijgt. Inzicht in de situatie zoals deze nu is. En daarmee kun je ook zien wat er anders mag of kan. Wat bijvoorbeeld de moeilijkste dagen zijn en waarom deze dagen moeilijk zijn. En van daaruit kun je de juiste acties gaan nemen.
Een overvolle (werk)dag, zorgt er waarschijnlijk voor dat je de dag ervoor al stress hebt over de dag die gaat komen. En de dag na deze overvolle dag heb je de hele dag nodig om weer bij te komen.
Op die manier kost een overvolle (werk)dag je dus eigenlijk bijna drie dagen. Dan is het dus belangrijk om de dag voor en na een overvolle dag je agenda leeg te houden. Of te zorgen dat er wat taken van de overvolle dag naar een andere dag gaan, zodat de verdeling goed is.
Als je geen inzicht hebt in je (werk)week dan word je voor je gevoel geleefd. Dan loop je steeds maar achter de feiten aan en ga je steeds harder lopen. Hierdoor krijg je niet de tijd die je nodig hebt om weer tot rust te komen. Je gaat hiermee over je grenzen heen en je vermoeidheid wordt steeds erger. Je begrijpt dat je zo niet langer door kunt gaan.
Wat kun je dan wel doen? De volgende dingen kun je uitproberen om een start te maken richting een goed verdeelde (werk)week:
– Bepaal wat voor jou de drukste dag is in de week en kun je iets van die dag op een andere dag doen of door iemand anders laten doen?
– Zorg voor voldoende beweging en/of rust op een dag. Heb je een zittend beroep, sta dan regelmatig op en loop even een stukje. Maak een ommetje in je pauze. Ben je veel in beweging tijdens je werk, neem dan voldoende pauze door te gaan zitten.
– Horen alle taken die op jouw to-do lijst staan bij jou, of kunnen anderen een deel overnemen?
– Wat heb jij nodig om door die drukke dag heen te komen? Kun je bijvoorbeeld de dag van tevoren al iets koken voor die dag?
In stap 2 ga je aan de slag met hoe het bij jou werkt. Wat heb jij nodig? Wat kun jij doen op momenten van stress en wat zijn bij jou tekenen dat de stress aan het oplopen is?
Het is heel belangrijk om te weten hoe stress bij jou voelt. Op het moment dat je het namelijk aan voelt komen, kun je nog actie ondernemen. Terwijl als je wacht tot je enorm overprikkeld bent, dan kun je meestal niets meer behalve dichtklappen of juist ontploffen.
De periode voor het dichtklappen of ontploffen is het moment dat je actie kunt nemen, de voor jou juiste dingen kunt doen.
Maar hoe weet je nu hoe dat voor jou werkt, als je vaak ineens overvallen wordt door zo’n overprikkeling, waarbij je helemaal niets meer kunt of juist helemaal uit je dak gaat van boosheid? Die je echt niet aan voelt komen.
En dat anderen dan alleen maar extra vragen blijven stellen of verwijten naar je hoofd blijven gooien. Precies dat wat jij op zo’n moment niet kunt gebruiken.
Misschien voel je je daarna ook wel extra vervelend, omdat je merkt dat anderen je niet begrijpen en er niets mee kunnen.
Als je niets doet met het krijgen van inzicht in hoe het bij jou werkt, dan blijft stress en overprikkeling je overkomen en kun je het zelf niet op tijd stoppen. En dan blijf je dus in situaties komen, waarop je zelf geen invloed meer hebt. Omdat het al te ver is gegaan.
En die overprikkeling die steeds terug blijft komen, die zorgt er ook nog eens voor dat je vermoeidheid erg wordt en dat je op een bepaald moment helemaal niet meer weet waar je moet beginnen.
Terwijl je daar, als je er op de juiste manier mee aan de slag gaat, heel veel mee kunt doen. Door te leren hoe het bij jou werkt en door overprikkeling op tijd aan te voelen komen.
Wat kun je doen om die overprikkeling aan te voelen komen? Waar kun je op letten?
De volgende dingen geven je inzicht in jezelf en daarmee zie je je overprikkeling goed aankomen.
– Bepaal hoe jouw opkomende overprikkeling voelt. Waar krijg je last van? Wat gebeurt er met je op het moment dat je overprikkeld begint te raken? Hoe voelt het wanneer de stress aan het oplopen is?
– Door welke situaties wordt jouw overprikkeling en stress hoog? Hoe ziet zo’n situatie er uit? Wat gebeurt er?
– Van welke prikkels heb jij last? Heeft dat met horen, voelen, zien, ruiken, denken te maken.
– Wat heb je nodig na een moment van overprikkeling? En wat wil je juist niet? Kun je dit tegen de mensen in je omgeving vertellen, zodat ze hier rekening mee kunnen houden?
In deze stap is het heel belangrijk om goed duidelijk te krijgen wat jij nodig hebt in welke situatie. En ook wat je niet nodig hebt is heel belangrijk om te weten.
Op het moment dat je voor jezelf duidelijk hebt wat voor jou werkt, kun je hier zelf heel goed rekening mee houden. En als je dit dan ook nog aan de mensen in je omgeving kunt vertellen of laten zien, dan kunnen zij ook goed rekening met je houden.
Je kunt hiervoor een uitgebreid autismeprofiel maken, waarin precies staat wat je op welk moment nodig hebt. En wat je juist niet wilt. Op die manier kun je zelf met jouw autismeprofiel checken hoe de stress en overprikkeling er op een bepaald moment voor staat.
In een autismeprofiel maak je onderscheid in de fases groen (je zit lekker in je vel), oranje (de overprikkeling begint al op te lopen, je wordt al wat geïrriteerd) en rood (in deze fase probeer je in het begin nog alles ‘recht’ te houden, maar al snel verlies je de controle en knak je, oftewel je raakt totaal overprikkeld).
Vaak is het op het moment dat je stress hebt en overprikkeld begint te raken, heel lastig om op dat moment nog te weten wat je nu het beste kunt doen of laten. En door het in het autismeprofiel overzichtelijk te hebben, hoef je daar alleen maar op te kijken. Er staan suggesties op over wat je kunt doen.
Daarnaast kan dit profiel ook door anderen in je naaste omgeving gebruikt worden. Ook zij kunnen op momenten dat ze zien dat je veel stress hebt, op het autismeprofiel kijken wat je nu fijn vindt om te doen.
Als je geen autismeprofiel voor jezelf hebt, moet je elke keer zelf heel goed in de gaten houden of je stress oploopt. En dan ook nog op dat moment, waarop je al stress hebt, bepalen wat je kunt gaan doen om de stress naar beneden te krijgen.
Dat is vaak heel lastig en heel moeilijk om te doen. Vandaar dat het heel belangrijk is om van jezelf te weten wat voor jou werkt op momenten van stress en overprikkeling.
Wat is er belangrijk in een autismeprofiel:
– Hoe zien de fases groen, oranje, rood er uit?
– Wat gebeurt er na fase rood, dus wanneer je zojuist enorm overprikkeld was, wat is er in de fase daarna nodig?
– Hoe kun je deze fases aan anderen in je directe omgeving duidelijk maken?
Grenzen stellen, het is voor iedereen nodig en het is ook voor veel mensen heel moeilijk om te doen. Om lekker in je vel te zitten is het heel belangrijk om te weten wat bij je past, wat je nodig hebt en ook wat je niet nodig hebt.
En hier dan ook op een goede manier met anderen over kunnen praten. Op het moment dat jij je eigen grenzen kent en herkent, kun je ze met anderen bespreken en er op die manier voor zorgen dat anderen niet steeds over jouw grenzen heen gaan.
Maar ook voor onszelf is het heel belangrijk om onze grenzen te kennen. Zodat we goed voor onze energie kunnen zorgen en hiermee vermoeidheid, stress en andere klachten voorkomen kunnen worden.
Wat zijn voorbeelden van manieren waarop er over je grenzen heen gegaan wordt en wat stress op kan leveren:
– Als je onder druk gezet wordt om een antwoord te geven
– Als je geen tijd krijgt om een keuze te maken
– Als je in een staat van overprikkeling toch iets moet gaan doen
– Als jou gevraagd wordt rekening te houden met anderen
– Als je last hebt van bijvoorbeeld geluiden, zoals radio’s, gepraat of machines
Wanneer je geleerd hebt om op de goede manier jouw grenzen aan te geven, kun je dus:
– het heft in eigen hand nemen, dus je leven leiden op de manier waarop jij dat wilt en niet hoe anderen het willen
– ruimte en tijd creëren voor datgene wat jij belangrijk vindt en nodig hebt om gelukkig te zijn
– toekomen aan je eigen behoeften en de gevoelens van frustratie verdwijnen
– gelijkwaardigheid creëren in de relatie met anderen en daarmee krijg je zelfrespect
– duidelijkheid aan de ander bieden. Een nee is dan ook een nee en daarmee is een ja ook een ja
Hoe geef je op een goede manier je grenzen aan:
– Bepaal op een moment dat je lekker in je vel zit welk deel van je leven niet loopt zoals je zou willen. Hoe kun je daarin zorgen dat je op dit stukje je grens aan kunt geven.
– Zorg dat het om te beginnen over een grens gaat op een klein, eenvoudig onderwerp.
– Oefen met het aangeven van grenzen met een familielid, vriend of vriendin die je goed kent. Zodat je even uit kunt testen hoe je je grens goed aan kunt geven en wat die ander dat bijvoorbeeld terug kan zeggen.
– Geef je grens aan op een rustige manier en wacht op de reactie. Kijk hoe je het beste kunt reageren op de reactie.
– Blijf oefenen, grenzen stellen is moeilijk om te doen voor bijna iedereen. Met oefenen zorg je dat het je steeds beter lukt.
Stap 5 gaat eigenlijk voor over hoe kun je nu blijven doen wat je geleerd hebt? Natuurlijk kun je van alles leren over dingen die goed voor je zijn. En zolang je daar actief mee aan de slag bent, lukt dat vaak ook allemaal wel.
En na verloop van tijd gaat het steeds beter om goed voor jezelf te zorgen, om te weten wat je nodig hebt en om bijvoorbeeld je grenzen aan te geven. En het gaat zo goed, dat je er eigenlijk niet meer over na hoeft te denken. Denk je.
Wat je vaak ziet is dat na een tijdje je net niet meer alles doet waarvan je weet dat goed voor je is. Ach, die ene keer dat schema maken voor de komende week kan ik best wel overslaan. Dan doe ik het gewoon volgende week weer. Het gaat nu toch goed?
En van die ene keer overslaan, maak je het schema de week er na ook niet. En dan doe je ook een ander belangrijk ding een keer niet goed. En voordat je het weet, zit je weer midden in de stress en is de rust en balans op je werk ver te zoeken.
Daarom is het heel belangrijk om regelmatig een soort van onderhoud te plegen aan alles wat je geleerd hebt. Pak bijvoorbeeld een vast moment in de week om de komende week te bekijken. Wat staat er allemaal op de planning, waar dien je rekening mee te houden, wat moet er gebeuren?
Op die manier kun je tijdig bijsturen en gaat de week soepel verlopen.
En als het allemaal lekker gaat, ben je er ook zo mee klaar. Terwijl als je het een paar keer overslaat en je moet het weer op gaan pakken, dan wordt het vaak lastig. Dan moet je voor je gevoel weer bijna opnieuw beginnen en dat is jammer als je al zo ver gekomen was.
– Heb je een autismeprofiel gemaakt, bekijk het regelmatig of het nog klopt. Past het allemaal nog bij hoe je nu zelf bent.
– Sta er regelmatig bij stil hoe je je voelt, hoe gaat het met je, wat is er anders dan anders.
– Check soms ook met anderen die je vertrouwt hoe zij jouw zien. Wat merken zij aan je, zien ze dat het goed met je gaat of maken ze zich zorgen over je.
Hierboven heb ik je veel verteld over hoe je goed voor jezelf kunt zorgen en wat jij kunt doen om stress en vermoeidheid te voorkomen.
Loop jij ook tegen problemen aan, in je werk en/of privé-leven? En vind je het lastig om alles wat ik hierboven verteld heb zelf te gaan doen?
Maak dan nu een afspraak voor een gratis vrijblijvende ont-stress sessie. Dan bespreken we waar je tegenaan loopt en hoe je ik je daarbij kan helpen.
Jouw gratis ont-stress sessie houden we in mijn praktijk in Best of online. De sessie duurt ongeveer 30 minuten. Meld je nu hier aan.